|
Tytu³: Noc Kupa³y "¶wiêto" przesilenia letniego Wiadomo¶æ wys³ana przez: Micha³-Anio³ Czerwiec 19, 2010, 20:37:59 Kupalnocka to jedna z najdawniejszych uroczysto¶ci obchodzonych w czasie przesilenia letniego na obszarach zamieszkiwanych przez ludy s³owiañskie, germañskie i celtyckie…
Noc Kupa³y, zwana te¿ Noc± Kupaln±, Kupalnock± czy te¿ Noc± ¦wiêtojañsk± lub potocznie Sobótk± to nazwa s³owiañskiego ¶wiêta zwi±zanego z letnim przesileniem S³oñca, obchodzonego w najkrótsz± noc w roku, czyli najczê¶ciej (nie uwzglêdniaj±c roku przestêpnego) z 21 na 22 czerwca (nie nale¿y myliæ go z pó¼niejsz± wigili± ¶w. Jana, obchodzon± w nocy z 23 na 24 czerwca). ¦wiêto ognia, wody, s³oñca i ksiê¿yca, urodzaju, p³odno¶ci, rado¶ci i mi³o¶ci. “Dzieñ Kupa³y – najd³u¿szy w roku, noc Kupa³y – najkrótsza, by³y jednym ci±giem wesela, ¶piewu, skoków i obrzêdów” – pisa³ Józef Ignacy Kraszewski w “Starej Ba¶ni”. Przesilenie letnie (podobnie jak pozosta³e momenty graniczne w cyklu wêdrówki ziemi wokó³ s³oñca – czyli równie¿ przesilenie zimowe oraz równonoc wiosenna i jesienna) od zarania dziejów fascynowa³o jednak ludzi tak¿e w wielu innych regionach i kulturach ¶wiata. Na pewno wiadomo, ¿e Kupalnocka po¶wiêcona jest przede wszystkim ¿ywio³om wody i ognia, maj±cym oczyszczaj±c± moc. To równie¿ ¶wiêto mi³o¶ci, p³odno¶ci, s³oñca i ksiê¿yca. Na Litwie istnieje pie¶ñ, opowiadaj±ca jak to pierwszej wiosny po stworzeniu ¶wiata, Ksiê¿yc o¿eni³ siê ze S³oñcem. Kiedy jednak S³oñce po nieprzespanej nocy po¶lubnej wsta³o i wznios³o siê ponad horyzont, Ksiê¿yc je opu¶ci³ i zdradzi³ z Jutrzenk±. Od tamtej pory oba cia³a niebieskie s± wrogami, którzy nieustannie ze sob± walcz± i rywalizuj± – najbardziej podczas letniego przesilenia, kiedy noc jest najkrótsza, a dzieñ najd³u¿szy. W niektórych regionach wierzono, ¿e od przesilenia wiosennego do letniego nie mo¿na k±paæ siê za dnia w rzekach, strumieniach czy jeziorach; natomiast k±piel po zmroku lub przed wschodem s³oñca leczy³a rozmaite dolegliwo¶ci (jako, ¿e woda by³a podówczas uzdrawiaj±cym ¿ywio³em nale¿±cym do ksiê¿yca). Wi±za³o siê to jednak z innym ryzykiem, czyli nara¿eniem siê na gniew duchów i demonów zamieszkuj±cych dany akwen wodny (skutkuj±cym wrêcz nawet utopieniem), które to ryzyko zmniejsza³o siê w³a¶nie od momentu przesilenia letniego (st±d k±piel w³a¶nie w Noc Kupa³y nabiera³a szczególnej mocy oczyszczaj±cej i zdrowotnej). Poza skakaniem przez ogieñ i szukaniem kwiatu paproci w Noc Kupa³y odprawiano równie¿ szereg rozmaitych wró¿b, bardzo czêsto zwi±zanych z mi³o¶ci±, maj±cych pomóc poznaæ przysz³o¶æ. Wró¿ono ze zrywanych w ca³kowitym milczeniu kwiatów polnych i z wody w studniach (przepiêkny opis rzeczonych dwóch wró¿b znajduje siê nawet w jednej z bajek dla dzieci o Muminkach autorstwa Tove Jansson), wró¿ono z rumianku i kwiatów dzikiego bzu, z cz±bru, ze szczypiorku, z siedmioletniego krzewu kocierpki, z bylicy… i z mnóstwa innych ro¶lin oraz znaków. Powszechnie wierzono te¿, i¿ osoby bior±ce czynny udzia³ w sobótkowych uroczysto¶ciach przez ca³y rok bêd± ¿y³y w szczê¶ciu i dostatku. Pomimo tego, ¿e wiele praktyk magicznych towarzysz±cych temu ¶wiêtu wyparto i zapomniano, to zachowa³o siê jednak dostatecznie wiele by wspó³cze¶nie Noc Kupa³y nadal obchodzona by³a przez rodzimowierców s³owiañskich w kontek¶cie czysto religijnym. Choæ sama liturgia w trakcie obrzêdów mo¿e ró¿niæ siê w zale¿no¶ci od grup reprezentuj±cych poszczególne ¶rodowiska, o tyle zawsze wyodrêbniæ mo¿na kilka najwa¿niejszych wspólnych elementów. Jednym z nich jest z³o¿enie stosownych ofiar (sk³adaj±cych siê zazwyczaj z plonów rolnych – chleba, kaszy, miodu i piwa) s³owiañskim Bóstwom. Wi±¿± siê z tym zazwyczaj modlitwy dziêkczynne za okazan± przez te Bóstwa dotychczasow± przychylno¶æ oraz pro¶by o jej okazanie w przysz³o¶ci. Innym sta³ym elementem s± zabiegi zwi±zane z ¿ywio³ami wody i ognia, maj±ce magiczn±, oczyszczaj±c± uczestników, moc (pierwsza tegoroczna k±piel w rzece lub jeziorze, czy rytualne skoki przez ogieñ). Kolejnym elementem s± wró¿by, szczególnie te maj±ce aspekt mi³osny, z których najbardziej znan± jest naturalnie puszczanie wianków. Obchody zamyka za¶ (jak wiêkszo¶æ rodzimych s³owiañskich ¶wi±t, które cechuje rado¶æ ¿ycia) huczna biesiada do bia³ego rana. Zaproszenia na tego rodzaju obchody znale¼æ mo¿na bez problemu na stronach internetowych poszczególnych zwi±zków lub chocia¿by (po za wielkoformatowymi imprezami kulturalnymi, lu¼no inspirowanymi t± rodzim± tradycj±) w zapowiedziach serwisu WikiNews. Autor: Ratomir Wilkowski ¬ród³o: iThink Ca³y text znajdziesz tutaj: http://wolnemedia.net/?p=22341 |
Polityka cookies
Darmowe Fora | Darmowe Forum