WOJNY INFROMACYJNE

RafaÂł Brzeski - WOJNA INFROMACYJNA

(SKRYPT) Warszawa 2006

Wojny moÂżna podzieliĂŚ na dwie kategorie: wojny energetyczne i wojny informacyjne.

JeÂśli Kali palnÂąĂŚ kogoÂś maczugÂą, zgruchotaĂŚ mu czaszkĂŞ i zabraĂŚ jego krowy, to jest to wojna energetyczna, ale jeÂśli Kali przekonaĂŚ kogoÂś, Âżeby sam mu przyprowadziÂł swoje krowy, to jest to wojna informacyjna.

W wojnach energetycznych pokonuje siĂŞ wroga fizycznie w otwartej walce, maczugÂą, mieczem lub pociskiem samosterujÂącym. RĂłÂżnica polega tylko na stopniu stechnicyzowania uÂżytej broni. Skutkiem ubocznym wojny energetycznej sÂą straty w ludziach i zniszczenia substancji materialnej.

W wojnach informacyjnych obezwÂładnia siĂŞ przeciwnika informacjÂą – otumania siĂŞ dziaÂłaniami wywiadu, podszeptem agentury wpÂływu, propagandÂą i manipulacjÂą, a potem bierze siĂŞ go w poddaĂąstwo.

W wojnie energetycznej walczÂące strony niszczÂą przeciwnika na jasno okreÂślonym froncie. Uderzenia sÂą szybkie, potĂŞÂżne, widoczne i odczuwalne. IdeaÂłem jest Blitzkrieg.

W wojnie informacyjnej zniewala siĂŞ spoÂłeczeĂąstwo stopniowo. Trwa to latami. Polem walki jest ludzka ÂświadomoÂśĂŚ. W pierwszej fazie wyznaczona do podboju spoÂłecznoÂśĂŚ jest demoralizowana, Âżeby zÂłamaĂŚ jej moralny krĂŞgosÂłup. W kolejnej fazie burzy siĂŞ obowiÂązujÂący w niej od wiekĂłw porzÂądek wartoÂści, potem pozbawia siĂŞ jÂą poczucia wÂłasnej godnoÂści, zakÂłamuje osiÂągniĂŞcia przodkĂłw, wpaja poczucie ogĂłlnej niemoÂżnoÂści, by wreszcie zniechĂŞciĂŚ do stawiania oporu tÂłumaczÂąc, Âże wszelki sprzeciw jest bezsensowny, bo trzeba pÂłynÂąĂŚ z prÂądem.

W opinii rosyjskich analitykĂłw wojskowych informacjonnaja wojna, to w szerokim znaczeniu „Âśrodki stosowane gÂłĂłwnie w czasie pokoju i skierowane nie tyle przeciwko siÂłom zbrojnym, co przeciwko ludnoÂści cywilnej i jej ÂświadomoÂści, przeciwko systemowi administracji paĂąstwowej, systemowi nadzoru produkcji przemysÂłowej, nadzoru nauki, kultury, itd.”

Natomiast w wĂŞÂższym rozumieniu, sÂą to dziaÂłania, ktĂłrych zadaniem jest osiÂągniĂŞcie przygniatajÂącej przewagi nad przeciwnikiem w sferze:

• skutecznoÂści informacji,
• peÂłni informacji
• wiarygodnoÂści informacji

w trakcie

• przyjmowania informacji,
• przetwarzania informacji
• wykorzystywania informacji

w procesie podejmowania efektywnych decyzji administracyjnych oraz w realizacji tych decyzji.

Jedna z definicji amerykaĂąskich mĂłwi o „ofensywnym i defensywnym wykorzystaniu informacji i systemĂłw informacyjnych w celu odciĂŞcia przeciwnika od dopÂływu informacji oraz w celu wykorzystania, znieksztaÂłcenia lub zniszczenia informacji juÂż przez niego posiadanych”, przy jednoczesnej obronie wÂłasnych zasobĂłw i systemĂłw informacyjnych. W wĂŞÂższym, bardziej militarnym niÂż politycznym znaczeniu, mĂłwi siĂŞ o „wspartym przez dziaÂłania wywiadowcze zintegrowanym wykorzystaniu ÂśrodkĂłw operacyjnych, dezinformacji, operacji psychologicznych, walki elektronicznej i niszczenia fizycznego w celu pozbawienia przeciwnika dopÂływu informacji, wypaczania i degradowania otrzymywanych informacji, a takÂże niszczenia jego zdolnoÂści dowodzenia i kontroli wykonywania rozkazĂłw”.

PrzekÂładajÂąc mÂądre definicje na jĂŞzyk potoczny, wojna informacyjna sprowadza siĂŞ to takiego otumanienia ludzi, Âżeby sami, z dobrej woli, wpakowali karki w jarzmo, przekonani, Âże jest to w ich najlepszym interesie.

Wielcy adwersarze toczonej przez blisko pĂłÂł wieku „zimnej wojny” zgodnie uwaÂżajÂą, Âże zwyciĂŞstwo w wojnie informacyjnej naleÂży do tego, kto opanuje zasoby informacji i wiedzy przeciwnika. Przy czym, przeciwnikiem nie sÂą siÂły zbrojne, lecz caÂły narĂłd z jego administracjÂą paĂąstwowÂą, aparatem wÂładzy, sferami gospodarczymi, krĂŞgami opiniotwĂłrczymi, naukowymi, kulturalnymi, itp. PrzewagĂŞ osiÂąga ta strona, ktĂłra zniszczy lub wypaczy wiedzĂŞ posiadanÂą przez zaatakowany narĂłd i zmanipuluje tĂŞ wiedzĂŞ w takim stopniu, Âże zaatakowane spoÂłeczeĂąstwo zacznie zachowywaĂŚ siĂŞ zgodnie z zamiarami agresora. Informacyjna ofensywa moÂże koncentrowaĂŚ siĂŞ na wszystkich obywatelach danego kraju lub tylko na elicie rzÂądzÂącej i Âśrodowiskach opiniotwĂłrczych, ktĂłre po „przeÂłkniĂŞciu” poddanej im informacji wtĂłrnie niejako manipulujÂą wspĂłÂłobywatelami. Przy czym to „przeÂłkniĂŞcie” moÂże byĂŚ Âświadome - w zamian za okreÂślone profity, lub nieÂświadome - wskutek podstĂŞpnego podsuniĂŞcia sprytnie „ulukrowanej” informacji.

Informacyjna inwazja obejmuje najczĂŞÂściej zarĂłwno wiedzĂŞ o wÂłasnym spoÂłeczeĂąstwie, jak i o Âświecie zewnĂŞtrznym. Info-agresor chce bowiem pozbawiĂŚ ofiarĂŞ najazdu nie tylko prawdy o sobie, ale takÂże zrujnowaĂŚ jej ukÂład odniesienia, czyli zasĂłb wiadomoÂści, w stosunku do ktĂłrego ocenia otrzymywanÂą informacjĂŞ. KonsekwencjÂą braku ukÂładu odniesienia (swoistego kamienia probierczego, na ktĂłrym moÂżna oceniĂŚ wiarygodnoÂśĂŚ i wartoÂśĂŚ przyjmowanych wiadomoÂści) jest informacyjny chaos. Kiedy rozpadnÂą siĂŞ naturalne, nawarstwione przez pokolenia „sita”, dziĂŞki ktĂłrym odruchowo odsiewa siĂŞ informacje faÂłszywe lub nieistotne, nie moÂżna trafnie oceniĂŚ, czy informacja jest wartoÂściowa, czy teÂż jest to tylko szum informacyjny – atrakcyjne bzdury zamulajÂące umysÂł.

Spranie mĂłzgĂłw wybranej do zdominowania spoÂłecznoÂści jest podstawowym warunkiem zwyciĂŞstwa. PrzejĂŞcie kontroli musi bowiem odbywaĂŚ siĂŞ, nie jak w wojnie energetycznej poprzez okupacjĂŞ i jawny przymus, ale w moÂżliwie niezauwaÂżalny sposĂłb, skrycie, najczĂŞÂściej przy pomocy zwerbowanej w tym spoÂłeczeĂąstwie agentury wpÂływu oraz poprzez umiejĂŞtne uÂżycie ÂśrodkĂłw masowego przekazu. Wykorzystuje siĂŞ przy tym wÂłasne media, odpowiednio sterowane globalne organizacje medialne (gÂłĂłwnie telewizje i agencje prasowe), a przede wszystkim przejĂŞte potajemnie Âśrodki masowego przekazu przeciwnika.

OddziaÂływanie musi mieĂŚ charakter masowy, bowiem dla przejĂŞcia kontroli nad krajem wielkoÂści Polski konieczne jest posiadanie okoÂło 1,5 miliona ludzi o podobnych poglÂądach, a jeszcze lepiej bez poglÂądĂłw, ktĂłrych uplasuje siĂŞ w aparacie administracji paĂąstwowej, gospodarce, szkolnictwie, sÂłuÂżbach paĂąstwowych, itp. PoniewaÂż trudno jest infiltrowaĂŚ skrycie na teren przeciwnika tak wielkÂą liczbĂŞ wÂłasnych obywateli, to info-agresor nie ma innego wyjÂścia jak posÂłuÂżyĂŚ siĂŞ (przynajmniej w okresie przejÂściowym) pozyskanymi dla siebie tubylcami, to znaczy wytresowanymi zwolennikami, albo Âświadomymi lub pĂłÂłÂświadomymi agentami.

Bez uciekania siĂŞ do przymusu fizycznego, terroru i zniszczeĂą substancji paĂąstwa tak wielkÂą liczbĂŞ zwolennikĂłw moÂżna zdobyĂŚ jedynie drogÂą sterowania spoÂłecznego1.

Sterowanie spoÂłeczne, to wywieranie wpÂływu na spoÂłeczeĂąstwo dla osiÂągniĂŞcia okreÂślonego celu. Sterowanie spoÂłeczne nie jest niczym zÂłym, pod warunkiem, Âże wytyczony cel jest dobry. PrzykÂładowo, prowadzony przez rzÂąd program powszechnej edukacji jest sterowaniem spoÂłecznym, ktĂłrego celem jest zwiĂŞkszenie wiedzy i umiejĂŞtnoÂści obywateli, dziaÂłalnoÂśĂŚ ewangelizacyjna KoÂścioÂła jest sterowaniem spoÂłecznym prowadzÂącym do zbawienia, propagowanie podstawowych zasad higieny steruje spoÂłeczeĂąstwo w kierunku dbaÂłoÂści o wÂłasne zdrowie, itp.

SterowaĂŚ spoÂłeczeĂąstwem moÂżna jednak rĂłwnieÂż w zÂłej wierze. MoÂżna na przykÂład wpĂŞdzaĂŚ wybranÂą spoÂłecznoÂśĂŚ w kompleks winy za czyny niepopeÂłnione, moÂżna zniechĂŞcaĂŚ do wÂłasnych korzeni, do historii, do tradycji, podsuwajÂąc w zamian inne wzorce warte naÂśladowania albo gloryfikujÂąc inne spoÂłecznoÂści i modele spoÂłeczne.

FormÂą sterowania spoÂłecznego, zwÂłaszcza w zÂłej wierze, jest manewrowanie spoÂłeczne, czyli intencjonalne sterowanie spoÂłeczeĂąstwem dla osiÂągniĂŞcia okreÂślonych korzyÂści. Ta forma sterowania spoÂłecznego wykorzystywana jest przede wszystkim w wojnie informacyjnej, kiedy jedno paĂąstwo, chce podporzÂądkowaĂŚ sobie obywateli innego paĂąstwa i za ich poÂśrednictwem przejÂąĂŚ kontrolĂŞ nad caÂłÂą strukturÂą i substancjÂą paĂąstwowÂą.

W manewrowaniu spoÂłecznym wykorzystuje siĂŞ manipulacjĂŞ ludÂźmi, a wiĂŞc specyficzne sterowanie, w ktĂłrym prawdziwy cel, a nawet sam fakt sterowania, ukryte sÂą przed sterowanymi. Jest to niesÂłychanie niebezpieczne dziaÂłanie, bowiem ludzie poddawani umiejĂŞtnej manipulacji wyobraÂżajÂą sobie czĂŞsto, Âże dziaÂłajÂą w najlepszej wierze, walczÂą o wÂłasne interesy i realizujÂą szczytne cele. PrzykÂładowo, budujÂą ponadnarodowÂą strukturĂŞ, ktĂłrej harmonizowany system polityczny, prawny i gospodarczy zapewni mieszkaĂącom lepsze Âżycie oparte na fundamencie stabilizacji ekonomicznej i tolerancji.

Manipulacja ludÂźmi polega zazwyczaj na takiej inspiracji ludzi, Âżeby wyobraÂżali sobie, iÂż dziaÂłajÂą samodzielnie i niezaleÂżnie, bowiem sÂą wĂłwczas znacznie bardziej efektywni. Ludzi nieÂświadomi swej roli, marionetki, przekonani, Âże dziaÂłajÂą w najlepszej wierze i realizujÂą wÂłasny pomysÂł, walczÂą skuteczniej o zadanÂą im przez manipulujÂącego „sprawĂŞ” niÂż najlepsi agenci skaptowani honorarium. Ponadto w przypadku zdemaskowania manipulacji, „kukieÂłce” trudno jest wiarygodnie zdyskredytowaĂŚ manipulujÂącego, natomiast agent moÂże go po prostu zdradziĂŚ, ujawniajÂąc fakt i mechanizm werbunku. „Spalony” agent staje siĂŞ bezuÂżyteczny, natomiast umiejĂŞtnie manipulowanÂą marionetkĂŞ moÂżna wykorzystaĂŚ ponownie, gdy ucichnie, lub zostanie wyciszona afera wywoÂłana ujawnieniem manipulacji.

Do sterowania i manipulowania ludÂźmi wykorzystuje siĂŞ najczĂŞÂściej dezinformacjĂŞ, czyli rozpowszechnianie zmanipulowanych lub sfabrykowanych informacji (albo kombinacji jednych i drugich) w celu wywarcia wpÂływu na odbiorcĂłw i skÂłonienia ich do okreÂślonych zachowaĂą korzystnych dla dezinformujÂącego. Im wiĂŞksza liczba ludzi ulegnie dezinformacji i zacznie zachowywaĂŚ siĂŞ zgodnie z planami dezinformujÂącego, tym dla niego lepiej. Podstawowym zadaniem info-agresora jest bowiem uzyskanie moÂżliwie jak najwiĂŞkszego wpÂływu na ludzi i caÂłe grupy spoÂłeczne, a poprzez nie na funkcjonowanie struktur paĂąstwowych atakowanego kraju. Celem strategicznym jest zredukowanie oÂśrodkĂłw decyzyjnych atakowanego (np. rzÂądu, parlamentu, najwaÂżniejszych instytucji) do roli figurantĂłw, skÂłĂłconych, umotanych w rozwiÂązywanie niewaÂżnych problemĂłw, pozbawionych skutecznego wpÂływu na obywateli i bieg spraw paĂąstwowych.

Manipulacja informacjÂą polega najczĂŞÂściej na wykorzystaniu prawdziwych informacji, ale w taki sposĂłb, Âżeby wywoÂłaĂŚ faÂłszywe implikacje. Np. drogÂą pomijania niektĂłrych, istotnych, ale niewygodnych informacji, lub poprzez taki dobĂłr informacji, Âżeby budziÂły faÂłszywe skojarzenia. NiektĂłrzy twierdzÂą, Âże olbrzymi procent reklam, to informacje zmanipulowane. UwypuklajÂą one mniej lub bardziej realne zalety reklamowanego obiektu, natomiast maskujÂą lub przemilczajÂą wady.

Bardziej nachalnÂą i z punktu widzenia info-agresora bardziej ryzykownÂą metodÂą, jest fabrykacja informacji, czyli Âświadome tworzenie faÂłszywej informacji i podawanie jej za prawdziwÂą. Do jawnych kÂłamstw moÂżna posuwaĂŚ siĂŞ praktycznie bezkarnie po uzyskaniu kontroli nad wiĂŞkszoÂściÂą mediĂłw i oÂśrodkĂłw opiniotwĂłrczych przeciwnika. Przy czym istotniejsza jest kontrola nad mediami niÂż nad oÂśrodkami opiniotwĂłrczymi. Bez mediĂłw oÂśrodki opiniotwĂłrcze nie mogÂą bowiem skutecznie demaskowaĂŚ fabrykacji, gdyÂż ich krÂąg oddziaÂływania jest niewielki, praktycznie nieistotny w skali paĂąstwa. KontrolujÂąc media moÂżna przy tym wykreowaĂŚ posÂłuszne sobie oÂśrodki opiniotwĂłrcze, ktĂłre bĂŞdÂą uwiarygodniaĂŚ sfabrykowane informacje.

Informacje zmanipulowane i sfabrykowane wykorzystuje siĂŞ w walce informacyjnej bĂŞdÂącej specyficznÂą, agresywnÂą, formÂą sterowania spoÂłecznego w zÂłej wierze. Zadaniem prowadzÂącego walkĂŞ informacyjnÂą jest zniszczenia przeciwnika za pomocÂą informacji. Podstawowym orĂŞÂżem w walce informacyjnej jest informacja niszczÂąca, ktĂłra speÂłnia dwojakie funkcje:

a. osÂłabia strukturĂŞ przeciwnika – gÂłĂłwnie utrudniajÂąc przekaz informacji miĂŞdzy kierownictwem a wykonawcami,
b. inspiruje bÂłĂŞdne decyzje kierownictwa i bÂłĂŞdne dziaÂłanie wykonawcĂłw przeciwnika, – co osÂłabia go, a w skrajnych przypadkach prowadzi do samozniszczenia.

PrzykÂładem zastosowania informacji niszczÂącej do osÂłabienia struktury moÂże byĂŚ rozpowszechnianie na poÂły prawdziwych informacji dyskredytujÂących sprawnego, energicznego i kompetentnego polityka, Âżeby nie dopuÂściĂŚ go do wejÂścia w skÂład rzÂądu, gdzie mĂłgÂłby objÂąĂŚ resort kluczowy dla interesĂłw paĂąstwa. Innym przykÂładem moÂże byĂŚ tworzenie takiego szumu informacyjnego wokĂłÂł konkretnych dziaÂłaĂą rzÂądu, Âżeby wykonawcy decyzji nie rozumieli lub rozumieli opacznie intencje ministrĂłw.

Stosowaniem informacji niszczÂącej do inspirowania bÂłĂŞdnych decyzji moÂże byĂŚ podsuniĂŞcie niewprawnym politykom tak spreparowanego programu reform, Âżeby jego realizacja prowadziÂła do osÂłabienia, a nie wzmocnienia paĂąstwa. Program moÂże byĂŚ tak opracowany, Âżeby po jego wprowadzeniu dawaÂł stopniowo coraz wiĂŞkszÂą kontrolĂŞ nad paĂąstwem jego prawdziwym autorom, sprowadzajÂąc wÂładze paĂąstwa do roli pionkĂłw pozbawionych realnego wpÂływu.

Planowe stosowanie informacji niszczÂących na szerokÂą skalĂŞ skÂłada siĂŞ na dywersjĂŞ informacyjnÂą, w ktĂłrej inspiruje siĂŞ bÂłĂŞdne decyzje przeciwnika po to, Âżeby wykorzystywaĂŚ ich skutki dla podsuniĂŞcia kolejnych informacji niszczÂących aÂż do kompletnego sparaliÂżowania oÂśrodkĂłw decyzyjnych paĂąstwa i w konsekwencji do jego samozniszczenia. Dywersja informacyjna jest najniebezpieczniejszÂą formÂą walki informacyjnej, gdyÂż jest to dÂługofalowe ukryte sterowanie przeciwnika ku autodestrukcji, w ktĂłrym wykorzystuje siĂŞ manewrowanie spoÂłeczne, manipulacjĂŞ ludÂźmi i dezinformacjĂŞ.

Podstawowymi narzĂŞdziami w walce informacyjnej sÂą:

propaganda, czyli planowe oddziaÂływanie na ludzi zmasowanymi bodÂźcami o charakterze informacyjnym,

wywiad - wyspecjalizowana sÂłuÂżba zbierajÂąca informacje o przeciwniku i prowadzÂąca walkĂŞ informacyjnÂą. Zgodnie z definicjÂą NATO celem i zadaniem wywiadu jest dostarczyĂŚ potrzebna dane i informacje tym, ktĂłrzy formuÂłujÂą gÂłĂłwne zaÂłoÂżenia polityczne oraz przygotowujÂą plany i decyzje na kaÂżdym szczeblu.2

Analogicznie - do obrony przed wrogimi dziaÂłaniami informacyjnymi przeciwnika sÂłuÂży kontrwywiad, ktĂłry winien byĂŚ wspierany przez wÂłasnÂą propagandĂŞ. WedÂług BrytyjczykĂłw zadaniem kontrwywiadu jest „ochrona bezpieczeĂąstwa paĂąstwa...przed dziaÂłaniami agentĂłw innych paĂąstw i dziaÂłaniami obliczonymi na zniszczenie lub osÂłabienie ustroju...Âśrodkami politycznymi, ekonomicznymi czy z wykorzystaniem ÂśrodkĂłw przemocy. 3

GÂłĂłwna rola w walce informacyjnej przypada kanaÂłom sterowniczym, ktĂłre oddziaÂłujÂą na strukturĂŞ paĂąstwowÂą przeciwnika. SÂą to:

kanaÂły agenturalne – zobowiÂązane do wykonywania wszystkich poleceĂą prowadzÂącego walkĂŞ w zamian za korzyÂści osobiste (materialne lub nie), albo z motywĂłw ideowych, etycznych lub prawnych. SÂą to agenci wywiadu lub tajni wspĂłÂłpracownicy policji i kontrwywiadu. NaleÂży przy tym pamiĂŞtaĂŚ, Âże agentem jest zwerbowany obywatel innego paĂąstwa. Zwerbowany obywatel wÂłasnego paĂąstwa nie jest agentem! Jest tajnym wspĂłÂłpracownikiem sÂłuÂżby specjalnej. Obywatel wÂłasnego kraju moÂże byĂŚ pracownikiem kadrowym sÂłuÂżby lub jej wspĂłÂłpracownikiem tajnym albo jawnym. Nigdy agentem! Terminy te sÂą czĂŞsto mieszane intencjonalnie, celem wywoÂłania szumu informacyjnego lub dla zatarcia rĂłÂżnicy. Takie mieszanie pojĂŞĂŚ utrudnia lub wrĂŞcz uniemoÂżliwia poprawnÂą kwalifikacjĂŞ moralnÂą dziaÂłalnoÂści pracownikĂłw lub wspĂłÂłpracownikĂłw wÂłasnych sÂłuÂżb i agentĂłw obcego paĂąstwa. Przypisywanie terminu agent pracownikom kadrowym sÂłuÂżb specjalnych Âświetnie maskuje dziaÂłalnoÂśĂŚ agenturalnÂą na rzecz obcego paĂąstwa i w konsekwencji odbiorcy takiej dezinformacji tracÂą rozeznanie, kto jest kim, a co za tym idzie gubiÂą moÂżliwoÂśĂŚ dokonania wÂłaÂściwej oceny moralnej.

Z punktu widzenia dziaÂłalnoÂści operacyjnej, agentĂłw moÂżna podzieliĂŚ na dwie kategorie: agentĂłw podstawowych i agentĂłw wspierajÂących.

Do pierwszej kategorii zalicza siĂŞ:

- rezydentĂłw i szefĂłw siatek agenturalnych,
- agentĂłw stanowiÂących ÂźrĂłdÂła informacji,
- agentĂłw egzekutorĂłw,
- agentĂłw werbownikĂłw.

Do drugiej kategorii naleÂżÂą przede wszystkim:

- agenci legalizacyjni,
- kurierzy,
- wÂłaÂściciele lokali konspiracyjnych,
- prowadzÂący skrzynki korespondencyjne,
- prowadzÂący skrzynki kontaktowe i skrytki,

Szefowie siatek lub rezydentur agenturalnych, to doÂświadczeni agenci o sprawdzonej lojalnoÂści, ktĂłrzy kierujÂą grupami agentĂłw. MajÂą zazwyczaj sporÂą wÂładzĂŞ i niezaleÂżnoÂśĂŚ oraz dysponujÂą budÂżetem przyznanym im przez tak zwanÂą CentralĂŞ. PodstawowÂą rĂłÂżnicÂą jest zaleÂżnoÂśĂŚ hierarchiczna. Szef siatki podlega zazwyczaj rezydentowi (agenturalnemu lub kadrowemu rezydentowi sÂłuÂżby dziaÂłajÂącemu w danym kraju) natomiast rezydent agenturalny podlega bezpoÂśrednio Centrali sÂłuÂżby. W sÂłuÂżbach rosyjskich szef siatki agenturalnej nie moÂże teÂż werbowaĂŚ nowych agentĂłw, natomiast rezydent agenturalny moÂże.

Zadaniem agentĂłw bĂŞdÂących ÂźrĂłdÂłem informacji jest zbieranie wiadomoÂści, dokumentĂłw i innych materiaÂłĂłw wywiadowczych. Werbuje siĂŞ ich pod kÂątem dostĂŞpu do tajemnic danego paĂąstwa. Zajmowane przez nich stanowisko ma mniejsze znaczenie. Bardzo czĂŞsto agent zatrudniony w powielarni, informatyk obsÂługujÂący komputery, czy sekretarka majÂą znacznie Âłatwiejszy i szerszy dostĂŞp do tajemnic niÂż ich szefowie i to nawet najwyÂższych szczebli.

Agenci-egzekutorzy werbowani sÂą zasadniczo w jednym celu – likwidacji wyznaczonych osĂłb lub przeprowadzenia energetycznych, a nie informacyjnych, aktĂłw sabotaÂżu i dywersji.

Agenci-werbownicy naleÂżÂą do najbardziej zaufanych i bardzo czĂŞsto wywodzÂą siĂŞ spoÂśrĂłd sprawdzonych i doÂświadczonych agentĂłw zbierajÂących informacje, ktĂłrzy z rĂłÂżnych wzglĂŞdĂłw utracili dostĂŞp do tajemnic paĂąstwowych. Wykorzystuje siĂŞ ich do wyszukiwania kandydatĂłw na agentĂłw i werbowania ich. Czasami jedynie do wyszukiwania kandydatĂłw i wstĂŞpnego ich urabiania, a sama operacjĂŞ werbunku przeprowadza innych agent (np. rezydent agenturalny) lub pracownik kadrowy sÂłuÂżby.

WÂśrĂłd agentĂłw wsparcia najistotniejszÂą rolĂŞ peÂłniÂą agenci legalizacyjni. NaleÂżÂą do nich policjanci, celnicy, pracownicy biur paszportowych i urzĂŞdĂłw wydajÂących dokumenty, urzĂŞdĂłw stanu cywilnego i innych instytucji wydajÂących obywatelom rĂłÂżnego rodzaju dokumenty i prowadzÂących ewidencjĂŞ. DziaÂłajÂą oni przede wszystkim na rzecz tak zwanych „nielegaÂłĂłw”, czyli kadrowych pracownikĂłw sÂłuÂżby wysyÂłanych do obcego paĂąstwa, gdzie majÂą funkcjonowaĂŚ jako obywatele tego kraju. Zadaniem agentĂłw legalizacyjnych jest uwiarygodniĂŚ faÂłszywÂą toÂżsamoÂśĂŚ „nielegaÂła”, zaopatrzyĂŚ go w odpowiednie dokumenty na autentycznych blankietach, wpisaĂŚ do odpowiednich rejestrĂłw i ewidencji, itp. Zadaniem agentĂłw legalizacyjnych jest rĂłwnieÂż pozyskiwanie pustych blankietĂłw dokumentĂłw, czystych formularzy, wzorĂłw pieczÂątek, papierĂłw firmowych urzĂŞdĂłw, itp. Zdobyta przez nich oryginalna „papeteria” wykorzystywana jest pĂłÂźniej przez CentralĂŞ sÂłuÂżby do produkcji podrobionych imitacji lub do tworzenia zestawĂłw „autentycznych” dokumentĂłw, w ktĂłre wyposaÂża siĂŞ wÂłasnych pracownikĂłw kadrowych wysyÂłanych i dziaÂłajÂących nielegalnie na terenie danego kraju albo lokalnych agentĂłw. Dla uzyskania wzorĂłw dokumentĂłw werbuje siĂŞ teÂż kryminalistĂłw, zwÂłaszcza kieszonkowcĂłw.

Agenci kurierzy przewoÂżÂą materiaÂł wywiadowczy przez granice paĂąstwowe i werbuje siĂŞ ich zazwyczaj w Âśrodowiskach zajmujÂących siĂŞ zawodowo transportem (kierowcy, obsÂługa pociÂągĂłw, marynarze floty handlowej) lub czĂŞsto podrĂłÂżujÂących – np. handlowcĂłw.

WÂłaÂściciele lokali konspiracyjnych oddajÂą (zazwyczaj za wynagrodzeniem) posiadane mieszkania lub lokale uÂżytkowe na potrzeby sÂłuÂżby. W lokalach tych odbywajÂą siĂŞ spotkania pracownikĂłw kadrowych z tajnymi wspĂłÂłpracownikami lub agentami w warunkach gwarantujÂących wysoki stopieĂą poufnoÂści. Lokale takie mogÂą rĂłwnieÂż sÂłuÂżyĂŚ za kwatery zastĂŞpcze w sytuacjach alarmowych lub za „przebieralnie”, w ktĂłrych pracownik kadrowy lub agent moÂże szybko zmieniĂŚ swĂłj wyglÂąd zewnĂŞtrzny.

ProwadzÂący skrzynki korespondencyjne, to zwerbowane osoby, ktĂłre dysponujÂą „bezpiecznym” adresem, telefonem, faksem lub innym Âśrodkiem ÂłÂącznoÂści, umoÂżliwiajÂącym skrytÂą ÂłÂącznoÂśĂŚ miĂŞdzy pracownikami kadrowymi a agentami. Bardzo czĂŞsto poÂśredniczÂą oni w korespondencji miĂŞdzy CentralÂą a agentem dziaÂłajÂącym w innym kraju niÂż kraj zamieszkania prowadzÂącego skrzynkĂŞ. PrzewidujÂące GRU na prowadzÂących skrzynki korespondencyjne wybiera najchĂŞtniej osoby w starszym wieku, ktĂłre w przypadku konfliktu zbrojnego (niekoniecznie z RosjÂą) nie podlegaÂłyby mobilizacji, co mogÂłoby przerwaĂŚ ÂłÂącznoÂśĂŚ.

Rola prowadzÂących skrzynki kontaktowe i skrytki jest podobna do roli agentĂłw poÂśredniczÂących w korespondencji, tyle, Âże obejmuje przede wszystkim materiaÂły wywiadowcze, instrukcje, pieniÂądze i rĂłÂżne przedmioty przekazywane agentom przez pracownikĂłw kadrowych i odwrotnie. Na agentĂłw prowadzÂących skrzynki i skrytki werbuje siĂŞ przede wszystkim wÂłaÂścicieli maÂłych sklepikĂłw i punktĂłw usÂługowych, gdzie Âłatwo jest coÂś przekazaĂŚ pod pozorem zakupĂłw. „ÂŻywe” skrzynki kontaktowe wypierane sÂą coraz czĂŞÂściej przez „martwe”, czyli umĂłwione miejsca, w ktĂłrych moÂżna pozostawiĂŚ rzecz nie widzÂąc siĂŞ z nikim i nie bĂŞdÂąc widzianym.

Specyficznymi rodzajami agentury, istotnymi z punktu widzenia wojny informacyjnej, sÂą agenci wpÂływu oraz kategoria znana powszechnie w sowieckich sÂłuÂżbach pod maÂło pochlebnÂą nazwÂą „gĂłwnojady”4. Kto wymyÂśliÂł ten termin, nie wiadomo. UÂżywano go zarĂłwno w KGB jak i w GRU. Mianem tym obdarzano obywateli krajĂłw zachodnich, ktĂłrzy dobrowolnie, za darmo, niczym nie kaptowani, ani nie straszeni, byli gotowi zdradzaĂŚ swĂłj kraj i wspĂłÂłpracowaĂŚ ze ZwiÂązkiem Sowieckim. Byli to rĂłÂżnej maÂści zwolennicy jednostronnego rozbrojenia, postĂŞpowi radykaÂłowie, pacyfiÂści, internacjonaliÂści, itp. Trudno ich byÂło kwalifikowaĂŚ jako agentĂłw, gdyÂż nikt ich nie werbowaÂł, ale wykorzystywano ich w moÂżliwie najszerszym stopniu, gdyÂż ochotnie robili to, co im kazano. Z punktu widzenia wojny energetycznej, czy prowadzenia dywersji zbrojnej, „gĂłwnojady” nie byÂły wielce przydatne, ale ich rola w wojnie informacyjnej jest nie do przecenienia. Trudno bowiem znaleÂźĂŚ bardziej podatny materiaÂł do manipulacji i medium bardziej Âżarliwie rozpowszechniajÂące wszelkÂą dezinformacjĂŞ i informacjĂŞ niszczÂącÂą. Co wiĂŞcej „gĂłwnojady” sÂą wspaniaÂłymi roznosicielami plotek i pogÂłosek oraz krzykliwym miĂŞsem armatnim kaÂżdej demonstracji, ktĂłrÂą moÂżna pĂłÂźniej nagÂłoÂśniĂŚ i wykorzystaĂŚ we wÂłasnych celach. Ponadto Âłatwo odciÂąĂŚ siĂŞ od nich bez ryzyka dekonspiracji, gdyÂż skruszony „gĂłwnojad” nie jest w stanie udowodniĂŚ, Âże zostaÂł zwerbowany np. w drodze szantaÂżu lub za wynagrodzeniem. WrĂŞcz przeciwnie, Âłatwo jest wiarygodnie przekonywaĂŚ, Âże czyniÂł to, co czyniÂł dobrowolnie, samodzielnie, bez podszeptĂłw.

W wojnie informacyjnej najgroÂźniejsza jest agentura wpÂływu. Zgodnie z amerykaĂąskÂą definicjÂą, agent wpÂływu to osoba, ktĂłra moÂże byĂŚ wykorzystana do dyskretnego urabiania opinii politykĂłw, ÂśrodkĂłw masowego przekazu i grup nacisku w kierunku przychylnym zamiarom i celom obcego paĂąstwa5. W przeciwieĂąstwie do wymienionych wyÂżej rodzajĂłw agentĂłw, agenci wpÂływu nie zbierajÂą, lecz rozpowszechniajÂą informacje. NajczĂŞÂściej prawdziwe, ale z niszczÂącym komentarzem, takÂże informacje zmanipulowane i sfabrykowane. MoÂżna przyjÂąĂŚ, Âże agentura wpÂływu prowadzi szczegĂłlnie obliczonÂą na dÂługie lata dywersjĂŞ informacyjnÂą. SwĂłj jad sÂączy dyskretnie w Âśrodowiskach decyzyjnych i opiniotwĂłrczych, sterujÂąc je powoli w kierunku samozniszczenia lub zniszczenia struktur paĂąstwa. Wykrycie agentury wpÂływu jest niezmiernie trudne, a udowodnienie dziaÂłania na rzecz obcego paĂąstwa praktycznie niemoÂżliwe, gdyÂż kaÂżdy ma prawo do gÂłoszenia wÂłasnych poglÂądĂłw. Agent wpÂływu nie wykrada tajemnic z sejfĂłw i nie sposĂłb go przyÂłapaĂŚ na „gorÂącym uczynku”. NajczĂŞÂściej nie kontaktuje siĂŞ potajemnie z oficerem prowadzÂącym i nie otrzymuje od niego instrukcji wywiadowczej lub wynagrodzenia. WyjeÂżdÂża na jawne seminaria lub konferencje naukowe, pobiera stypendia naukowe lub wykÂłada na zagranicznym uniwersytecie, zagraniczni wydawcy publikujÂą jego ksiÂąÂżki, otrzymuje nagrody twĂłrcze, spotyka siĂŞ z politykami, ludÂźmi ze Âświata gospodarki i nauki. Zebrane „wraÂżenia” ubrane we „wÂłasne przemyÂślenia” publikuje w mediach lub rozpowszechnia w „politycznych salonach” albo podczas spotkaĂą z politykami i decydentami wÂłasnego kraju. Formalnie nie robi nic nielegalnego, tylko skutki jego dziaÂłalnoÂści sÂą niszczÂące.

W przeciwieĂąstwie do kanaÂłĂłw agenturalnych, ktĂłre obowiÂązane sÂą do posÂłuszeĂąstwa wobec prowadzÂącego, kanaÂły wspĂłÂłpracujÂące wykonujÂą tylko te polecenia prowadzÂącego walkĂŞ informacyjnÂą, ktĂłre sÂą zbieÂżne z ich wÂłasnymi celami. PrzykÂładowo w latach stanu wojennego podziemna „SolidarnoÂśĂŚ” prowadziÂła swojÂą walkĂŞ informacyjnÂą ze strukturami wÂładzy PRL korzystajÂąc z pomocy finansowej i materiaÂłowej CIA, bowiem obie organizacje miaÂły wspĂłlny cel – demontaÂż komunizmu.

PracujÂąc na rzecz obcego paĂąstwa oba wymienione wyÂżej kanaÂły dziaÂłajÂą w peÂłnej ÂświadomoÂści destrukcyjnego dziaÂłania przeciwko strukturom paĂąstwa, ktĂłrego sÂą obywatelami. Odmienny jest charakter kanaÂłĂłw inspiracyjnych, ktĂłre nieÂświadomie lub pĂłÂłÂświadomie wykonujÂą polecenia prowadzÂącego walkĂŞ i tworzÂą chaos w strukturach przeciwnika, prowokujÂąc decyzje i dziaÂłania sprzeczne z jego interesami oraz dostarczajÂą przeciwnikowi informacje prowadzÂące do „samodzielnego” podejmowania szkodliwych dlaĂą decyzji.

Odpowiednio zainspirowany czÂłowiek, dziaÂłaniem „w dobrej wierze” moÂże czĂŞsto wyrzÂądziĂŚ wiĂŞksze szkody niÂż agent. Jego dziaÂłaĂą nie ogranicza bowiem strach przed zdemaskowaniem. Lenin mĂłwiÂł o takich ludziach „poÂżyteczni idioci”, dziaÂłacz Kominternu, niemiecki komunista Willi Muenzenberg nazywaÂł ich „niewiniÂątkami”. Muenzenberg cynicznie wykorzystywaÂł swoje „niewiniÂątka” – intelektualistĂłw zwabionych duchowÂą solidarnoÂściÂą z proletariatem, tak zwanych niezaleÂżnych pisarzy, wykÂładowcĂłw i uczonych do szerzenia komunistycznej propagandy oraz do uwiarygodniania kampanii „agit-prop” Kominternu, a takÂże do kamuflaÂżu sowieckich dziaÂłaĂą wywiadowczych. OpierajÂąc siĂŞ na otumanionych intelektualistach Muenzenberg zakÂładaÂł w latach dwudziestych gazety, wydawnictwa i kluby ksiÂąÂżki kontrolowane przez Komintern, produkowaÂł filmy i wystawiaÂł sztuki teatralne gloryfikujÂące komunizm i ZwiÂązek Sowiecki. Arthur Koestler pisaÂł, Âże nawet w Japonii ekipa Muenzenberga kontrolowaÂła bezpoÂśrednio lub poÂśrednio 19 gazet i czasopism6.

KaÂżdy z wymienionych wyÂżej kanaÂłĂłw sterowniczych dzieli siĂŞ z kolei na dwa rodzaje rĂłÂżniÂące siĂŞ od siebie postawionymi im zadaniami. SÂą to:

piony informacyjne, ktĂłrych zadaniem jest zbieranie informacji o przeciwniku i jego otoczeniu oraz przekazywanie zebranego materiaÂłu prowadzÂącemu walkĂŞ informacyjnÂą. Pion ten najbliÂższy jest tradycyjnemu szpiegostwu, chociaÂż coraz czĂŞÂściej oparty jest na tak zwanym „biaÂłym wywiadzie”, czyli na zbieraniu i analizowaniu informacji pochodzÂących z ogĂłlnie dostĂŞpnych ÂźrĂłdeÂł.

piony sterowniczo-dywersyjne wywierajÂące wpÂływ na system i struktury przeciwnika inspirujÂąc decyzje prowadzÂące do samozniszczenia i blokujÂąc decyzje obronne. Tym wÂłaÂśnie pionom powierza siĂŞ m.in. zadanie opanowania ÂśrodkĂłw masowego przekazu przeciwnika, a jeÂśli juÂż nie opanowanie, to przynajmniej osiÂągniĂŞcie maksymalnego wpÂływu na publikowane przez nie treÂści. Piony te rozpowszechniajÂą rĂłwnieÂż wszelkie pogÂłoski, prowadzÂą lub inspirujÂą kampanie oszczerstw i pĂłÂłprawd, podsuwajÂą informacje zmanipulowane, sfabrykowane i niszczÂące, plasujÂą agentĂłw na odpowiedzialnych stanowiskach paĂąstwowych, wprowadzajÂą agenturĂŞ wpÂływu do Âśrodowisk decyzyjnych i opiniotwĂłrczych, inspirujÂą reformy i programy prowadzÂące do rozpadu struktur i samozniszczenia paĂąstwa.

Jednym z podstawowych zadaĂą w walce informacyjnej jest rozpoznanie kanaÂłĂłw przeciwnika oraz ich pionĂłw. Rozpoznanie pionĂłw sterowniczo-dywersyjnych jest Âłatwiejsze, niÂż pionĂłw informacyjnych, poniewaÂż moÂżna odwoÂłaĂŚ siĂŞ do zasady „po owocach ich poznacie”. Z tego tez wzglĂŞdu w kaÂżdej profesjonalnej sÂłuÂżbie wywiadowczej piony te rozgranicza siĂŞ konsekwentnie, oddzielajÂąc przykÂładowo agenturĂŞ wywiadowczÂą od agentury wpÂływu.

Metody walki informacyjnej przeciwko paĂąstwu

• Promocja centralizacji decyzji w obozie przeciwnika z rĂłwnoczesnym osÂłabianiem powiÂązaĂą poziomych. Jest to swoista wertykalizacja paĂąstwa, do ktĂłrej naleÂży dÂąÂżyĂŚ, poniewaÂż struktury scentralizowane sÂą znacznie podatniejsze na dziaÂłania sterowniczo-dywersyjne od struktur horyzontalnych, opartych na sieciowych powiÂązaniach grup spoÂłecznych. Scentralizowane struktury odzwyczajajÂą siĂŞ szybko od samodzielnego myÂślenia i podejmowania decyzji, przez co paraliÂżuje je sam brak bodÂźcĂłw pÂłynÂących od centralnego kierownictwa. Dlatego Âłatwiej jest rozmontowaĂŚ metodami walki informacyjnej paĂąstwo totalitarne, niÂż paĂąstwo oparte na swobodach spoÂłecznych z wolnymi obywatelami, majÂącymi poczucie wÂłasnej wartoÂści.

• Inspirowanie bÂłĂŞdnej polityki kadrowej, przede wszystkim na szczeblu decyzyjnym. Nie jest przy tym konieczne plasowanie na decyzyjnych stanowiskach wÂłasnej agentury. Wystarczy promowanie osĂłb ambitnych, kÂłĂłtliwych, niekompetentnych i podatnych na szantaÂż. Cechy te wystarczÂą, Âżeby przy odpowiednim sterowaniu osoby te doprowadziÂły szybko do chaosu decyzyjnego i sporĂłw prowadzÂących do decyzyjnego paraliÂżu i w konsekwencji do stopniowej niewydolnoÂści struktur paĂąstwowych uwikÂłanych w walki wewnĂŞtrzne.

• Penetracja centralnego oÂśrodka decyzyjnego i rozbudowa wÂłasnych kanaÂłĂłw inspiracyjnych, przede wszystkim agentury wpÂływu. Najlepszymi agentami wpÂływu sÂą doradcy, ktĂłrzy inspirujÂą decydentĂłw, ale sami sÂą mniej naraÂżeni na zdemaskowanie, gdyÂż to nie oni podpisujÂą decyzje i odpowiadajÂą za ich uÂłomnoÂści.

• Inspirowanie bÂłĂŞdnych decyzji podejmowanych przez organa centralne przeciwnika, co przy wertykalnej strukturze i braku mechanizmĂłw samokontroli prowadzi do szybkiego przeÂłoÂżenia tych bÂłĂŞdĂłw na realne szkody dla interesu paĂąstwa

• Inspirowanie nadmiaru decyzji podejmowanych przez organa centralne przeciwnika, co skutecznie blokuje samodzielnoÂśĂŚ i inicjatywĂŞ aparatu wykonawczego struktur paĂąstwowych i powoduje ich przeciÂąÂżenie pracÂą nie przynoszÂącÂą wymiernych efektĂłw.

• Inspirowanie tarĂŚ i walk wewnĂŞtrznych.

• DemontaÂż mechanizmĂłw samosterowania spoÂłecznego, zwÂłaszcza w centralnym oÂśrodku decyzyjnym przeciwnika. Szerzenie demoralizacji, dezinformacji, korupcji, indyferentyzmu ideologicznego pod przykryciem apolitycznoÂści. RozkÂład tradycyjnego systemu prawnego opartego na odwiecznym systemie wartoÂści oraz obywatelskim poczuciu sprawiedliwoÂści i zastÂąpienie go tworzonymi masowo przepisami prawnymi. NaleÂży pamiĂŞtaĂŚ, Âże paĂąstwo prawa, to coÂś zupeÂłnie innego niÂż paĂąstwo praworzÂądne. PaĂąstwo prawa, to paĂąstwo przepisĂłw regulujÂących wszystko aÂż do absurdu, ale niekoniecznie zgodnie z prawem naturalnym.

• Blokowanie przepÂływu informacji i dezorganizacja tych elementĂłw paĂąstwa przeciwnika, ktĂłre zajmujÂą siĂŞ przetwarzaniem informacji. MoÂże to byĂŚ przykÂładowo kampania zasypywania instytucji paĂąstwowych faÂłszywymi donosami, ktĂłrych sprawdzenie pochÂłania czas, Âśrodki i energiĂŞ.

• NasyÂłanie masowej agentury, Âłatwej stosunkowo do wykrycia, ale odwracajÂącej uwagĂŞ i pochÂłaniajÂącej czas oraz Âśrodki kontrwywiadu. Kampania taka pozwala dziaÂłaĂŚ swobodniej najcenniejszej agenturze uplasowanej na szczeblu decyzyjnym przeciwnika.

• Przechwytywanie dobrych inicjatyw kierownictwa przeciwnika przez piony informacyjne, a potem wypaczanie ich aÂż do karykaturalnych rozmiarĂłw przez piony sterowniczo-dywersyjne, co zniechĂŞca do tych inicjatyw atakowane spoÂłeczeĂąstwo.

GÂłĂłwne obiekty dziaÂłaĂą agresywnych w wojnie informacyjnej.

Wprawdzie iloÂśĂŚ rozwiÂązaĂą agresywnych w wojnie informacyjnej jest wielka, to jednak moÂżna wyrĂłÂżniĂŚ pewne prawidÂłowoÂści i ustaliĂŚ listĂŞ obiektĂłw, ktĂłre sÂą najczĂŞÂściej atakowane. I takimi sÂą:

KrĂŞgi opiniotwĂłrcze. PoczÂątkowo kaptowane sÂą poszczegĂłlne osoby, ktĂłrym powierza siĂŞ potrĂłjne zadanie: typowanie kolejnych osĂłb wartych skaptowania, urabianie osĂłb wpÂływowych oraz urabianie szerokiej opinii publicznej drogÂą publikacji w mediach opinii sygnowanych przez siebie. W pierwszym rzĂŞdzie kaptowani sÂą ludzie mÂłodzi i ambitni, ktĂłrych karierÂą moÂżna sterowaĂŚ plasujÂąc ich w zaplanowanych miejscach struktur atakowanego paĂąstwa i duÂżym prawdopodobieĂąstwem, Âże bĂŞdÂą, z biegiem czasu, awansowaĂŚ. JednoczeÂśnie drogÂą jawnÂą i tajnÂą kreuje siĂŞ skaptowanych na „autorytety”. Sposoby sÂą rĂłÂżne. Od przyznawania prestiÂżowo brzmiÂących nagrĂłd i honorĂłw, przez stypendia i pomoc w uzyskaniu stopni naukowych, po promowanie w ramach uprawianej profesji przy pomocy juÂż posiadanej agentury wpÂływu.

Kiedy grupa skaptowanych staje siĂŞ liczniejsza moÂżna przystÂąpiĂŚ do urabiania caÂłych Âśrodowisk opiniotwĂłrczych tworzÂąc sztucznie „modĂŞ” na pewne poglÂądy oraz organizujÂąc profesjonalny ostracyzm wobec myÂślÂących inaczej.

Media: W pierwszej fazie przejmowana jest kontrola nad treÂściami rozpowszechnianymi przez organizacje medialne. Do jej osiÂągniĂŞcia wykorzystuje siĂŞ skaptowane wczeÂśniej osoby z krĂŞgĂłw opiniotwĂłrczych oraz w Âśrodowiskach dziennikarskich. Wykreowanym przez siebie „autorytetom” poleca siĂŞ umieszczaĂŚ w Âśrodkach masowego przekazu artykuÂły, wypowiedzi, wywiady, opinie oraz zabiegaĂŚ o udziaÂł w dyskusjach organizowanych przez media elektroniczne. Skaptowanym wczeÂśniej dziennikarzom poleca siĂŞ (a nie skaptowanym sugeruje siĂŞ) publikowaĂŚ materiaÂły wytypowanych osĂłb, zapraszaĂŚ je do udziaÂłu w debatach, robiĂŚ z nimi wywiady. Wbrew pozorom inspiracja taka nie jest trudna, nawet, jeÂśli nie ma siĂŞ licznych dziennikarzy w swojej „stajni”. ÂŚrodki masowego przekazu przejawiajÂą „instynkt stadny” i z gĂłry moÂżna liczyĂŚ, Âże umiejĂŞtnie wykreowany autorytet szybko stanie siĂŞ „modny” i bĂŞdzie chĂŞtnie zapraszany przed kamerĂŞ, mikrofon oraz na prasowe Âłamy. Kiedy moda na jeden „autorytet” minie (trwa zazwyczaj kilka miesiĂŞcy), to nie jest trudno podstawiĂŚ mediom inny.

Na treÂści publikowane przez media moÂżna teÂż wpÂływaĂŚ za poÂśrednictwem wÂłasnej agentury wÂśrĂłd dziennikarzy. TaktykĂŞ tĂŞ od ponad 100 lat stosujÂą Rosjanie. DziaÂłajÂąca w ParyÂżu od lat 80-tych XIX wieku Agentura Zagraniczna carskiej Ochrany miaÂła na swojej liÂście pÂłac dziesiÂątki dziennikarzy oraz pÂłaciÂła tysiÂące rubli miesiĂŞcznie w subsydiach m.in. dla gazet Le Figaro, Echo de Paris i Gaulois7. RĂłwnoczeÂśnie carskie ministerstwo finansĂłw przepÂłacaÂło francuskich dziennikarzy, Âżeby tworzyli przychylny klimat dla rosyjskich staraĂą o kolejne poÂżyczki zagraniczne. Paryski przedstawiciel ministerstwa Artur RaffaÂłowicz miaÂł w kieszeni wszystkie liczÂące siĂŞ gazety francuskie z wyjÂątkiem socjalistycznej (potem komunistycznej) L’Humanite. Po przegraniu wojny z JaponiÂą w 1905 roku, RaffaÂłowicz wydawaÂł miesiĂŞcznie do 200.000 frankĂłw na ÂłapĂłwki dla dziennikarzy, Âżeby minimalizowali poraÂżkĂŞ Rosji8.

Z doÂświadczeĂą Ochrany korzystaÂła od swoich pierwszych dni CzeKa subsydiujÂąc dziesiÂątkami tysiĂŞcy funtĂłw ukazujÂący siĂŞ w Wielkiej Brytanii socjalistyczny dziennik Daily Herald9, ktĂłry „odpÂłaciÂł siĂŞ” w 1920 roku medialnym patronatem nad zorganizowanym przez skomunizowany zwiÂązek zawodowy dokerĂłw bojkotem transportĂłw broni i amunicji dla armii polskiej.

PrzygotowujÂąc globalne przywĂłdztwo ZwiÂązku Sowieckiego, KGB miaÂło na swych usÂługach tysiÂące dziennikarzy na caÂłym Âświecie, dziĂŞki czemu mogÂło prowadziĂŚ koronkowe operacje dezinformacyjne rozpisane na kilka lub kilkanaÂście krajĂłw. Skutki tych operacji wracajÂą echem nawet dzisiaj, jak choĂŚby „dziaÂłania aktywne” SÂłuÂżby A Pierwszego ZarzÂądu GÂłĂłwnego KGB z lat 80-tych XX wieku obliczone na zrzucenie winy za pojawienie siĂŞ wirusa HIV na amerykaĂąski program wojny biologicznej. SfabrykowanÂą w Jaseniewie pod MoskwÂą historiĂŞ AIDS przedrukowaÂła w pierwszym pĂłÂłroczu 1987 roku prasa ponad 40 krajĂłw rozwijajÂących siĂŞ. Na fabrykacjĂŞ KGB daÂły siĂŞ nawet wziÂąĂŚ konserwatywny dziennik londyĂąski Daily Express, brytyjski kanaÂł telewizyjny Channel 4 oraz niemiecka Deutschland Rundfunk10.

Kupowaniem dziennikarzy zajmujÂą siĂŞ wyspecjalizowane sÂłuÂżby wielu krajĂłw i opis tylko najbardziej drastycznych przykÂładĂłw zajÂąÂłby gruby tom formatu ksiÂąÂżki telefonicznej.

W drugiej fazie przejmowania kontroli nad Âśrodkami masowego przekazu danego kraju nastĂŞpuje nabywanie juÂż istniejÂących organizacji medialnych lub tworzenie wÂłasnych. PoniewaÂż otwarte przejĂŞcie przez instytucje paĂąstwowe jednego kraju ÂśrodkĂłw masowego przekazu w innym kraju nieuchronnie doprowadziÂłoby szybko do zdemaskowania wrogich zamiarĂłw, kontrolĂŞ nad mediami zdobywa siĂŞ za poÂśrednictwem firm prywatnych pod osÂłonÂą swobĂłd gospodarki rynkowej. MoÂżna w tym celu zaÂłoÂżyĂŚ specjalnie firmĂŞ lub firmy o zakamuflowanym kapitale paĂąstwowym lub skÂłoniĂŚ do wspĂłÂłpracy i wykorzystaĂŚ prywatne organizacje medialne wÂłasnego kraju w zamian za rĂłÂżnego rodzaju mniej lub bardziej utajnione subsydia. MogÂą to byĂŚ przykÂładowo zwolnienia podatkowe, ulgi celne, ulgi pocztowe, itp.

KamuflaÂż moÂżna posunÂąĂŚ jeszcze dalej i przejmowaĂŚ media „pod faÂłszywÂą flagÂą”, czyli pozorujÂąc, Âże nabywajÂący organizacjĂŞ medialnÂą jest prywatnÂą firmÂą z kraju trzeciego, o kapitale zupeÂłnie nie zwiÂązanym z info-agresorem.

Organizacje medialne, ktĂłrych nie moÂżna przejÂąĂŚ albo nie udaÂło siĂŞ opanowaĂŚ za poÂśrednictwem szeroko pojĂŞtej agentury, moÂżna kontrolowaĂŚ poprzez ÂźrĂłdÂła informacji. Koszty pozyskiwania informacji – to znaczy koszty utrzymania korespondentĂłw, wspĂłÂłpracownikĂłw, wysyÂłania reporterĂłw, prowadzenia archiwĂłw, itp. – sÂą wysokie i redakcje chĂŞtnie korzystajÂą z usÂług agencji prasowych. Dlatego uzyskanie kontroli nad istniejÂącymi agencjami prasowymi lub zaÂłoÂżenie wÂłasnych naleÂży do podstawowych zadaĂą w programie przejmowania mediĂłw.

Partie polityczne: Z uwagi na ich zhierarchizowanie oraz wymĂłg dyscypliny partyjnej opanowanie informacyjne partii najÂłatwiej przeprowadziĂŚ poprzez uzyskanie kontroli nad poszczegĂłlnymi dziaÂłaczami oraz nad finansami ugrupowania. Udzielanie sekretnych subwencji moÂże przybieraĂŚ rĂłÂżne formy, od wrĂŞczonej dyskretnie paczki banknotĂłw, po tani kredyt przed kampaniÂą wyborczÂą udzielony dla niepoznaki przez bank w kraju trzecim. Bardziej skomplikowane jest kontrolowanie ugrupowania politycznego za poÂśrednictwem uplasowanej wewnÂątrz agentury wpÂływu, gdyÂż z natury ambitni politycy zazwyczaj z trudem podporzÂądkowujÂą siĂŞ linii myÂślenia narzucanej im przez partyjnych kolegĂłw. Bardziej podatni sÂą na opinie doradcĂłw, ekspertĂłw, autorytetĂłw, komentarze mediĂłw oraz wyniki sondaÂży opinii publicznej. StÂąd dla pionu sterowniczo-dywersyjnego Âłatwiej jest manipulowaĂŚ partiÂą z zewnÂątrz niÂż wewnÂątrz. Natomiast wewnÂątrz powinni dziaÂłaĂŚ agenci pionu informacyjnego.

Struktury paĂąstwa: Atak na struktury paĂąstwa finalizuje agresjĂŞ informacyjnÂą. JeÂżeli bowiem uda siĂŞ wprowadziĂŚ chaos i spowodowaĂŚ erozjĂŞ instytucji paĂąstwowych albo wypaczyĂŚ ich funkcjonowanie w takim stopniu, Âżeby dziaÂłaÂły przeciwko interesom paĂąstwa i jego obywateli, to paĂąstwo zostanie ubezwÂłasnowolnione i praktycznie nic juÂż nie bĂŞdzie staÂło na przeszkodzie w caÂłkowitym podporzÂądkowaniu go woli i interesom info-agresora. Dlatego teÂż w dziaÂłaniach przeciwko strukturom paĂąstwa wykorzystuje siĂŞ wszystkie wymienione dotychczas sposoby i formy walki informacyjnej. Powodzenie zaleÂżne jest przede wszystkim od odpowiedniego zgrania rĂłÂżnych elementĂłw w jednÂą caÂłoÂśĂŚ, ktĂłra doprowadzi to rozpadu mechanizmĂłw samosterowania spoÂłecznego i do samozniszczenia paĂąstwa, do stanu podobnego nieco do wojny domowej wszystkich z wszystkimi. W takiej sytuacji info-agresorowi nie bĂŞdzie trudno skÂłoniĂŚ spoÂłecznoÂśĂŚ miĂŞdzynarodowÂą do zaaprobowania przejĂŞcia pogrÂąÂżonego w wewnĂŞtrznym chaosie paĂąstwa w imiĂŞ zachowania szeroko pojĂŞtego bezpieczeĂąstwa miĂŞdzynarodowego.

GÂłĂłwne obiekty dziaÂłaĂą niszczÂących w wojnie informacyjnej.

W wojnie informacyjnej obiektem wyznaczonym do zniszczenia moÂże byĂŚ praktycznie kaÂżda dziedzina Âżycia spoÂłecznego, gdyÂż celem jest generalne osÂłabienie atakowanego spoÂłeczeĂąstwa, aÂż do wprowadzenia go w stan ulegÂłoÂści. NajczĂŞÂściej atakowane sÂą:

MateriaÂł ludzki: Podobnie jak w wojnach energetycznych, celem atakĂłw informacyjnych sÂą ludzie. Interes agresora, zarĂłwno energetycznego jak informacyjnego, wymaga biologicznego osÂłabienia atakowanego spoÂłeczeĂąstwa, Âżeby uruchomiĂŚ mechanizm instynktu samozachowawczego, ktĂłry nakazuje podporzÂądkowaĂŚ siĂŞ posÂłusznie w imiĂŞ przetrwania narodu. StÂąd bierze siĂŞ promocja aborcji i eutanazji, zachĂŞcanie do emigracji, lansowanie modelu rodziny 2+1+pies, itp.

Struktury spoÂłeczne: Niemal wszystkie dziaÂłania z zakresu manewrowania spoÂłecznego obliczone sÂą na rozbicie porzÂądku spoÂłecznego. Od opluwania uznanych autorytetĂłw i podsuwania w zamian wykreowanych przez siebie, przez rozbijanie i niszczenie wpÂływowych Âśrodowisk, niezaleÂżnych a cieszÂących siĂŞ szacunkiem stowarzyszeĂą, grup i organizacji profesjonalnych, aÂż po rozbijanie rodziny. Celem tych dziaÂłaĂą jest zatomizowanie zaatakowanego spoÂłeczeĂąstwa w stopniu wykluczajÂącym spontaniczne zorganizowanie oporu. Ludzie pozbawieni zaplecza w postaci rodziny, krewnych, przyjaciĂłÂł, sÂąsiadĂłw sÂą nie tylko podatniejsi na manipulacje, gdyÂż nie majÂą z kim skonfrontowaĂŚ wÂłasnych poglÂądĂłw, ale rĂłwnieÂż tracÂą wolĂŞ oporu nie widzÂąc sensu w indywidualnym proteÂście.

Gospodarka: Ekonomiczne osÂłabienie atakowanego paĂąstwa i wprowadzenie chaosu w jego gospodarce zwiĂŞksza skutecznoÂśĂŚ dziaÂłaĂą informacyjnych. ZuboÂżone spoÂłeczeĂąstwo jest podatniejsze na manipulacje, gdyÂż dotarcie do informacji prawdziwej wymaga czasu, wysiÂłku i pieniĂŞdzy, a tego brak ludziom goniÂącym za chlebem. Wojna gospodarcza jest skrzyÂżowaniem zmagaĂą informacyjnych i energetycznych, a zatem wymaga osobnego omĂłwienia.

Nauka i kultura: Wiedza jest najlepszÂą tarczÂą przeciwko informacyjnej agresji, a zatem nauka i kultura sÂą sferami Âżycia spoÂłecznego niszczonymi szczegĂłlnie zajadle. W czasie II wojny Âświatowej Niemcy starali siĂŞ fizycznie wyeliminowaĂŚ polskÂą elitĂŞ naukowÂą i kulturalnÂą, a Âżycie naukowe i kulturalne ograniczyli do szkĂłÂł zawodowych i pĂłÂłpornograficznych teatrzykĂłw rewiowych. W latach rzÂądĂłw Stalina w ZwiÂązku Sowieckim odciĂŞto Âśrodowiska kulturalne i naukowe (poza kompleksem zbrojeniowym) od kontaktĂłw miĂŞdzynarodowych. WspĂłÂłczeÂśni info-agresorzy twĂłrczo przetwarzajÂą niemiecko-sowieckie osiÂągniĂŞcia rezygnujÂąc tylko z dziaÂłaĂą energetycznych na rzecz stopniowego wymĂłÂżdÂżenia spoÂłeczeĂąstw wyznaczonych do podporzÂądkowania. Najbardziej wartoÂściowe jednostki ze Âświata kultury i nauki skÂłaniane sÂą do emigracji zachĂŞtami ekonomicznymi lub moÂżliwoÂściÂą szerszego rozwoju profesjonalnego. DziaÂłaniami z zakresu dywersji informacyjnej i manipulacji oraz kanaÂłami agenturalnymi ogranicza siĂŞ moÂżliwoÂści rozwoju naukowego i kulturalnego, zamyka instytuty naukowe, otwiera pseudouczelnie stanowiÂące konkurencjĂŞ dla uznanych placĂłwek akademickich. Pauperyzuje Âśrodowiska naukowe i twĂłrcze, likwiduje biblioteki, placĂłwki kulturalne i naukowe, obniÂża poziom nauczania w szkoÂłach, itp.

Obrona przez info-agresjÂą.

Z uwagi na nieskoĂączonoÂśĂŚ rozwiÂązaĂą agresywnych, trudno jest napisaĂŚ skrypt obrony przez informacyjnÂą agresjÂą. PoniewaÂż w wojnie informacyjnej polem walki jest ludzka ÂświadomoÂśĂŚ, najistotniejszym elementem obrony jest zdaĂŚ sobie sprawĂŞ z tego, Âże jest siĂŞ atakowanym. Info-agresor moÂże sÂączyĂŚ swĂłj informacyjny jad bezkarnie tak dÂługo, jak zatruwani nie sÂą Âświadomi zagroÂżenia. Potem skutecznoÂśĂŚ dziaÂłaĂą sterowniczo-dywersyjnych gwaÂłtownie maleje.

Na poziomie paĂąstwa istniejÂą wyspecjalizowane sÂłuÂżby, ktĂłre winny broniĂŚ kraj i obywateli przed informacyjnÂą agresjÂą. JeÂżeli robiÂą to skutecznie demontaÂż struktur paĂąstwowych i zniewolenie obywateli metodami walki informacyjnej staje siĂŞ bardzo trudne lub wrĂŞcz niemoÂżliwe. II Rzeczpospolita miaÂła takÂą wyspecjalizowanÂą sÂłuÂżbĂŞ - OddziaÂł II Sztabu GÂłĂłwnego, popularnie zwany „dwĂłjkÂą”. ByÂł on tak skuteczny, Âże chociaÂż zniewoliĂŚ PolskĂŞ metodami informacyjnymi usiÂłowaÂły Niemcy i ZwiÂązek Sowiecki nie potrafiÂły doprowadziĂŚ do erozji struktur paĂąstwowych i trzeba byÂło sojuszu i uderzenia dwĂłch najpotĂŞÂżniejszych wĂłwczas na Âświecie armii lÂądowych, Âżeby opanowaĂŚ nasz kraj.

Na poziomie obywateli moÂżliwoÂści obrony w sferze prawa sÂą niewielkie. Poza nielicznymi wyjÂątkami (zeznania pod przysiĂŞgÂą) wolno bezkarnie kÂłamaĂŚ publicznie. Konstytucja nie zabrania politykom uciekaĂŚ siĂŞ do kÂłamstw. Nawet prezydentowi i premierowi. „Autorytety” nie majÂą obowiÂązku szerzyĂŚ prawdy, mogÂą pleÂśĂŚ bzdury pod warunkiem, Âże bĂŞdÂą one mÂądrze brzmiaÂły i bĂŞdzie je ktoÂś publikowaĂŚ. Prawne ograniczenia, ktĂłre obowiÂązujÂą media sÂą tak maÂło precyzyjne, Âże w zasadzie uchodzi im niemal kaÂżde kÂłamstwo lub inteligentne oszczerstwo.

W sytuacji, gdy brak formalnych zapĂłr dla dezinformacji roÂśnie gwaÂłtownie znaczenie samoobrony obywateli, indywidualnego oporu przed zalewem kÂłamstwa. I w tej sferze moÂżna wyrĂłÂżniĂŚ nastĂŞpujÂące czynniki obronne:

• moÂżliwie szeroka wiedza. Im wiĂŞcej wiemy generalnie i o przeciwniku, tym Âłatwiej nam rozpoznaĂŚ i odeprzeĂŚ dezinformacjĂŞ, wykryĂŚ fabrykacjĂŞ i ustrzec siĂŞ manipulacji.

• korzystanie z rĂłÂżnorodnych ÂźrĂłdeÂł informacji, uÂłatwia ich weryfikacjĂŞ, a po wykryciu informacji zmanipulowanych lub sfabrykowanych umoÂżliwia lokalizacjĂŞ ÂźrĂłdÂła dezinformacji.

• wiedza o sobie, o swoich silnych i sÂłabych stronach.

• unikanie myÂślenia, Âże przeciwnik myÂśli i zachowuje siĂŞ tak jak ja. Takie myÂślenie, to najpewniejsza droga do samo-dezinformacji. NaleÂży zakÂładaĂŚ, Âże przeciwnik jest inteligentny i przewrotny.

• czujnoÂśĂŚ - naleÂży byĂŚ zawsze przygotowanym na nieznane techniki, metody i rozwiÂązania.

• ustawiczne ksztaÂłtowanie i umacnianie porzÂądku moralnego opartego o system odwiecznych wartoÂści, gdyÂż jest to najskuteczniejszy mechanizm samosterowania spoÂłecznego zarĂłwno na pÂłaszczyÂźnie oÂśrodka decyzyjnego jak i caÂłej spoÂłecznoÂści (narodu). PorzÂądek ten moÂżna i naleÂży wpajaĂŚ na poziomie rodziny, poniewaÂż wyniesione z domu solidnie uksztaÂłtowane zasady sÂą niezwykle trudne do wykorzenienia.

WiarygodnoÂśĂŚ informacji sprawdza siĂŞ w oparciu o posiadanÂą wiedzĂŞ, wiarygodnoÂśĂŚ posiadanej wiedzy w oparciu o przestrzegane zasady moralne, wiarygodnoÂśĂŚ zasad moralnych w oparciu o 10 przykazaĂą.

RafaÂł Brzeski

----------------------------------------

Przypisy

[1] WiĂŞkszoÂśĂŚ wymienionych poniÂżej terminĂłw, pochodzi z prac cybernetyka doc. JĂłzefa Kosseckiego, teoretyka i praktyka potajemnych dziaÂłaĂą inspiracyjnych.

[2] North Atlantic Treaty Organization, Intelligence Doctrine, paragraf 104

[3] Security Service Act, 1989, 1 (2)

[4] Wiktor Suworow, GRU, Warszawa, Adamski i BieliĂąski, 2002, s. 169-171

[5] Norman Polmar, Thomas B. Allen, KsiĂŞga SzpiegĂłw: Encyklopedia, Warszawa, Magnum, 2000, s.14

[6] Arthur Koestler, The Invisible Writing, London, Hutchinson, 1969, s. 253

[7] Rita T. Kronenbitter, Paris Okhrana 1885-1905, w Okhrana: The Paris Operations of the Russian Imperial Police, Central Intelligence Agency, 1997, s. 30

[8] Christopher Andrew, Oleg Gordijewski, KGB, Warszawa, Bellona, 1997, s.38

[9] Christopher Andrew, Secret Service, London, Heinemann, 1985, s. 264

[10] Christopher Andrew, Oleg Gordijewski, KGB, Warszawa, Bellona, 1997, s.551

----------------------------------------------------------------
Od redakcji portalu Ojczyzna.pl:

RafaÂł Brzeski, ur. 1946

Dziennikarz, tÂłumacz i historyk, ekspert ds terroryzmu, wywiadu i kontrwywiadu.
TwĂłrca strony internetowej SPYBOOKS, polecanej przez nas w dziale "Nasi Przyjaciele".

Do jego najwaÂżniejszych ksiÂąÂżek naleÂżÂą:
Purpurowy Kod (2000)
StrzaÂł w prĂłÂżni? (1984)
Enigma lÂąduje w Normandii (1982)

Uwaga: Autor zezwala na kopiowanie i wykorzystanie powyÂższego tekstu pod ÂścisÂłym warunkiem niewprowadzania Âżadnych zmian czy skrĂłtĂłw w tekÂście. DoÂłÂączamy do tego wymĂłg podania ÂźrĂłdÂła.

ÂŹrĂłdÂło:
http://ojczyzna.pl/ARTYKULY/BRZESKI-R_Wojna-Informacyjna.htm