Fakt spiskowy -tak rozwijaÂł siĂŞ Nazizm

.

Ku przestrodze warto przypomnieĂŚ sobie jak zmieniaÂła siĂŞ III Rzesza. Ciekawie opisuje to zjawisko ksiÂąÂżka "MyÂśleli, Âże sÂą wolni. Niemcy 1933 - 45." -Miltona Mayera.
RozbieÂżnoÂśĂŚ pomiĂŞdzy wyobraÂżeniem jakie miaÂło wiĂŞkszoÂśĂŚ NiemcĂłw o paĂąstwie ktĂłre budowali, a przeraÂżajÂącÂą rzeczywistoÂściÂą Trzeciej Rzeszy zmusza do zadania pytania: „Jak coÂś takiego jak holokaust mogÂło wydarzyĂŚ siĂŞ w nowoczesnym, uprzemysÂłowionym, wyedukowanym spoÂłeczeĂąstwie?

Lecz wĂłwczas byÂło juÂż za pĂłÂźno

„Czego wydawaÂło siĂŞ nikt nie zauwaÂżyÂł” - powiedziaÂł mĂłj kolega, filolog „byÂła rosnÂąca po 1933 roku przepaÂśĂŚ, pomiĂŞdzy rzÂądem i ludÂźmi. PomyÂśleĂŚ tylko jak wielka byÂła ta przepaÂśĂŚ
juÂż wczeÂśniej w Niemczech. Z czasem stawaÂła siĂŞ ona juÂż tylko wiĂŞksza. MĂłwienie, Âże „rzÂąd jest wybrany przez ludzi”, „to prawdziwa demokracja”, zaangaÂżowanie w obronĂŞ cywilnÂą czy nawet udziaÂł w wyborach, wcale nie sprawiajÂą, Âże ludzie stajÂą siĂŞ swojemu rzÂądowi bliscy. Wszystko to tak na naprawdĂŞ ma niewiele lub nie ma nic wspĂłlnego z poczuciem, Âże ma siĂŞ wÂładzĂŞ.

Co siĂŞ tu staÂło to to, Âże stopniowo ludzie przyzwyczaili siĂŞ, do bycia rzÂądzonym z zaskoczenia; do otrzymywania decyzji opracowanych w sekrecie; wierzenia w to, Âże sytuacja byÂła tak skomplikowana, Âże rzÂąd musiaÂł dziaÂłaĂŚ w oparciu o informacje, ktĂłrych ludzie by i tak nie zrozumieli, lub tak niebezpiecznych, Âże nawet jeÂżeli by zrozumieli to i tak nie mogÂły zostaĂŚ ujawnione ze wzglĂŞdu na bezpieczeĂąstwo narodowe. Poczucie identyfikacji z Hitlerem, zaufanie jakim go darzono, pomagaÂło powiĂŞkszaĂŚ tÂą przepaÂśĂŚ i zarazem uspakajaÂło tych, ktĂłrzy w innych okolicznoÂściach zaczĂŞli by siĂŞ denerwowaĂŚ.

To oddzielenie siĂŞ rzÂądu od ludzi, ta rozszerzajÂąca siĂŞ przepaÂśĂŚ, rosÂła stopniowo i zupeÂłnie niewyczuwalnie, kaÂżdy krok byÂł zamaskowany (moÂżliwie, Âże nawet nie celowo) jako tymczasowa nagÂła koniecznoÂśĂŚ lub zwiÂązana z prawdziwie patriotycznym hoÂłdem lub prawdziwie spoÂłecznym celem. A wszystkie te kryzysy i reformy tak pochÂłonĂŞÂły ludzi, Âże przestali zauwaÂżaĂŚ powolny ruch za tÂą fasadÂą, ten caÂły proces oddalania siĂŞ rzÂądu coraz dalej i dalej.

Zrozumiesz mnie jeÂżeli powiem, Âże mĂłj Âśredniowysoki niemiecki byÂły moim Âżyciem. ByÂł dla mnie wszystkim na czym mi zaleÂżaÂło. ByÂłem nauczycielem, specjalistÂą. I nagle, gdy sytuacja na Âświecie siĂŞ zmieniÂła, przydzielono mi caÂłkiem nowe zadania: spotkania, konferencje, wywiady, ceremonie i przede wszystkim wypeÂłnianie stosĂłw papierĂłw: raportĂłw, bibliografii, list, kwestionariuszy. A do tego wszystkiego dochodziÂły wymagania wspĂłlnoty, do uczestnictwa w czymÂś czego wczeÂśniej nie byÂło w ogĂłle lub byÂło caÂłkiem nieistotne. ByÂły to zbĂŞdne, korowody, ktĂłre tylko pochÂłaniaÂły czÂłowiekowi energiĂŞ i odciÂągaÂły od tego co na prawdĂŞ chciaÂł robiĂŚ. Jak widzisz, wĂłwczas byÂło bardzo Âłatwo nie myÂśleĂŚ o rzeczach fundamentalnych. CzÂłowiek po prostu nie miaÂł na to czasu.

- To sÂą sÂłowa mojego przyjaciela, piekarza: „CzÂłowiek nie miaÂł czasu na myÂślenie. DziaÂło siĂŞ tyle rzeczy.”

„TwĂłj przyjaciel, piekarz miaÂł racjĂŞ. Dyktatura i caÂły proces jej ustanawiania byÂł przede wszystkim caÂłkowicie rozpraszajÂący. ByÂł doskonaÂłÂą wymĂłwkÂą by nie myÂśleĂŚ dla ludzi, ktĂłrym i tak nigdy nie chciaÂło siĂŞ myÂśleĂŚ. I nie mĂłwiĂŞ tu tylko o twoim „przeciĂŞtnym czÂłowieku” - piekarzu i innych mu podobnych; MĂłwiĂŞ tu o moich kolegach i o sobie - czÂłowieku uczonym przypominam. WiĂŞkszoÂśĂŚ z nas nie chciaÂła myÂśleĂŚ o rzeczach fundamentalnych i nigdy nie musiaÂła. Nie byÂło potrzeby. Nazizm podsuwaÂł nam banalnie proste, fundamentalne rzeczy nad ktĂłrymi musieliÂśmy myÂśleĂŚ - byliÂśmy uczciwymi ludÂźmi - a niekoĂączÂące siĂŞ zmiany i kryzysy sprawiaÂły, Âże byliÂśmy nieustannie zapracowani ale zarazem zafascynowani... tak, zafascynowani machinacjami „wrogĂłw narodu”, zewnĂŞtrznych i zewnĂŞtrznych, tak Âże nikt z nas nie miaÂł czasu na myÂślenie o tych wstrĂŞtnych rzeczach, ktĂłre powoli narastaÂły wokĂłÂł nas. Wydaje mi siĂŞ, Âże podÂświadomie, byliÂśmy wdziĂŞczni. Kto by chciaÂł myÂśleĂŚ?

ÂŻycie w momencie zachodzenia takich zmian oznacza niemoÂżnoÂśĂŚ dostrzeÂżenia ich - postarajcie siĂŞ mnie zrozumieĂŚ - trzeba by byĂŚ na znacznie wyÂższym poziomie ÂświadomoÂści i przenikliwoÂści politycznej, niÂż ktokolwiek, z nas miaÂł okazjĂŞ osiÂągnÂąĂŚ. KaÂżdy krok byÂł tak maÂły, tak pozbawiony powaÂżnych konsekwencji, tak dobrze uzasadniony lub w innych przypadkach „nieodÂżaÂłowany”, Âże trzeba byÂło byĂŚ od samego poczÂątku oderwanym od tego procesu, rozumieĂŚ, Âże wszystko byÂło od poczÂątku zamierzone, by wiedzieĂŚ do czego te wszystkie „maÂłe Âśrodki”, ktĂłrych Âżaden „niemiecki patriota” nie mĂłgÂł nie poprzeĂŚ muszÂą pewnego dnia doprowadziĂŚ. Nie byÂło to bardziej dostrzegalne niÂż wzrost kukurydzy na polu. Pewnego dnia po prostu jest nad twojÂą gÂłowÂą.

Jak majÂą zwykli ludzie tego uniknÂąĂŚ? Nawet dobrze wyksztaÂłceni zwykli ludzie? PrawdĂŞ mĂłwiÂąc nie mam pojĂŞcia. Do dziÂś nie znalazÂłem odpowiedzi na to pytanie. Wiele, wiele razy od kiedy to wszystko miaÂło miejsce przytaczaÂłem dwie maksymy: „Principis obsta” i „Finem respice” - „Opieraj siĂŞ poczÂątkom” „bierz pod uwagĂŞ koniec”. Lecz czÂłowiek by stawiaĂŚ opĂłr musi najpierw przewidzieĂŚ zakoĂączenie lub choĂŚby dostrzegaĂŚ poczÂątki. CzÂłowiek musi widzieĂŚ koniec jasno i wyraÂźnie, a jak to ma byĂŚ moÂżliwe w przypadku zwykÂłego czÂłowieka czy teÂż nawet „niezwykÂłego czÂłowieka”? Sprawy mogÂły siĂŞ zmieniĂŚ zanim potoczy siĂŞ tak jak siĂŞ potoczyÂły. Nie zmieniÂły siĂŞ, ale mogÂły siĂŞ zmieniĂŚ. I wszyscy liczyli na to „moÂże”.

Ty „maÂły czÂłowiek”, twoi przyjaciele NaziÂści, nie byli w zasadzie przeciwni Narodowemu Socjalizmowi. Ludzie jak ja, stanowili wiĂŞksze zagroÂżenie od innych, nie dlatego, Âże my wiedzieliÂśmy wiĂŞcej (to byÂło by za duÂżo powiedziane) lecz dlatego, Âże lepiej przeczuwaliÂśmy. Pastor Niemoller przemawiaÂł do tysiĂŞcy ludzi takich jak ja mĂłwiÂąc, Âże:

kiedy NaziÂści zaatakowali komunistĂłw poczuÂł siĂŞ trochĂŞ nieswojo, ale w koĂącu nie byÂł komunistÂą, wiĂŞc nie zrobiÂł nic; potem zaatakowali socjalistĂłw, i poczuÂł siĂŞ jeszcze bardziej nieswojo, lecz jak poprzednio poniewaÂż nie byÂł socjalistÂą, wiĂŞc nie zrobiÂł nic; pĂłÂźniej zaatakowali szkoÂły, prasĂŞ, ÂŻydĂłw itd. I za kaÂżdym razem czuÂł siĂŞ coraz bardziej nieswojo, lecz nadal nic nie robiÂł. Pewnego dnia NaziÂści zaatakowali koÂściĂłÂł, a poniewaÂż byÂł duchownym, coÂś w koĂącu zrobiÂł - lecz wĂłwczas byÂło juÂż za pĂłÂźno.

„Widzisz” - mĂłj kolega kontynuowaÂł - „czÂłowiek nie wie dokÂładnie gdzie i jak zaczÂąĂŚ. Uwierz mi, to prawda. KaÂżdy akt, kaÂżda okazja, jest gorsza niÂż ta poprzednia, lecz gorsza tylko o drobinĂŞ. Czekasz na nastĂŞpnÂą i nastĂŞpnÂą. Czekasz na tÂą wielkÂą szokujÂącÂą okazjĂŞ, sÂądzÂąc, Âże inni kiedy taki szok nadejdzie poÂłÂączÂą z tobÂą siÂły i w jakiÂś sposĂłb wspĂłlnie bĂŞdziecie stawiaĂŚ opĂłr. Nie chcesz dziaÂłaĂŚ, czy nawet mĂłwiĂŚ nic samemu, nie chcesz zboczyĂŚ z wÂłasnej drogi i narobiĂŚ sobie kÂłopotĂłw. Dlaczego nie? - Nie masz tego w zwyczaju. I nie powstrzymuje ciĂŞ tylko strach - strach stania samotnie - to rĂłwnieÂż autentyczna ogromna niepewnoÂśĂŚ.

NiepewnoÂśĂŚ to bardzo istotny czynnik i z czasem, zamiast maleĂŚ narasta. Na zewnÂątrz, na ulicach, w caÂłej spoÂłecznoÂści „wszyscy sÂą szczĂŞÂśliwi”. CzÂłowiek nie sÂłyszy protestĂłw, a juÂż tym bardziej Âżadnych nie widzi. Wiesz, we Francji, we WÂłoszech pojawiaÂły by siĂŞ na Âścianach i murach slogany przeciwko paĂąstwu; w Niemczech, nawet po za wiĂŞkszymi miastami nie byÂło nawet tego. W spoÂłecznoÂści uniwersyteckiej, naszej wÂłasnej spoÂłecznoÂści, rozmawiasz prywatnie z przyjaciĂłÂłmi, z ktĂłrych czĂŞÂśĂŚ z pewnoÂściÂą myÂśli podobnie jak ty; ale co oni odpowiadajÂą? MĂłwiÂą: „nie jest tak Âźle” lub „wydaje ci siĂŞ” albo „jesteÂś alarmistÂą”.

I rzeczywiÂście. JesteÂś alarmistÂą. MĂłwisz, Âże to musi doprowadziĂŚ do tego, ale nie moÂżesz tego udowodniĂŚ. To sÂą poczÂątki, tak; ale skÂąd masz mieĂŚ pewnoÂśĂŚ skoro nie znasz koĂąca? A w jaki sposĂłb moÂżesz znaĂŚ lub choĂŚby domyÂślaĂŚ siĂŞ jaki bĂŞdzie koniec? Z jednej strony nĂŞkajÂą ciĂŞ twoi wrogowie, prawo, reÂżim, partia. Z drugiej strony twoi koledzy wyszydzajÂą ciĂŞ jako pesymistĂŞ lub nawet neurotyka. Zostajesz z grupÂą najbliÂższych przyjaciĂłÂł, ludÂźmi ktĂłrzy zawsze myÂśleli tak jak ty.

Lecz twoich przyjaciĂłÂł jest coraz mniej. NiektĂłrzy gdzieÂś odjechali, inni pogrÂąÂżyli siĂŞ w swojej pracy. Nie widujesz ich tak wielu na zjazdach i zebraniach. Nieformalne grupy stajÂą siĂŞ coraz mniejsze; uczestnicy odchodzÂą z maÂłych organizacji, a same organizacje zanikajÂą. Teraz w maÂłych zlotach twoich najstarszych przyjaciĂłÂł, masz wraÂżenie jakbyÂś mĂłwiÂł do siebie, jakbyÂś byÂł odizolowany od rzeczywistoÂści. To jeszcze bardziej osÂłabia TwojÂą pewnoÂśĂŚ siebie. Staje siĂŞ coraz bardziej oczywiste, Âże jeÂżeli masz zamiar coÂś zrobiĂŚ musisz stworzyĂŚ okazjĂŞ do tego, a wĂłwczas oczywiÂście staniesz siĂŞ mÂąciwodÂą. WiĂŞc czekasz... i czekasz.

Lecz ta jedna wielka szokujÂąca okazja, ktĂłra sprawi, Âże setki tysiĂŞcy ludzi przyÂłÂączy siĂŞ do Ciebie nigdy nie nadchodzi. W tym caÂły problem. JeÂżeli ten ostatni najgorszy akt caÂłego reÂżimu nadszedÂłby zaraz po pierwszym najmniejszym, tysiÂące ludzi, ba, miliony byÂły by wystarczajÂąco zszokowane. Np. gdyby gazowanie ÂŻydĂłw w '43 staÂło by siĂŞ natychmiast po „KrysztaÂłowej Nocy” w '33. Lecz oczywiÂście nie tak to siĂŞ staÂło. PomiĂŞdzy tymi wydarzeniami postawiono setki drobnych kroczkĂłw, niektĂłre niemal niewyczuwalne, kaÂżdy nastĂŞpny przygotowywaÂł ciĂŞ do tego by nie przeÂżyĂŚ szoku kiedy przychodziÂł nastĂŞpny. Krok C nie jest tak duÂżo gorszy niÂż krok B, a skoro nie stawiaÂłeÂś siĂŞ przy kroku B, to dlaczego miaÂł byÂś siĂŞ stawiaĂŚ przy C? Lub przy D?

I pewnego dnia, gdy jest juÂż za pĂłÂźno, twoje zasady (jeÂżeli kiedykolwiek byÂłeÂś na nie wyczulony) powracajÂą do Ciebie. CiĂŞÂżar systemu samousprawiedliwieĂą staÂł siĂŞ zbyt ciĂŞÂżki i jakiÂś drobny incydent - w moim przypadku mĂłj maÂły synek, mĂłwiÂący „ÂŻydowska Âświnia” - sprawia, Âże w jednej chwili caÂłoÂśĂŚ wali siĂŞ na ciebie i widzisz, Âże wszystko, wszystko siĂŞ zmieniÂło i to zmieniÂło siĂŞ caÂłkowicie, tuÂż pod twoim nosem. ÂŚwiat w ktĂłrym ÂżyÂłeÂś, twĂłj narĂłd, twoi rodacy to zupeÂłnie nie ten sam Âświat w ktĂłrym ÂżyÂłeÂś. Wszystkie formy sÂą tam nadal, wszystkie nietkniĂŞte, wszystkie pokrzepiajÂące. Domy, sklepy, praca, przerwy obiadowe, odwiedziny, koncerty, kina, ÂświĂŞta. ZmieniÂła siĂŞ atmosfera, ktĂłrÂą przez caÂły czas myliÂłeÂś z formÂą. ÂŻyjesz teraz w Âświecie nienawiÂści i strachu, a ludzie ktĂłrzy odczuwajÂą nienawiÂśĂŚ i strach sami nawet o tym nie wiedzÂą; kiedy wszyscy sÂą odmienieni, wĂłwczas nikt nie jest odmieniony. ÂŻyjesz teraz w systemie, ktĂłry rzÂądzi bez Âżadnej odpowiedzialnoÂści, nawet przed Bogiem. System sam w sobie nie koniecznie musiaÂł byĂŚ od poczÂątku zamierzony, lecz by utrzymaĂŚ siĂŞ zmuszony byÂł pĂłjÂśĂŚ tÂą drogÂą dalej, aÂż do koĂąca.

Niemal caÂłÂą drogĂŞ przeszedÂłeÂś sam. ÂŻycie to ciÂągÂły proces, strumieĂą, a nie kolejnoÂśĂŚ aktĂłw i wydarzeĂą. WpÂłynĂŞÂło na nowy poziom niosÂąc ciĂŞ ze sobÂą, bez Âżadnego wysiÂłku z twojej strony. Na tym nowym poziomie Âżyjesz, ÂżyÂłeÂś wygodniej z kaÂżdym dniem, z nowÂą moralnoÂściÂą, nowymi zasadami. ZaakceptowaÂłeÂś rzeczy ktĂłrych nie zaakceptowaÂłbyÂś jeszcze piĂŞĂŚ lat temu, rok temu, rzeczy ktĂłrych twĂłj ojciec (nawet w Niemczech) nie byÂł by w stanie sobie wyobraziĂŚ.

Nagle wszystko wali siĂŞ na raz. Zaczynasz dostrzegaĂŚ kim jesteÂś, co zrobiÂłeÂś, a dokÂładniej, czego nie zrobiÂłeÂś - bo wszystko co byÂło potrzebne to to by wiĂŞkszoÂśĂŚ z nas nie zrobiÂła nic. PamiĂŞtasz te poranne spotkania wydziaÂłu na uniwersytecie, w czasie ktĂłrych kiedy jeden wstawaÂł, wĂłwczas wszyscy musieli wstaĂŚ, ale nie wstaÂł nikt. Drobna rzecz, zatrudnienie tego lub innego czÂłowieka, i zatrudniÂłeÂś tego zamiast tamtego. Teraz pamiĂŞtasz to wszystko i twoje serce siĂŞ Âłamie. Za pĂłÂźno. StaÂłeÂś siĂŞ upoÂśledzony na zawsze.

TÂłumaczenie: JackBlood, marzec 2008
( www.prawda.w.pl)
http://kodczasu.ronus.pl/forum/viewtopic.php?p=28987#28987