MyÂśleĂŚ przeciw sobie Emil Mihail Cioran

[MichaÂł-AnioÂł]

 Prawie wszystkie nasze odkrycia zawdziĂŞczamy naszej porywczoÂści, pog³êbieniu siĂŞ naszego niezrĂłwnowaÂżenia. Nawet samego Boga — w tej mierze, w jakiej nas On intryguje — postrzegamy nie w najg³êbszej intymnoÂści nas samych, lecz w zewnĂŞtrznej granicy naszego poruszenia, dokÂładnie w punkcie, w ktĂłrym za przyczynÂą zetkniĂŞcia siĂŞ naszej i jego wÂściekÂłoÂści, nastĂŞpuje zderzenie, spotkanie niszczÂące tyleÂż dla Niego, co dla nas. GwaÂłtownik, raÂżony wspó³istotnym czynom przekleĂąstwem, nie ujarzmia swej natury, wychodzÂąc poza siebie po to jedynie, by powrĂłciĂŚ jako impetyk, agresor, za nim zaÂś pod¹¿ajÂą jego przedsiĂŞwziĂŞcia, karzÂąc go za to, iÂż je powoÂłaÂł do Âżycia. Nie ma dzieÂła, ktĂłre nie odwrĂłciÂłoby siĂŞ przeciwko swemu autorowi: poemat zmiaÂżdÂży poetĂŞ, system — filozofa, wydarzenie — czÂłowieka czynu. Unicestwia siĂŞ kaÂżdy, kto — odpowiadajÂąc swemu powoÂłaniu i wypeÂłniajÂąc je — miota siĂŞ wewnÂątrz historii. Zbawiony zostanie ten tylko, kto dary swe i talenty poÂświĂŞca, aby — uwolniony od swych ludzkich przymiotĂłw — mĂłc nurzaĂŚ siĂŞ w istnieniu. JeÂżeli przeto d¹¿ê do metafizycznego speÂłnienia, za ÂżadnÂą cenĂŞ nie powinienem trwaĂŚ przy swej toÂżsamoÂści: jeÂśli zachowaÂłem choĂŚby najmniejszy jej osad, winienem siĂŞ go wyzbyĂŚ: jeÂśli zaÂś — przeciwnie — wdaÂłem siĂŞ w odgrywanie jakiejÂś roli w historii, przypadajÂące mi zadanie polega na tak intensywnym rozbudzaniu mych wÂłaÂściwoÂści, bym wreszcie wraz z nimi eksplodowaÂł. Giniemy zawsze od „ja”, ktĂłrego siĂŞ podjĂŞliÂśmy: noszenie jakiegoÂś miana rĂłwnoznaczne jest z pragnieniem okreÂślonego sposobu zaÂłamania.

Wierny tym zewnêtrznym oznakom, gwa³townik nie zniechêca siê, albowiem nie mo¿e uwolniÌ siê od cierpienia. D¹¿y do zguby innych? To okrê¿na droga, na jak¹ wkracza, aby dotrzeÌ ni¹ na koniec do w³asnej zguby. Pod jego pewnoœci¹ siebie i fanfaronad¹ ukrywa siê mi³oœnik nieszczêœcia, tote¿ poœród gwa³towników w³aœnie spotyka siê wrogów samego siebie. A wszyscy wszak jesteœmy przepe³nionymi wœciek³oœci¹ gwa³townikami, którzy, zagubiwszy klucz do b³ogoœci, posiadaj¹ dostêp wy³¹cznie do tajemnic rozdarcia.

wiĂŞcej znajdziesz tutaj
http://www.gnosis.art.pl/e_gnosis/punkt_widzenia/cioran_myslec_przeciw.htm

[MichaÂł-AnioÂł]

 CoÂś o autorze


niedoczytania:
Samuel Beckett i Emile Cioran - zgubna przenikliwoœÌ
Autor Maciej PiÂątek ⋅

1. S¹ autorzy i teksty, którym w pierwszym odruchu sk³onni bylibyœmy przypi¹Ì komiksow¹ etykietkê pesymizmu lub opatrzyÌ tak dziœ modn¹ ³atk¹ nihilizmu. Oczywiœcie nic prostszego ni¿ takie uproszczenia, które nieraz robi¹ z mówienia o literaturze dziedzinê pokrewn¹ entomologii, a z dzie³ i ich autorów martwe owady przyszpilone w gablotkach schludnie wygl¹daj¹cych kategorii. To, co mia³o w swym zamierzeniu opisywaÌ doœwiadczenie lektury, rozros³o siê do takich rozmiarów, ¿e zaczê³o to doœwiadczenie zastêpowaÌ, trochê jak mapa z opowiadania Borgesa, z powodu swojej szczegó³owoœci tak ogromna, ¿e pokrywa sob¹ ca³¹ przestrzeù rzeczywist¹, któr¹ mia³a przedstawiÌ. Aby teraz doœwiadczyÌ tekstu, trzeba wiedzieÌ, jak odrzec siê od osadu wiedzy, trzeba postêpowaÌ na œlepo, próbuj¹c dotykiem wyczuÌ fa³dy rzeczywistego tekstu pod powierzchni¹ zakrywaj¹cej wszystko mapy kategorii, pojêÌ, teorii, koncepcji i pr¹dów. O ile to mo¿liwe.

2. Beckett - nieugiĂŞty milczek; Cioran - niezmordowany gaduÂła. SÂą jednak wyjÂątki od tej podwĂłjnej reguÂły, ktĂłre ujawniajÂą siĂŞ akurat podczas spotkaĂą obu tych emigrantĂłw bez ojczyzny w ParyÂżu w latach 60. ubiegÂłego wieku. Spotykali siĂŞ nieraz u wspĂłlnych znajomych na obiadach, podczas ktĂłrych milczenie Becketta graniczyÂło niemal z nieuprzejmoÂściÂą, podobnie zresztÂą jak rozgadanie Ciorana. Kiedy jednak dochodziÂło do spotkaĂą sam na sam, nierzadko przypadkowych, sytuacja przedstawiaÂła siĂŞ zgoÂła inaczej. “Wczoraj o pó³nocy - zapisuje Cioran w Zeszytach - na rue Vavin, spotkaÂłem Sama. Przez dwie godziny siedzieliÂśmy w Closiere. O swej ostatniej sztuce - Not I - mĂłwiÂł mi z pasjÂą prawie mÂłodzieĂączÂą.? Beckett, ktĂłry jak ognia unikaÂł komentowania swojej twĂłrczoÂści, potrafiÂł z Cioranem rozmawiaĂŚ o niej dÂługo i nieraz szczegó³owo. Jedno ze spotkaĂą spĂŞdzili nawet na dyskusjach zwiÂązanych z tÂłumaczeniem angielskiego utworu Becketta na francuski.
Inne zdarzenie:

    Niedawno w bocznej alejce Ogrodu Luksemburskiego - zapisuje Cioran - spostrzegÂłem Becketta czytajÂącego gazetĂŞ, niemal jak ktĂłraÂś z jego postaci. SiedziaÂł na krzeseÂłku, minĂŞ miaÂł zaabsorbowanÂą i nieobecnÂą, jak zwykle. Nie ÂśmiaÂłem do niego podejœÌ. Co miaÂłbym mu powiedzieĂŚ? Bardzo go lubiĂŞ, ale lepiej, jeÂśli nie bĂŞdziemy ze sobÂą rozmawiaĂŚ. On jest tak dyskretny! A przecieÂż rozmowa wymaga jakiegoÂś minimum luzu i kabotyĂąstwa. Jest grÂą; Sam nie jest do niej zdolny. Wszystko u niego zdradza czÂłowieka niemego monologu.

To milczenie, do ktĂłrego poniekÂąd zmuszaÂł Ciorana Beckett, pokrewne byÂło przeczuciom i intuicjom, jakie ten pierwszy nieraz wypowiadaÂł:

    Po kaÂżdej rozmowie jesteÂśmy bardziej opuszczeni niÂż gdybyÂśmy siĂŞ obudzili w grobie. UmysÂł wprawdzie mamy lÂżejszy, ale serce gnije. SÂłowa uleciaÂły, a wraz z nimi substancja naszego odosobnienia.

NiĂŚ porozumienia, jakÂą moÂżna tu wyczuĂŚ, tworzyÂła siĂŞ gdzieÂś miĂŞdzy sÂłowami, na granicy mowy i milczenia. W jednym z listĂłw do Ciorana Beckett pisze: “W PaĂąskich ruinach czujĂŞ siĂŞ bezpieczny”. A w zapisku Ciorana z 26 wrzeÂśnia 1970 roku czytamy: “Wczoraj znakomity wieczĂłr z Samem i Suzanne. JeÂśli przymiotnik “szlachetny” ma jakiÂś sens, to odnosi siĂŞ do Sama, jest specjalnie dla niego”.

3. JĂŞzykowa trauma wspĂłlna obu autorom wiÂązaÂła siĂŞ w pewien sposĂłb z niemoÂżnoÂściÂą mĂłwienia o, awersjÂą do poziomu “meta”. Ich teksty sÂą wyjÂątkowe na tle literatury drugiej poÂłowy XX wieku, ktĂłra jest albo literaturÂą pisanÂą przez filozofĂłw (Sartre, Camus), a wiĂŞc ilustracyjnÂą, albo literaturÂą pisanÂą przez krytykĂłw bÂądÂź teoretykĂłw (Eco, Calvino, grupa OULIPO, Sontag, Kristeva), a wiĂŞc raczej zabawÂą w literaturĂŞ, grÂą prowadzonÂą na mapie pokrywajÂącej szczelnie ca³¹ przestrzeĂą doÂświadczenia, przesuwaniem pionkĂłw na planszy. W przypadku Ciorana i Becketta sprawa przedstawia siĂŞ zupeÂłnie inaczej. Ich pisarstwo jest, jak oni sami przyznajÂą, swego rodzaju terapiÂą ktĂłra paradoksalnie leczy i pog³êbia fundamentalne dla nich doÂświadczenie zgubnej przenikliwoÂści. To, co im obu, choĂŚ na ró¿ne sposoby, udaÂło siĂŞ przenikn¹Ì jest owa mapa kategorii, teorii i koncepcji stanowiÂących protezy tworzone przez ludzki umysÂł, aby oszczĂŞdziĂŚ czÂłowiekowi trudnej rzeczywistoÂści doÂświadczania. To zatem, co w swym zamierzeniu miaÂło uÂłatwiĂŚ coraz doskonalsze postrzeganie Âżycia z wszelkimi jego niuansami, prowadzi w istocie do Âślepoty, ktĂłra w jakiÂś sposĂłb ratuje czÂłowieka od zguby doÂświadczania.

Cioran rozcina tê mapê gwa³townymi ciêciami aforyzmu, Beckett zaœ wykonuje ogrom metodycznej pracy i z chirurgiczn¹ precyzj¹ ods³ania czarny nurt po drugiej stronie tego, co nazywamy ¿yciem. Niszcz¹c mapê, w ten czy inny sposób, obaj w pe³ni œwiadomie dokonuj¹ samooœlepienia po to, aby widzieÌ lepiej. Jako teksty wyp³ywaj¹ce w ca³oœci z doœwiadczenia, domagaj¹ siê ksi¹¿ki Becketta i Ciorana innej lektury, lektury odwa¿nej, która zdobêdzie siê na trud doœwiadczania tekstu, lektury niebezpiecznej, bo nara¿aj¹cej czytelnika na doœwiadczenie owej zgubnej przenikliwoœci, która przychodzi wraz ze œlepot¹.

ÂŚlepota przynosi z sobÂą zanik rzeczywistoÂści intersubiektywnie komunikowalnej, a wiĂŞc wszystkiego tego, co dzielimy z innymi. To, co kaÂżdy z nas “zobaczy”, kiedy oÂślepnie, zaleÂży od nieprzekazywalnego zbioru doÂświadczeĂą wy³¹cznie naszych, ktĂłrych nie dzielimy z nikim innym. Podobnie jest z doÂświadczaniem tekstĂłw Ciorana i Becketta na Âślepo, bez uciekania siĂŞ do ochronnych okularĂłw teorii, bez korzystania z mapy. To, co kaÂżdy czytelnik w nich wĂłwczas “zobaczy”, czego doÂświadczy odwaÂżywszy siĂŞ na zgubnÂą przenikliwoœÌ, dotknie tylko i wy³¹cznie jego “Âżycia”.
O ile to moÂżliwe.

4. Cioran w Zeszytach:

    Cudowny, boski poranek w Ogrodzie Luksemburskim. PatrzyÂłem, jak ludzie chodzÂą tam i z powrotem i mĂłwiÂłem sobie, Âże my Âżywi (Âżywi!), jesteÂśmy tu tylko po to, by przez jakiÂś czas muskaĂŚ powierzchniĂŞ ziemi. Zamiast spoglÂądaĂŚ na gĂŞby przechodniĂłw, patrzyÂłem na ich stopy i wszyscy ci ludzie byli dla mnie tylko krokami, krokami wĂŞdrujÂącymi we wszystkich kierunkach - chaotycznym taĂącem, nad ktĂłrym nie warto siĂŞ zastanawiaĂŚ? Takie oto snuÂłem refleksje, gdy wtem podnoszĂŞ gÂłowĂŞ i widzĂŞ Becketta, tego znakomitego czÂłowieka, ktĂłry emanuje czymÂś osobliwie kojÂącym. Operacja katarakty, na razie tylko jednego oka, bardzo siĂŞ udaÂła. Zaczyna widzieĂŚ daleko, co przedtem byÂło niemoÂżliwe. “W koĂącu stanĂŞ siĂŞ ekstrawertykiem” - mĂłwi. “Niech przyszli komentatorzy szukajÂą tego przyczyny” - dodajĂŞ.

[MichaÂł-AnioÂł]

NieszczĂŞÂście narodzin

W Narodzinach tragedii Nietzsche mówi o starodawnym podaniu, wed³ug którego król Midas œciga³ po lasach m¹drego Sylena i kiedy wreszcie schwyta³ go, zapyta³ siê co jest najw³aœciwsze i zarazem najlepsze dla cz³owieka. Ma³o urodziwy towarzysz Dionizosa nieporuszenie milcza³ przez jakiœ czas, a¿ w koùcu ponaglany przez króla, wybuchn¹³ œmiechem i odpar³:

"NieszczĂŞsne, efemeryczne stworzenie, czemu zmuszasz mnie do oznajmienia ci czegoÂś, czego bodajby raczej nie usÂłyszaÂł? To, co najlepsze, jest dla ciebie zupeÂłnie nieosiÂągalne — a jest tym nie urodziĂŚ siĂŞ, w ogĂłle nie byĂŚ, byĂŚ niczym. A druga rzecz dla ciebie najpo¿¹daĂąsza — to rychÂło umrzeĂŚ." [ 1 ]

Jak podkreÂśla Kania, tĂŞ przypowieœÌ moÂżna uznaĂŚ za motto niemal kaÂżdej ksi¹¿ki Ciorana. RumuĂąski myÂśliciel nie ma wÂątpliwoÂści, iÂż w przyrodzie rzÂądzi niesprawiedliwoœÌ, zaÂś czÂłowiek, bĂŞdÂąc wytworem i czĂŞÂściÂą Âświata, nie moÂże nie ulec zatracie. WyobraÂżamy sobie, Âże zbliÂżamy siĂŞ do ró¿nych celĂłw, jednak w rzeczywistoÂści w miarĂŞ upÂływu czasu jesteÂśmy coraz bliÂżej wy³¹cznie jednego celu — rozkÂładu. MoÂże nawet chcielibyÂśmy kochaĂŚ niebo i ziemiĂŞ, czyny i uniesienia, jednak w tym wszystkim odnajdujemy li tylko to, co odsyÂła nas do Âśmierci. Kiedy weÂźmiemy pod uwagĂŞ fakt, iÂż natura, dajÂąc nam w posiadanie niewielki skrawek materii, na kaÂżdym kroku stawia siĂŞ po zwrot naleÂżnoÂści i Âże wÂłaÂściwie urodziliÂśmy siĂŞ tylko po to, by umrzeĂŚ, w peÂłni odsÂłania siĂŞ przed nami bezsens „niepotrzebnie spÂłodzonego Âświata" [ 2 ] oraz naszego wÂłasnego istnienia. Podczas gdy raj byÂł patrzeniem bez rozumienia, zerwanie owocu z Drzewa Poznania skazaÂło nas na Âżycie w miejscu, w ktĂłrym rozumiemy aÂż za bardzo. Za kaÂżdym razem kiedy otwieramy oczy, natychmiast stykamy siĂŞ ze ÂświadomoÂściÂą, ktĂłra przypominajÂąc nam o nieuchronnym koĂącu, czyni niedogodnoÂści istnienia stokroĂŚ uci¹¿liwszymi, zaÂś samo Âżycie zamienia w nieznoÂśne brzemiĂŞ. BĂŞdÂąc rdzeniem naszego „ja", rĂłwnoczeÂśnie konstytuuje to „ja" i jest w nim instancjÂą cierpienia tym wiĂŞkszÂą, im bardziej jest rozwiniĂŞta i im wyraÂźniej ukazuje znikomoœÌ pierwiastka witalnego.

Nic wiĂŞc dziwnego, Âże w myÂśli Ciorana nieistnienie jest najwiĂŞkszym dobrem, jednakÂże dobrem nieosiÂągalnym dla kogoÂś, kto juÂż zaistniaÂł. W przeciwieĂąstwie do powszechnie panujÂącej opinii, wedÂług ktĂłrej narodziny sÂą niezwykle hojnym darem losu, zaÂś najgorsze czeka nas u koĂąca naszych dni, autor Pokusy istnienia twierdzi, Âże to wÂłaÂśnie moment poczĂŞcia, bĂŞdÂąc czystym przypadkiem i trafem wartym Âśmiechu, jest ÂźrĂłdÂłem wszelkich niedomagaĂą i klĂŞsk Âżyciowych. [ 3 ] AbsurdalnoœÌ narodzin polega na tym, iÂż wydobywajÂąc nas z nicoÂści i nadajÂąc nam imiĂŞ, rĂłwnoczeÂśnie powoÂłujÂą do Âżycia byt skazany na ÂśmierĂŚ, „metafizyczne oszpecenie i pozbycie siĂŞ twarzy" [ 4 ]. W ten sposĂłb z najwiĂŞkszego szczĂŞÂścia przeksztaÂłcajÂą siĂŞ one w najwiĂŞksze przekleĂąstwo, co wiĂŞcej, majÂąc caÂłkowicie akcydentalny charakter sÂą od nas zupeÂłnie niezaleÂżne — wbrew naszej wÂłasnej woli zostajemy rzuceni-w-Âświat oraz zniewoleni przez samoÂświadomoœÌ. I chociaÂż staroÂżytni mawiali, Âże nie warto baĂŚ siĂŞ nicoÂści, ktĂłra przyjdzie, gdyÂż jest ona podobna do tej sprzed narodzin, wedÂług Ciorana sytuacja ma siĂŞ trochĂŞ inaczej, gdyÂż przed indywidualizacjÂą mieliÂśmy jeszcze szansĂŞ na nieistnienie, natomiast stajÂąc siĂŞ jednostkÂą zaczynamy istnieĂŚ i wÂłaÂśnie ta istniejÂąca czÂąstka boi siĂŞ zagÂłady. StÂąd teÂż, im wczeÂśniej nastÂąpi nasza ÂśmierĂŚ i im mniejszy opĂłr samoÂświadomoÂści napotka, tym dla nas lepiej. W O niedogodnoÂści narodzin spotykamy poruszajÂące wyznanie Ciorana:

"By³em sam na tym cmentarzu dominuj¹cym nad wsi¹, gdy wesz³a tam kobieta w ci¹¿y. Wyszed³em natychmiast, ¿eby nie musieÌ patrzeÌ z bliska na tê nosicielkê trupa ani medytowaÌ nad kontrastem miêdzy wystaj¹cym brzuchem i zapad³ymi grobami, miêdzy fa³szyw¹ obietnic¹ a kresem wszelkich obietnic." [ 5 ]

Co jednak pozostaje jeÂśli juÂż urodziliÂśmy siĂŞ i przyszÂło nam ÂżyĂŚ dÂłuÂżej niÂż kilka godzin? Przy pierwszym zetkniĂŞciu z myÂślÂą o Âśmierci jest ona dla nas realnoÂściÂą metafizycznÂą, czymÂś odrĂŞbnym i odlegÂłym, dopiero potem, kiedy z goÂścia zamieni siĂŞ we wspó³lokatora, czujemy jej ciĂŞÂżar i dreszcz i nie mĂłwimy juÂż o niej samej, lecz o lĂŞku przed niÂą — jest to przejÂście od metafizyki do psychologii [ 6 ]. Wyostrzona ÂświadomoœÌ, przypominajÂąc o kresie istnienia, utrzymuje nas w strachu i tym samym czyni z Âżycia nieprzerwanÂą agoniĂŞ, ktĂłra poprzedza nierzadko o dziesiÂątki lat tĂŞ wÂłaÂściwÂą towarzyszÂącÂą zgonowi. W tej sytuacji musimy stawiĂŚ czoÂło dwĂłm pytaniom: „Jak znosiĂŚ Âżycie?" oraz „Jak znosiĂŚ samego siebie?" i postaraĂŚ siĂŞ udzieliĂŚ na nie odpowiedzi. [ 7 ] Stoi przed nami zadanie polegajÂące na zmniejszaniu cierpienia powstaÂłego wskutek indywiduacji, rozparcelowania pierwotnej Jedni na poszczegĂłlne indywidua o coraz wiĂŞkszym stopniu samoÂświadomoÂści, oraz na szukaniu sposobĂłw przekroczenia, transgresji tej samoÂświadomoÂści. Nie chodzi zatem o pokonanie samej Âśmierci, lecz strachu przed niÂą, czy teÂż uczynienie ÂświadomoÂści Âśmierci mniej przeraÂżajÂącÂą.
Buddyzm jako prĂłba przekroczenia ÂświadomoÂści

W poszukiwaniu wyjœcia z sytuacji, w której œwiadoma samej siebie egzystencja równa siê cierpienie, Cioran, odrzucaj¹c zbawienie w rozumieniu chrzeœcijaùskim na rzecz indywidualnej i ateistycznej autosoteriologii, ucieka siê do myœli buddyjskiej. Poniewa¿ jest zdany tylko i wy³¹cznie na siebie i nie mo¿e liczyÌ na ¿ycie poœmiertne, wybiera wyzwolenie, które, obchodz¹c siê bez £aski oraz k³ad¹c nacisk na Wiedzê Zbawcz¹, nie ma konotacji religijnych i nie jest zale¿ne od jakiejœ transcendentnej istoty, zaœ opiera siê w g³ównej mierze na oczyszczeniu œwiadomoœci z fikcji i iluzji œwiata zewnêtrznego.

WedÂług autora ÂŚwiĂŞtych i Âłez czÂłowiek - peÂłen po¿¹daĂą i przekonaĂą — buduje ponad rzeczywistoÂściÂą ró¿nego rodzaju konstrukcje, tworzy systemy oraz wartoÂści, ktĂłre nastĂŞpnie zwracajÂą siĂŞ przeciwko niemu i stajÂą siĂŞ powodem cierpienia. Podczas gdy substancja rzeczy jest ze swej istoty pozbawiona jakiejkolwiek treÂści, kaÂżdy zamyka siĂŞ w swoim wÂłasnym niedorzecznym Âświecie, nadajÂąc ksztaÂłt i wielkoœÌ temu, co tak naprawdĂŞ Âżadnej rzeczywistoÂści nie posiada. Jak na skrajnego subiektywistĂŞ przystaÂło, Cioran uwaÂża, Âże wszystkie wizje Âświata, zarĂłwno te zrodzone z rozumowania, jak i intuicji, wstrĂŞtu czy entuzjazmu, sÂą rĂłwnie sÂłuszne i w rĂłwnym stopniu mogÂą przemawiaĂŚ do wyobraÂźni. PoniewaÂż wytwory ludzkiego umysÂłu ksztaÂłtujÂą siĂŞ w zaleÂżnoÂści od doÂświadczenia, wieku, nastroju i okolicznoÂści, kaÂżdy wydany przez nas sÂąd jest z jednej strony prawomocny, zaÂś z drugiej nie ma Âżadnego znaczenia, tak, iÂż zawsze jednoczeÂśnie mamy racjĂŞ i mylimy siĂŞ. Dowolny poglÂąd, system, wierzenie okazuje siĂŞ byĂŚ prawdziwe lub faÂłszywe w zaleÂżnoÂści od tego jak wielka namiĂŞtnoœÌ za nim przemawia, stÂąd teÂż nie dziwi fakt, iÂż prawdy powstajÂą i ginÂą wraz z naszymi uczuciami, i wszystkie one sÂą li tylko b³êdami, ktĂłrych jeszcze nie zdemaskowaliÂśmy, a moÂże wÂłaÂściwiej — nie przeÂżyliÂśmy. [ 8 ] Ich nastĂŞpstwo w Âżyciu pojedynczego czÂłowieka czy teÂż na arenie historii przedstawia „gigantycznÂą farsĂŞ Ducha" [ 9 ] i rumuĂąski myÂśliciel nie moÂże siĂŞ nadziwiĂŚ temu, Âże zawsze znajdÂą siĂŞ ludzie, ktĂłrzy bĂŞdÂą opowiadaĂŚ siĂŞ „za" lub „przeciw". Co wiĂŞcej, absolutny charakter wÂłasnych prawd nie tylko nakazuje przedkÂładaĂŚ je nad inne, ale rĂłwnieÂż zmusza do wcielania ich w Âżycie i egzystencji podÂług wyznaczanego przez nie rytmu. To z kolei generuje caÂły szereg pragnieĂą i przywiÂązaĂą, ktĂłre stajÂą siĂŞ ÂźrĂłdÂłem gorÂączkowych d¹¿eĂą oraz wzbudzajÂą w nas ciÂągÂły niepokĂłj na myÂśl o niepowodzeniu lub stracie. KaÂżda namiĂŞtnoœÌ gwarantuje nam to, Âże bĂŞdziemy szli od udrĂŞki do udrĂŞki, wyrywa nas ze spoczynku, znieksztaÂłca i przykuwa uwagĂŞ do jakiegoÂś obiektu. RozpalajÂąc krew i wzbudzajÂąc naszÂą fascynacjĂŞ, daje poczucie peÂłni Âżycia, jednakÂże ostatecznie, kiedy jej przedmiot zaczyna zdecydowanie odbiegaĂŚ od naszych o nim wyobraÂżeĂą lub ulega powolnej zatracie, ona sama zmienia siĂŞ w cierpienie. [ 10 ]

Podobnie w buddyzmie, podstawowym elementem osobowoÂści jest ÂświadomoœÌ, ktĂłra jest warunkiem percepcji, percepcja warunkiem postrzeÂżeĂą, postrzeÂżenia emocji, emocje ¿¹dz, ¿¹dze cierpienia, jak rĂłwnieÂż chorĂłb, staroÂści, Âśmierci i ponownych narodzin, a wiĂŞc koÂłowrotu Samsary. ZwykÂły czÂłowiek nie dostrzega tego, funkcjonuje jedynie dziĂŞki niedostatkowi wiedzy, pĂłki pozory wydajÂą mu siĂŞ czymÂś rzeczywistym jest zdolny kochaĂŚ, nienawidziĂŚ i zmagaĂŚ siĂŞ z nimi. [ 11 ] JeÂśli jego celem jest dziaÂłanie i bycie skutecznym w tym, co robi, z koniecznoÂści musi pozostawaĂŚ na powierzchni rzeczy i staĂŚ siĂŞ Âślepym na to, co nierzeczywiste, musi sam siebie oszukiwaĂŚ, by zapomnieĂŚ, Âże jest li tylko „oraczem na Saharze" [ 12 ], gospodarzem piastujÂącym pieczĂŞ nad tym, czego nie ma. Przemyca wÂłasne istnienie z godziny na godzinĂŞ oddany tysiÂącom wierzeĂą, idoli i zajĂŞĂŚ nie dostrzegajÂąc, iÂż pod tÂą warstwÂą przyjemnych oszustw kryje siĂŞ wy³¹cznie czyste, nie zabarwione aktywnoÂściÂą ludzkiego ducha, istnienie.

OdwoÂłujÂąc siĂŞ do buddyzmu, Cioran czyni rozró¿nienie miĂŞdzy prawdÂą absolutnÂą a prawdÂą wzglĂŞdnÂą, czyli tzw. „prawdÂą b³êdu". Ta pierwsza jest prawdÂą wyzwolonego, przywilejem niedziaÂłajÂącego, chwytajÂącego niesubstancjalnoœÌ rzeczy, znosi wszystkie inne prawdy i ukazuje ich pustkĂŞ rĂłwnoczeÂśnie sama bĂŞdÂąc pustkÂą, ale ÂświadomÂą siebie [ 13 ]. O ile nicoœÌ jest zawsze skaÂżona naszÂą nieczystoÂściÂą i stanowi podlejszÂą wersjĂŞ pustki, o tyle pustka jest nicoÂściÂą pozbawionÂą cech negatywnych. IlekroĂŚ jÂą odczuwamy zachodzi w nas jakaÂś zmiana — chociaÂż zachowujemy stare wady przemianie ulegajÂą nasze stosunki ze Âświatem, najgorsze popĂŞdy ÂłagodniejÂą, zaÂś udzielona nam przez niÂą lekcja rezygnacji z uczestnikĂłw czyni nas widzami. Odkrycie pustki tam, gdzie do tej pory byÂły sensy i wartoÂści, odziera Âświat z iluzji oraz pragnieĂą i tym samym umoÂżliwia nam uwolnienie siĂŞ od losu, pozwala stan¹Ì ponad rzeczami i nami samymi.

CaÂły tekst tutaj
http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,5859/q,Cioranowskie.poszukiwania.drog.wyjscia.z.dramatu.ludzkiej.egzystencji