Odp: Manifesty RĂłÂżokrzyÂżowcĂłw "Fama Fraternitatis" i "Cenfessio Fraternitatis"

Manifesty RĂłÂżokrzyÂżowcĂłw z 1614 - 1615 r

ChoĂŚ duÂżo lepiej siĂŞ to czyta tutaj:
http://www.arsregia.pl/?m=artykul&id_artykulu=281

lub jeszcze lepiej tutaj:
http://www.arsregia.pl/?m=artykuldruk&id_artykulu=281

Manifesty RĂłÂżokrzyÂżowcĂłw

"Fama Fraternitatis" i "Cenfessio Fraternitatis"

Fama Fraternitatis,
czyli odkrycie Bractwa przesÂławnego Zakonu R.C.

Do naczelnikĂłw, stanĂłw i uczonych Europae.
My, bracia Konfraternii R.C., ofiarujemy wszystkim i kaÂżdemu, kto czyta tĂŞ naszÂą FamĂŞ w duchu chrzeÂścijaĂąskim, nasze pozdrowienie, miÂłoÂśĂŚ i modlitwĂŞ.
Jedynie mÂądry i Âłaskawy BĂG w ostatnich dniach tak obficie wylaÂł swÂą ÂłaskĂŞ i dobroĂŚ na rĂłd ludzki, Âże osiÂągamy coraz doskonalsze poznanie zarĂłwno jego Syna, jak i Natury, tak Âże sÂłusznie moÂżemy szczyciĂŚ siĂŞ szczĂŞÂśliwym czasem, w ktĂłrym nie tylko odkryto nam poÂłowĂŞ Âświata, dotÂąd nie znanÂą i ukrytÂą, lecz BĂG rĂłwnieÂż objawiÂł nam wiele cudownych,
a dotÂąd nigdy nie widzianych, dzieÂł i tworĂłw natury, a ponadto wzbudziÂł ludzi peÂłnych wielkich talentĂłw, ktĂłrzy mogliby po czĂŞÂści odnowiĂŚ i przywieÂśĂŚ do doskonaÂłoÂści wszelkÂą sztukĂŞ, w naszej epoce skalanÂą i niedoskonaÂłÂą, tak Âże czÂłowiek w koĂącu mĂłgÂłby przez to pojÂąĂŚ swe szlachectwo i wspaniaÂłoÂśĂŚ, jak i to, dlaczego jest on zwany Mikrokosmosem i jak dalece jego sztuka siĂŞga w gÂłÂąb natury.
Jakkolwiek nierozwaÂżny Âświat maÂło siĂŞ tym ucieszy, a raczej lÂżyĂŚ bĂŞdzie, ÂśmiaĂŚ siĂŞ z tego i drwiĂŚ; rĂłwnieÂż duma i ambicja uczonych jest tak wielka, Âże nie pozwolÂą im zejÂśĂŚ siĂŞ razem; lecz gdyby siĂŞ zjednoczyli, to z tych wszystkich rzeczy, ktĂłrych w tym naszym saeculo (1) BĂG tak obficie nam uÂżyczyÂł, mogliby zebraĂŚ librum naturae (2), czyli doskonaÂłÂą regulam wszelkich sztuk: ale kaÂżda ich czĂŞÂśĂŚ tak bardzo sprzeciwia siĂŞ innym, Âże ciÂągle trwajÂą przy dawnych naukach i nie chcÂą ich porzuciĂŚ, ceniÂąc PapieÂża, Arystotelesa i Galena, ba, co przypomina tylko jakiÂś kodeks i znowu uchodzi za jasne objawione ÂświatÂło; ktĂłrzy gdyby teraz Âżyli, to niewÂątpliwie z wielkÂą radoÂściÂą poprawiliby siĂŞ. WszakÂże jesteÂśmy zbyt sÂłabi dla tak wielkich sÂłĂłw. A chociaÂż in Theologia, Physica oraz Mathematica objawia siĂŞ prawda, to jednak starodawny wrĂłg swÂą wielkÂą chytroÂściÂą i wÂściekÂłoÂściÂą jawi siĂŞ i przez marzycieli, gwaÂłtownikĂłw i wÂłĂłczĂŞgĂłw przeszkadza tak piĂŞknemu biegowi rzeczy i czyni go nienawistnym.
W takiej intencji powszechnej Reformacji poboÂżny, uduchowiony i wielce oÂświecony ÂświĂŞtej pamiĂŞci Ojciec, Fr.C.R., Niemiec, gÂłowa i inicjator naszej Konfraternii, dziaÂłaÂł wiele i przez dÂługi czas; z powodu swego ubĂłstwa (choĂŚ pochodziÂł ze szlachetnych rodzicĂłw), w piÂątym roku swego Âżycia zostaÂł umieszczony w klasztorze, gdzie nauczyÂł siĂŞ obu jĂŞzykĂłw, greki i Âłaciny, a bĂŞdÂąc jeszcze w rozkwicie swej mÂłodoÂści wraz z bratem P.A.L. wyruszyÂł w podrĂłÂż do Grobu ÂŚwiĂŞtego (pozwolono mu na to ze wzglĂŞdu na jego wytrwaÂłe bÂłagania i proÂśby). Jakkolwiek brat Ăłw zmarÂł na Cyprze, a wiĂŞc nie ujrzaÂł Jeruzalem, to jednak nasz Fr. C.R. nie zawrĂłciÂł, lecz wyruszyÂł przez morze, by udaĂŚ siĂŞ do Damaszku, skÂąd zamierzaÂł podÂąÂżyĂŚ do Jeruzalem, lecz z racji sÂłaboÂści swego ciaÂła pozostaÂł tam, a z powodu swej znajomoÂści medycyny zyskaÂł ÂłaskĂŞ TurkĂłw. Tymczasem przez przypadek poznaÂł mĂŞdrcĂłw z Damaszku in Arabia i zobaczyÂł, jakie czyniÂą cuda i jak odsÂłania siĂŞ im caÂła natura; co tak poruszyÂło wielkie i szlachetne ingenium (3) Fr. C.R., Âże nie tak bardzo myÂślaÂł o Jeruzalem, co o Damaszku; nie mĂłgÂł wiĂŞc pohamowaĂŚ swego pragnienia, lecz zawarÂł ukÂład z mistrzem ArabĂłw, Âże za pewnÂą sumĂŞ pieniĂŞdzy zawiozÂą go do Damaszku; miaÂł zaledwie 16 lat, kiedy tam przybyÂł i odznaczaÂł siĂŞ silnÂą niemieckÂą budowÂą. Tam mĂŞdrcy przyjĂŞli go, jak sam o tym Âświadczy, nie jako obcego, lecz jako kogoÂś od dawna oczekiwanego; nazwali go po imieniu i ukazali mu inne tajemnice swojego klasztoru, ktĂłrym nie mĂłgÂł siĂŞ doÂśĂŚ nadziwiĂŚ. Tam nauczyÂł siĂŞ jĂŞzyka arabskiego, tak Âże w nastĂŞpnym roku przeÂłoÂżyÂł na dobrÂą ÂłacinĂŞ librum M (4), ktĂłrÂą pĂłÂźniej zabraÂł ze sobÂą. To jest miejsce, w ktĂłrym nauczyÂł siĂŞ fizyki i matematyki, z czego Âświat miaÂłby dobry powĂłd do radoÂści, gdyby byÂło w nim wiĂŞcej miÂłoÂści, a mniej zawiÂści. Po trzech latach otrzymaÂł pozwolenie na powrĂłt, popÂłynÂąÂł przez sinus Arabicus (5) do Egiptu, gdzie nie pozostaÂł dÂługo, lecz tylko lepiej zapoznaÂł siĂŞ z roÂślinami i zwierzĂŞtami. NastĂŞpnie, przepÂłynÂąÂł przez caÂłe Mare mediterraneum (6), po czym dotarÂł do Fezu, dokÂąd skierowali go Arabowie, i jest to dla nas wielkim wstydem, Âże mĂŞdrcy tak bardzo oddaleni od siebie nie tylko byli jednego zdania, nienawidzÂąc wszelkich pism polemicznych, lecz takÂże byli tak chĂŞtni i gotowi w zaufaniu ujawniĂŚ innym swe tajemnice.

Co roku Arabowie i AfrykaĂączycy zjeÂżdÂżajÂą siĂŞ wypytujÂąc siĂŞ nawzajem w sprawie swych sztuk: czy byĂŚ moÂże nie odkryli jakichÂś lepszych rzeczy lub teÂż czy doÂświadczenie nie osÂłabiÂło ich rationes (7). Co roku wychodziÂło coÂś na jaw, dziĂŞki czemu ulepszane sÂą Matematyka, Fizyka i Magia (w ktĂłrej FezaĂączycy sÂą najbardziej zaprawieni). A w naszych czasach w Niemczech nie brakuje uczonych mĂŞÂżĂłw, magĂłw, kabalistĂłw, medykĂłw i filozofĂłw; gdyby wÂśrĂłd nich byÂło wiĂŞcej miÂłoÂści i gdyby wiĂŞkszoÂśĂŚ z nich nie chciaÂła kÂłĂłciĂŚ siĂŞ miĂŞdzy sobÂą. W Fessanum (czyli Fezie) Fr. R.C. poznaÂł tych, ktĂłrych zazwyczaj nazywa siĂŞ mieszkaĂącami ÂświatĂłw elementarnych, ktĂłrzy ujawnili mu wiele ze swych sekretĂłw. Podobnie jak my, Niemcy, moglibyÂśmy zebraĂŚ wiele rzeczy, gdyby byÂła wÂśrĂłd nas podobna jednoÂśĂŚ i pragnienie badania tajemnic.

O FezaĂączykach czĂŞsto mawiaÂł, Âże ich Magia nie byÂła caÂłkiem czysta, a rĂłwnieÂż Âże ich KabaÂłĂŞ skalaÂła ich religia; mimo to wiedziaÂł on, jak wÂłaÂściwie je wykorzystaĂŚ, i znajdywaÂł jeszcze lepsze racje dla swej wiary, bez reszty zgodne z HarmoniÂą caÂłego Âświata, i cudownie wyraÂżajÂące siĂŞ we wszystkich periodis seculorum ( Spoko

. A stÂąd wynika ta piĂŞkna zgoda, Âże podobnie jak w kaÂżdym nasionku zawiera siĂŞ caÂłe dobre drzewo lub owoc, tak teÂż w maÂłym czÂłowieku zawiera siĂŞ caÂły wielki Âświat, ktĂłrego religia, polityka, zdrowie, czÂłonki, natura, jĂŞzyk, sÂłowa i dzieÂła zgadzajÂą siĂŞ, sympatyzujÂą ze sobÂą i rozbrzmiewajÂą tÂą samÂą melodiÂą z BOGIEM, niebem i ziemiÂą. A to, co pozostaje z nimi w niezgodzie, jest bÂłĂŞdem, faÂłszem i pochodzi od diabÂła, ktĂłry jest pierwszÂą, poÂśredniÂą i ostatniÂą przyczynÂą walki, Âślepoty i ciemnoÂści w Âświecie. Gdyby teÂż ktoÂś mĂłgÂł zbadaĂŚ wszystkie i kaÂżdÂą osobĂŞ na ziemi, to stwierdziÂłby, Âże to, co jest dobre i prawe, zawsze pozostaje ze sobÂą w zgodzie, ale caÂła reszta jest skalana tysiÂącem bÂłĂŞdnych mniemaĂą.

Po dwĂłch latach Fr. R.C. opuÂściÂł miasto Fez i zabrawszy ze sobÂą wiele cennych rzeczy popÂłynÂąÂł do Hiszpanii, majÂąc nadziejĂŞ, iÂż skoro sam spĂŞdziÂł czas w swej podrĂłÂży tak dobrze i tak korzystnie, to uczeni Europy uradujÂą siĂŞ wielce wraz z nim i zacznÂą kierowaĂŚ i porzÂądkowaĂŚ swe studia zgodnie z tymi zdrowymi i pewnymi podstawami. NaradzaÂł siĂŞ zatem z uczonymi w Hiszpanii ukazujÂąc im bÂłĂŞdy naszych artibus (9) i jak mogliby je naprawiĂŚ, oraz skÂąd powinni zyskaĂŚ prawdziwe Indiciae (10) nadchodzÂących seculorum (11) i w jakich punktach powinni zgodziĂŚ siĂŞ z rzeczami, ktĂłre przeminĂŞÂły; rĂłwnieÂż jak by naleÂżaÂło naprawiĂŚ braki Ecclesiae (12) i caÂłej Philosophiae moralis (13). PokazaÂł im nowe roÂśliny, nowe owoce i zwierzĂŞta, ktĂłre pozostawaÂły w zgodzie ze starÂą FilozofiÂą, i przepisaÂł im nowe artibus (14), dziĂŞki ktĂłrym moÂżna by w peÂłni odnowiĂŚ wszystkie rzeczy. Ale dla nich byÂła to sprawa Âśmieszna; a poniewaÂż byÂła dla nich rzeczÂą nowÂą, to obawiali siĂŞ, Âże ich wielkie imiĂŞ zostanie pomniejszone, jeÂśli mieliby teraz od nowa zaczÂąĂŚ siĂŞ uczyĂŚ i przyznawaĂŚ do wielu lat bÂłĂŞdĂłw, do ktĂłrych byli przyzwyczajeni i dziĂŞki ktĂłrym wiele zyskali. Niech reformuje siĂŞ ten, ktĂłry kocha niepokĂłj.

TĂŞ samÂą piosnkĂŞ ÂśpiewaÂły mu rĂłwnieÂż inne narody, co go poruszaÂło tym bardziej, Âże wydarzyÂło mu siĂŞ to wbrew jego oczekiwaniom, jako Âże byÂł gotĂłw obficie dzieliĂŚ siĂŞ z uczonymi wszystkimi sztukami i tajemnicami, gdyby tylko podjĂŞli wysiÂłek spisania prawdziwych i nieomylnych axiomata ze wszystkich fakultetĂłw, nauk i sztuk oraz caÂłej natury, ktĂłra, jak wiedziaÂł, skieruje ich, niby jakiÂś globus (15) do jednego Centrum, i (jak to zwykle jest wÂśrĂłd ArabĂłw) miaÂłoby to sÂłuÂżyĂŚ mÂądrym i uczonym jako reguÂła. RĂłwnieÂż mogÂłaby powstaĂŚ w Europie pewna Societas (16), ktĂłra miaÂłaby zÂłoto i klejnoty w wystarczajÂącej iloÂści, by obdarzyĂŚ nimi krĂłlĂłw, z ktĂłrymi moÂżna by siĂŞ podzieliĂŚ przy stosownych propositis (17); z ich pomocÂą mogliby byĂŚ wychowani tacy przyszli rzÂądcy, ktĂłrzy uczyliby siĂŞ tego wszystkiego, co BĂłg daÂł wiedzieĂŚ czÂłowiekowi, a przez to byli w stanie w chwilach potrzeby dawaĂŚ swÂą radĂŞ tym wszystkim, ktĂłrzy jej szukajÂą (jak poganom czyniÂą ich boÂżki). ZaprawdĂŞ, musimy wyznaĂŚ, Âże w owych dniach Âświat byÂł juÂż peÂłen tych wielkich poruszeĂą, rodzÂąc je w bĂłlach, i wydaÂł przesÂławnych bohaterĂłw, ktĂłrzy caÂłÂą siÂłÂą przedarli siĂŞ przez ciemnoÂśĂŚ i barbariĂŞ, i pozostawiÂł nas, sÂłabszych, ktĂłrzy przyszliÂśmy po nich, byÂśmy poszli w ich Âślady: i z pewnoÂściÂą byli oni wierzchoÂłkiem w Trigono igneo (18), ktĂłrego pÂłomieĂą powinien dziÂś byĂŚ coraz jaÂśniejszy i ktĂłry niewÂątpliwie wzbudzi ostateczny poÂżar w Âświecie. Takie teÂż miaÂł powoÂłanie Theophrastus (19), chociaÂż nie naleÂżaÂł do naszej Konfraternii, niemniej jednak pilnie czytywaÂł librum M: co uwznioÂśliÂło jego bystre ingenium (20); ale czÂłowieka tego w jego rozwoju hamowaÂła rĂłwnieÂż rzesza uczonych mĂŞÂżĂłw i pozornych mĂŞdrcĂłw, tak, Âże nigdy nie byÂł w stanie spokojnie przekazaĂŚ innym swej wiedzy i zrozumienia natury jakie posiadaÂł. A zatem w pismach swych szydziÂł z tych mÂądrali i ÂżadnÂą miarÂą nie pokazaÂł im, czym byÂł: niemniej jednak widzimy w nim dobrze ufundowanÂą wzmiankowanÂą juÂż HarmoniÂą, ktĂłrÂą niewÂątpliwie przekazaÂłby uczonym, gdyby nie uznaÂł ich raczej za godnych subtelnych drwin, niÂż pouczenia ich w wielkich sztukach i naukach; potem zaÂś traciÂł czas wiodÂąc swobodne i beztroskie Âżycie i pozostawiÂł Âświat jego gÂłupim radoÂściom.

AbyÂśmy jednak nie zapomnieli naszego ukochanego Ojca, Fr. C.R., powiemy, Âże po wielu peÂłnych trudu podrĂłÂżach i gÂłoszonych przezeĂą, choĂŚ Âźle przyjĂŞtych, prawdziwych naukach, powrĂłciÂł on do Niemiec, ktĂłre (z racji zmian, do jakich miaÂło wkrĂłtce dojÂśĂŚ, i osobliwych i niebezpiecznych walk) serdecznie ukochaÂł; tam teÂż, chociaÂż mĂłgÂłby cheÂłpiĂŚ siĂŞ swÂą sztukÂą, a w szczegĂłlnoÂści transmutatione metallorum (21), to jednak bardziej szanowaÂł niebiosa i ich obywatela – czÂłowieka – niÂż caÂłÂą prĂłÂżnÂą sÂławĂŞ i splendor. Niemniej jednak zbudowaÂł stosowne i schludne pomieszkanie, w ktĂłrym przemyÂśliwaÂł nad swÂą podrĂłÂżÂą i FilozofiÂą, i zebraÂł jÂą razem w pewnym memoriale. W domu tym spĂŞdzaÂł wiele czasu nad matematykÂą i sporzÂądziÂł wiele piĂŞknych instrumentĂłw ex omnibus huius artis partibus (22), z ktĂłrych niewiele nam pozostaÂło, jak to pĂłÂźniej zrozumiecie. Po piĂŞciu latach znowu wspomniaÂł o upragnionej Reformacji, a poniewaÂż zwÂątpiÂł w pomoc i ratunek od innych, choĂŚ sam byÂł pracowity, krzepki i niezmordowany, wraz z nielicznymi wspĂłÂłpracownikami, ktĂłrzy doĂą doÂłÂączyli, podjÂąÂł jÂą raz jeszcze. W tym celu zapragnÂąÂł, by z jego pierwszego klasztoru (do ktĂłrego ÂżywiÂł szczegĂłlny afekt) przybyÂło trzech jego braci Fr. G.V., Fr. I.A. i Fr I.O., ktĂłrzy posiadali nieco wiĂŞkszÂą wiedzĂŞ w rĂłÂżnych sztukach niÂż wĂłwczas mieli inni. ZobligowaÂł tych trzech najusilniej, by dochowali wiernoÂści, sumiennoÂści i tajemnicy; jak rĂłwnieÂż, by z caÂłÂą troskÂą przelali na papier to wszystko, w czym miaÂł ich pouczyĂŚ, aby w przyszÂłoÂści ci, ktĂłrzy dziĂŞki szczegĂłlnemu objawieniu mieli byĂŚ przyjĂŞci do tej Konfraternii, nie zawiedli siĂŞ nawet w jednej sylabie czy literze. W ten sposĂłb powstaÂło Bractwo R.C., najpierw zÂłoÂżone z czterech osĂłb, te zaÂś stworzyÂły magiczny jĂŞzyk i pismo z wielkim vocabulario (23), ktĂłrego jeszcze co dzieĂą uÂżywamy dla uczczenia i chwaÂły Boga i znajdujemy w nim wielkÂą mÂądroÂśĂŚ; sporzÂądzili oni rĂłwnieÂż pierwszÂą czĂŞÂśĂŚ KsiĂŞgi M. Ale ze wzglĂŞdu na to, iÂż praca ta byÂła zbyt ciĂŞÂżka i przeszkadzaÂł im niewiarygodny napÂływ chorych, a takÂże ukoĂączona zostaÂła nowa budowla (zwana domem Sancti Spiritus), postanowili przyciÂągnÂąĂŚ i przyjÂąĂŚ do swej spoÂłecznoÂści i bractwa jeszcze innych; w tym celu wybrano Fr. R. C., syna brata jego zmarÂłego ojca, zdolnego malarza Fr. B., G. G. oraz P. D., ich sekretarza, ktĂłrzy wszyscy byli Niemcami, poza I.A., tak Âże byÂło ich teraz oÂśmiu, a wszyscy byli wolnego stanu i zachowali czystoÂśĂŚ; oni teÂż zebrali ksiĂŞgĂŞ traktujÂącÂą o tym wszystkim, czego czÂłowiek moÂże pragnÂąĂŚ, poÂżÂądaĂŚ lub na co moÂże mieĂŚ nadziejĂŞ. Jakkolwiek dobrowolnie wyznajemy, Âże Âświat w ciÂągu ostatnich stu lat zmieniÂł siĂŞ na lepsze, to jednak bÂądÂźmy pewni, Âże nasze axiomata pozostanÂą bez zmiany aÂż do dnia ostatecznego i Âże Âświat w swej najwyÂższej i ostatniej epoce nie ujrzy niczego lepszego; albowiem nasze Rotae biorÂą swĂłj poczÂątek w tym dniu, w ktĂłrym BĂłg wyrzekÂł swoje Fiat (24), i skoĂączÂą siĂŞ, kiedy wypowie swe Pereat (25); wszakÂże zegar Boga bije co minuta, kiedy nasz zaledwie co godzinĂŞ. RĂłwnieÂż wyznajemy uroczyÂście, Âże gdyby nasi ukochani ojcowie i bracia Âżyli w naszym dzisiejszym jasnym Âświetle, to mocniej wytargaliby PapieÂża, Mahometa, uczonych w piÂśmie, artystĂłw i sofistĂłw, i okazali wiĂŞcej serca nie tylko wzdychajÂąc i pragnÂąc ich kresu i koĂąca. OtĂłÂż kiedy tych oÂśmiu braci rozporzÂądziÂło wszystkimi rzeczami i uporzÂądkowaÂło je w taki sposĂłb, Âże nie byÂło juÂż potrzeby wykonywania Âżadnej szczegĂłlnej pracy, a rĂłwnieÂż Âże kaÂżdy zostaÂł dostatecznie pouczony i posiadÂł doskonaÂłÂą zdolnoÂśĂŚ dyskursu dotyczÂącego tajemnej i jawnej filozofii, nie pozostawali juÂż ze sobÂą razem, lecz, jak na poczÂątku to ustalili, podzielili siĂŞ udajÂąc do kilku krajĂłw, tak Âżeby nie tylko ich axiomata mogÂły byĂŚ w sekrecie gÂłĂŞbiej zbadane przez uczonych, lecz Âżeby oni sami, gdyby w jakimÂś kraju coÂś zauwaÂżyli lub spostrzegli jakiÂś bÂłÂąd, mogli o tym powiadomiĂŚ siĂŞ nawzajem.

Zgodzili siĂŞ co do tego, Âże: 1. Âżaden z nich nie powinien uprawiaĂŚ innego zawodu niÂż leczenie chorych, i to za darmo; 2. Âże Âżaden nie powinien byĂŚ zmuszany do noszenia okreÂślonego stroju ze wzglĂŞdu na przynaleÂżnoÂśĂŚ do Bractwa, lecz byĂŚ pod tym wzglĂŞdem posÂłusznym zwyczajom danego kraju; 3. Âże co roku w dniu C. powinni spotykaĂŚ siĂŞ w domu S. Spiritus, albo na piÂśmie podaĂŚ przyczynĂŞ swej nieobecnoÂści; 4. Âże kaÂżdy brat powinien poszukaĂŚ jakiejÂś godnej osoby, ktĂłra mogÂłaby po nim nastÂąpiĂŚ po jego Âśmierci; 5. Âże sÂłowo R.C. powinno byĂŚ ich pieczĂŞciÂą, znakiem i charakterem; 6. Âże Bractwo powinno pozostaĂŚ w ukryciu przez sto lat. NastĂŞpnie zobowiÂązali siĂŞ nawzajem do przestrzegania tych szeÂściu artykuÂłĂłw i piĂŞciu braci opuÂściÂło dom, a jedynie bracia B. i D. pozostali z Ojcem Fr. R.C. przez rok, po czym rĂłwnieÂż siĂŞ rozjechali. WĂłwczas pozostali z nim jego kuzyn i Fr. I.O., tak Âże przez wszystkie dni swego Âżycia miaÂł przy sobie dwĂłch ze swych braci. A chociaÂż KoÂściĂłÂł nie byÂł jeszcze oczyszczony, to jednak wiemy, co myÂśleli o nim, i na co z upragnieniem czekali. KaÂżdego roku gromadzili siĂŞ z radoÂściÂą i zdawali sobie peÂłnÂą relacjĂŞ z tego, czego dokonali; z pewnoÂściÂą musiaÂła im sprawiaĂŚ wielkÂą przyjemnoÂśĂŚ moÂżnoÂśĂŚ wysÂłuchania prawdziwej i nie wymyÂślonej opowieÂści o wszelkich cudach, ktĂłre BĂG sprawiaÂł niekiedy w caÂłym Âświecie. KaÂżdy moÂże uwaÂżaĂŚ za rzecz pewnÂą, Âże takie osoby, ktĂłre zostaÂły posÂłane i ktĂłre BĂG i caÂła niebiaĂąska Machina poÂłÂączyli i wybrali spoÂśrĂłd najmĂŞdrszych ludzi, jacy Âżyli w wielu saeculis (26), ÂżyÂły razem w najwyÂższej jednoÂści, w najwiĂŞkszej tajemnicy i z najwiĂŞkszÂą ÂżyczliwoÂściÂą wobec siebie. W ten najbardziej chwalebny sposĂłb pĂŞdzili swe Âżycie, a chociaÂż ich ciaÂła byÂły wolne od wszelkich chorĂłb i bĂłlĂłw, to jednak ich dusze nie mogÂły przekroczyĂŚ okreÂślonych punktĂłw rozpadu. Pierwszym z Konfraternii, ktĂłry umarÂł, i to w Anglii, byÂł I.O., jak to mu dawno przepowiedziaÂł byÂł Fr. C.; byÂł on wielkim znawcÂą kabaÂły i mĂŞÂżem nader uczonym, jak o tym Âświadczy jego ksiÂąÂżeczka zwana H. W Anglii wiele o nim mĂłwiono, a gÂłĂłwnie z tej przyczyny, Âże wyleczyÂł mÂłodego hrabiego Norfolk z trÂądu. Postanowili oni, by, o ile jest to moÂżliwe, miejsce ich pochĂłwku byÂło utrzymane w tajemnicy, tak, Âże aÂż do dziÂś nie wiemy, co siĂŞ staÂło z niektĂłrymi z nich; jednakÂże kaÂżdego z nich zastÂąpiÂł wÂłaÂściwy successor. Ale chcemy niniejszym publicznie wyznaĂŚ ku czci Boga, Âże jakiekolwiek sekrety poznaliÂśmy z KsiĂŞgi M. (chociaÂż moÂżemy zachowaĂŚ przed oczyma imaginum i confractur (27) caÂłego Âświata), wszelako nie sÂą nam ukazane ani nasze nieszczĂŞÂścia, ani godzinka Âśmierci, ktĂłre nam wielki BĂłg przeznaczyÂł, a ktĂłry przez to utrzymuje nas w nieustannej gotowoÂści. Ale o tym powiemy wiĂŞcej w naszej Konfesji, gdzie przedstawimy 37 powodĂłw, dlaczego teraz ujawniamy nasze Bractwo i ukazujemy tak wielkie misteria bez przymusu i nie oczekujÂąc nagrody. RĂłwnieÂż obiecujemy wiĂŞcej zÂłota niÂż krĂłl in Hispania otrzymuje z obu Indii, albowiem Europa jest ciĂŞÂżarna i zrodzi silne dzieciĂŞ, ktĂłre bĂŞdzie potrzebowaĂŚ daru wielkiego ojca chrzestnego.

Po Âśmierci Fr. I.O. Fr. R.C. nie spoczÂąÂł, lecz przeciwnie; kiedy tylko mĂłgÂł, wezwaÂł pozostaÂłych braci i, jak sÂądzimy, wtedy zechciaÂł, by przygotowano jego grĂłb. Jakkolwiek dotychczas my (mÂłodsi) nie wiedzieliÂśmy, kiedy umarÂł nasz ukochany Ojciec R.C., i znaliÂśmy jedynie imiona pierwszych braci oraz wszystkich ich sukcesorĂłw; potrafiliÂśmy jednak przypomnieĂŚ sobie pewien sekret, ktĂłrego udzieliÂł nam brat A., sukcesor D. naleÂżÂący do trzeciego szeregu i sukcesji, za pomocÂą ciemnych i ukrytych sÂłĂłw pochodzÂących sprzed 100 lat. (ktĂłry to wywodziÂł siĂŞ z drugiego szeregu i sukcesji, i ÂżyÂł wÂśrĂłd wielu z nas). Z drugiej strony musimy wyznaĂŚ, Âże po Âśmierci rzeczonego A. nikt z nas w Âżaden sposĂłb nie wiedziaÂł niczego o Fr. R.C. i jego pierwszych wspĂłÂłbraciach ponad to, co wiadomo byÂło o nich z naszej filozoficznej Bibliotheca, gdzie nasze Axiomata byÂły uwaÂżane za najwaÂżniejsze, Rotae Mundi (28) za najbardziej kunsztowne, a Proteus za najpoÂżyteczniejszy. Podobnie nie wiemy z pewnoÂściÂą, czy naleÂżÂący do drugiego szeregu posiadali tĂŞ samÂą mÂądroÂśĂŚ, co pierwsi, i czy do wszystkiego ich dopuszczono. Niniejszym podajemy Âłaskawemu czytelnikowi nie tylko to, co sÂłyszeliÂśmy o pogrzebie Fr. R.C., lecz rĂłwnieÂż gÂłosimy publicznie, za pozwoleniem i z rozkazu Boga, ktĂłremu jesteÂśmy najwierniej posÂłuszni, Âże gdyby odpowiedziano nam z caÂłÂą skromnoÂściÂą i na sposĂłb chrzeÂścijaĂąski, nie obawialibyÂśmy siĂŞ wymieniĂŚ publicznie w druku naszych imion i przydomkĂłw, naszych spotkaĂą lub teÂż czegokolwiek innego, czego by od nas wymagano.

OtĂłÂż prawdziwa i podstawowa relacja o odkryciu ciaÂła wielce oÂświeconego mĂŞÂża BoÂżego Fr. C.R.C. jest nastĂŞpujÂąca: kiedy zmarÂł Ăłw A. w Gallia Narbonensis (29) wtedy jego miejsce zajÂąÂł nasz ukochany brat N.N. MÂąÂż ten przybywszy do nas, by zÂłoÂżyĂŚ solenne Fidei et silentii Iuramentum (30), powiadomiÂł nas w zaufaniu, iÂż A. pocieszyÂł go mĂłwiÂąc, Âże Konfraternia ta juÂż nie dÂługo powinna pozostawaĂŚ w ukryciu, lecz byĂŚ pomocnÂą, nieodzownÂą i godnÂą polecenia caÂłej ojczyÂźnie narodu niemieckiego, ktĂłrego w stanie, w jakim siĂŞ znajduje, ÂżadnÂą miarÂą nie miaÂł siĂŞ wstydziĂŚ. W roku nastĂŞpnym, kiedy ukoĂączyÂł swe nauki i miaÂł zamiar wyruszyĂŚ w podrĂłÂż, bĂŞdÂąc w tym celu dostatecznie zaopatrzony w sakiewkĂŞ, czyli viatico fortunatusa (31), zamierzyÂł (jako dobry budowniczy) zmieniĂŚ coÂś w swym domu i uczyniĂŚ go bardziej odpowiednim. Podczas takiej renowacji natrafiÂł na tablicĂŞ pamiÂątkowÂą odlanÂą z mosiÂądzu, ktĂłra zawiera imiona wszystkich braci wraz z kilkoma innymi. TablicĂŞ tĂŞ chciaÂł teÂż przenieÂśĂŚ do innej bardziej odpowiedniej krypty, albowiem to, gdzie lub kiedy zmarÂł Fr. R.C. (i w jakim kraju zostaÂł pochowany) nasi poprzednicy zataili, toteÂż tego nie wiemy. W tablicy tej tkwiÂł wielki, doÂśĂŚ mocny gwĂłÂźdÂź, tak Âże kiedy wyciÂągniĂŞto go siÂłÂą, wraz z nim wypadÂł z cienkiego muru, czyli inkrustacji, niepozorny kamieĂą umieszczony nad ukrytymi drzwiami. W ten sposĂłb odkryÂł drzwi, nie szukajÂąc ich, po czym my z radoÂściÂą i tĂŞsknotÂą zwaliliÂśmy resztĂŞ Âściany i odsÂłoniliÂśmy je, a na nich u gĂłry napisano wielkimi literami:

Post CXX ANNOS PATEBO (32)

z rokiem PaĂąskim. Potem zÂłoÂżyliÂśmy dziĂŞki Bogu i zostawiliÂśmy go tegoÂż wieczora (poniewaÂż najpierw chcieliÂśmy rozejrzeĂŚ siĂŞ w naszej Rota). Ale teraz po raz trzeci odnosimy siĂŞ do Confessio, albowiem to, co tu objawiamy, czynimy z myÂślÂą o daniu pomocy godnym, lecz z wolÂą Boga niegodnym przyniesie to maÂłÂą korzyÂśĂŚ. Albowiem jak cudownie odkryliÂśmy nasze drzwi po tylu latach, tak teÂż otwarte bĂŞdÂą drzwi do Europae (kiedy usunie siĂŞ mur), drzwi, ktĂłre juÂż dajÂą siĂŞ widzieĂŚ, czego wielu oczekiwaÂło z wielkim pragnieniem. NastĂŞpnego ranka otworzyliÂśmy drzwi i naszym oczom ukazaÂła siĂŞ skrytka o siedmiu bokach i kÂątach, a kaÂżdy z bokĂłw miaÂł piĂŞĂŚ stĂłp szerokoÂści i osiem wysokoÂści. A chociaÂż sÂłoĂące nigdy nie ÂświeciÂło w tej krypcie, to jednak oÂświetlaÂło jÂą inne, ktĂłre nauczyÂło siĂŞ tego od sÂłoĂąca i byÂło umieszczone w gĂłrze, in centro sufitu. PoÂśrodku zamiast nagrobka znajdowaÂł siĂŞ okrÂągÂły oÂłtarz przykryty pÂłytÂą z mosiÂądzu, a na niej byÂło wyryte:

A.C.R.C. Hoc universi compendium vivus mihi sepulchrum feci (33).
A wokĂłÂł pierwszego koÂła, czyli krawĂŞdzi, widniaÂły sÂłowa:
Jesus mihi omnia (34).
W Âśrodku znajdowaÂły siĂŞ cztery figury zamkniĂŞte krĂŞgiem, a wokĂłÂł nich widniaÂł napis:
1. Nequaquam Vacuum (35),
2. Legis Jugum (36),
3. Libertas Evangelii (37),
4. Dei gloria intacta (38),
To wszystko jest jasne i oczywiste, podobnie jak siedem bokĂłw i dwa trĂłjkÂąty.
Wtedy wszyscy uklĂŞkliÂśmy i podziĂŞkowaliÂśmy jedynie mÂądremu, jedynie potĂŞÂżnemu i jedynie wiecznemu Bogu, ktĂłry nauczyÂł nas wiĂŞcej niÂż mĂłgÂł wymyÂśleĂŚ wszelki ludzki rozum, niech bĂŞdzie pochwalone jego ImiĂŞ.

KryptĂŞ tĂŞ podzieliliÂśmy na trzy czĂŞÂści, gĂłrnÂą czĂŞÂśĂŚ, czyli sufit, Âściany, czyli boki, podÂłogĂŞ, czyli posadzkĂŞ. O gĂłrnej czĂŞÂści tym razem nie dowiecie siĂŞ wiĂŞcej poza tym, Âże zostaÂła podzielona tworzÂąc siedem stron w jasnym centrum w trĂłjkÂącie; to jednak, co siĂŞ w niej zawiera, ci, ktĂłrzy pragnÂą zbawienia, ujrzÂą na wÂłasne oczy (jeÂśli BĂłg zechce). Ale kaÂżda strona, czyli Âściana, podzielona jest na 10 poĂŚwiartowanych spaciae, a kaÂżda ma swe figury i sentencje, jak to najpilniej i najprawdziwiej concentratum pokazane jest w naszej ksiÂąÂżeczce. A znowu podÂłoga podzielona jest na trĂłjkÂąty, lecz poniewaÂż przedstawiona na niej jest wÂładza i moc regenta, poniechamy objawienia jej z obawy by nie sprostytuowane zostaÂły i naduÂżyte przez zÂły i wÂścibski Âświat. Ci jednak, ktĂłrym dano i ktĂłrych wyposaÂżono w niebiaĂąskie antidotum, bez trudu czy straty depczÂą gÂłowĂŞ staroÂżytnego i zÂłego wĂŞÂża, do czego nasze saeculum dobrze siĂŞ gotuje. Z kaÂżdego boku, czyli Âściany, znajdowaÂły siĂŞ drzwi, a przy nich skrzynie, w ktĂłrych spoczywaÂły rĂłÂżne rzeczy, szczegĂłlnie zaÂś wszystkie ksiĂŞgi, ktĂłre posiadaliÂśmy. WÂśrĂłd nich Vocabulario Theoph. Par. ab Hohenheim (39) ktĂłre codziennie bez faÂłszu przekazujemy. Tu rĂłwnieÂż znaleÂźliÂśmy jego Itinerarium (40 oraz 41), skÂąd najczĂŞÂściej korzystamy. W innej skrzyni znajdowaÂły siĂŞ zwierciadÂła o rĂłÂżnych zaletach, jak rĂłwnieÂż w innym miejscu dzwoneczki, pÂłonÂące lampy, a gÂłĂłwnie cudowne kunsztowne pieÂśni. A na ogĂłÂł wszystko to zebrano po to, Âże gdyby po wieluset latach caÂły Zakon, czyli Bractwo, miaÂł zginÂąĂŚ, to mĂłgÂłby byĂŚ odrestaurowany dziĂŞki tej jednej krypcie. Jak do tej pory, nie widzieliÂśmy jeszcze zwÂłok naszego tak troskliwego i mÂądrego ojca, toteÂż odsunĂŞliÂśmy oÂłtarz na bok, podnieÂśliÂśmy mocnÂą pÂłytĂŞ z mosiÂądzu i znaleÂźliÂśmy piĂŞkne i godne chwaÂły ciaÂło, caÂłe i nie rozkÂładajÂące siĂŞ, jak tu jest Âżywo przedstawione ze wszystkimi ozdobami. W dÂłoni trzymaÂł ksiÂąÂżeczkĂŞ napisanÂą na pergaminie i ozdobionÂą zÂłoceniami, zwanÂą T., ktĂłra po Biblii jest naszym najwiĂŞkszym skarbem i ktĂłrÂą naleÂży poddaĂŚ osÂądowi Âświata. Pod koniec tej ksiÂąÂżeczki widnieje nastĂŞpujÂące Elogium:

Granum pectori Iesu insitum (42),

C. Ros. C. ex nobili, atcq. splendidia Germaniae R.C. Familia oriundus, Vir sui saeculi, divinis revelationibus subtilissimus imaginationibus, indefessis laboribus, ad coelestia atq; humana mysteria, arcanave admissus, postq., suam (quam Arabico et Affricano itineribus) collegisse, plusq. regiam ad aut imperatoriam Gazam, suo saeculo nondum covenientem, posteritati eruendum cussto diviscet, et iam suarum artium, ut et nominis, fidos ac coniunctissimos ha eredes, instituisset, mundum minutum, omnibus motibus magno illi respondentem fabricastet, hocq., tandem praeteriatum praesentium et futurarum rerum compendio extracto, centenario maior, non morbo (quem ipse nunquam corpore expertus erat, nunq.,alios infestare sinebat) ullo pellente, sed Spirito dei evocante illuminatam animam (inter fratrum amplexus et ultima oscula) Creatori Deo reddidisse, Pater dillictissimus, Fr. suavissimus, praecepto fidellissimus, amicus integerrimus, a suis ad 120 annos hic absconditus est *.

A powyÂżej podpisali siĂŞ:

1. Fr. I. A. Fr. C. H. electione fraternitatis caput. (43)
2. Fr. G. V. M. P. G.
3. Fr. R.C. iunior haeres S. Spiritus
4. Fr. R. B. M. P. A. pictor et architectus
5. Fr .G. G. M. P. I. Cabbalista.
Secundi circuli
1. Fr. P.A. Successor Fr. I. O. Mathematicus
2. Fr. A. successor Fr. P. D.
3. Fr. R. successor patris C. R. C. cum Christo triumphantis (44)
A na koĂącu napisano:
Ex Deo nascimur, in Iesu morimur,
per spiritum reviviscimus.
W owym czasie Fr. I.O. i Fr. D. juÂż nie Âżyli, ale gdzie moÂżna znaleÂźĂŚ miejsce ich pogrzebu? Nie wÂątpimy, Âże nasz brat senior zostaÂł zÂłoÂżony w ziemi jako ktoÂś szczegĂłlny i byĂŚ moÂże podobnie ukryty. Mamy rĂłwnieÂż nadziejĂŞ, Âże ten nasz przykÂład pobudzi innych, aby pilniej szukali imion (ktĂłre zatem opublikowaliÂśmy) i miejsc ich pochĂłwku; albowiem wiĂŞksza ich czĂŞÂśĂŚ, z racji uprawianej przez nich medycyny, jest jeszcze znana, i wielce chwalona przez bardzo starych ludzi; toteÂż byĂŚ moÂże nasza Gaza mogÂłaby byĂŚ powiĂŞkszona lub przynajmniej lepiej wyjaÂśniona. Co zaÂś siĂŞ tyczy minutum mundum (45), to znaleÂźliÂśmy go zachowanym w innym oÂłtarzyku, zaprawdĂŞ piĂŞkniejszym niÂż mĂłgÂłby sobie wyobraziĂŚ jakiÂś rozumny czÂłowiek; ale pozostawimy go nie opisanym aÂż otrzymamy prawdziwÂą odpowiedÂź na naszÂą szczerÂą FamĂŞ. ToteÂż ponownie przykryliÂśmy go pÂłytÂą i ustawiliÂśmy na niej oÂłtarz, zamknĂŞliÂśmy drzwi i zabezpieczyliÂśmy je wszelkimi naszymi pieczĂŞciami. Obok pouczenia i rozkazu naszej Roty oczom naszym ukazaÂło siĂŞ kilka ksiÂąg, a wÂśrĂłd nich ksiĂŞga M., ktĂłrÂą sporzÂądziÂł chwalebny M. P. (zamiast zajmowaĂŚ siĂŞ domowym gospodarstwem). W koĂącu, jak zwykle, rozstaliÂśmy siĂŞ i pozostawiliÂśmy naturalnych spadkobiercĂłw in possessione naszych klejnotĂłw. Oczekujemy wiĂŞc odpowiedzi, czyli Iudicium, od uczonych lub nie uczonych.

Niemniej jednak wiemy, Âże po pewnym czasie nadejdzie powszechna Reformacja divina et humana (46), zgodnie z naszym pragnieniem i oczekiwaniem innych. Albowiem jest rzeczÂą stosownÂą, by zanim sÂłoĂące wzejdzie rzuciÂło ono na niebo jasne lub ciemne ÂświatÂło. ToteÂż w miĂŞdzyczasie kilku nielicznych, ktĂłrzy podadzÂą swe imiona, wystÂąpi razem, przez to zwiĂŞkszajÂąc liczbĂŞ i pomnaÂżajÂąc szacunek dla naszej Konfraternii, i sprawi szczĂŞÂśliwy i upragniony poczÂątek naszego Filozoficznego Kanonu, napisanego dla nas przez Fr. R.C., i wraz z nami w pokorze i miÂłoÂści weÂźmie udziaÂł w naszych skarbach (ktĂłre nigdy nie mogÂą zawieÂśĂŚ ani byĂŚ zmarnowane), by osÂłodziĂŚ mozĂłÂł tego Âświata i nie kroczyĂŚ Âślepo w poznaniu cudownych dzieÂł Boga. JednakÂże, aby kaÂżdy chrzeÂścijanin mĂłgÂł poznaĂŚ, jakiej religii i wiary jesteÂśmy, wyznajemy poznanie Jezusa Chrystusa, jakie w ostatnich czasach, gÂłĂłwnie zaÂś w Niemczech, gÂłoszone jest najjaÂśniej i w najczystszej postaci, i jeszcze dziÂś (wyjÂąwszy wszystkich marzycieli, kacerzy i faÂłszywych prorokĂłw) w pewnych znanych krajach jest zachowywane, bronione i propagowane. Cieszymy siĂŞ rĂłwnieÂż dwoma sakramentami jakie ustanowiono ze wszystkimi Phrasibus i Ceremoniis (47) w pierwszych odnowionych KoÂścioÂłach. W sprawach politycznych uznajemy RzeszĂŞ RzymskÂą i Quartam Monarchiam (48) za gÂłowĂŞ naszÂą i chrzeÂścijan. Aczkolwiek wiemy, jakie czekajÂą nas zmiany, i chĂŞtnie i serdecznie chcemy powiadomiĂŚ o nich innych teologĂłw, jednakowoÂż Âżaden czÂłowiek (a tylko BĂłg) nie moÂże pozwoliĂŚ nam, byÂśmy rĂŞkopis, ktĂłry mamy w rĂŞkach, dali do uÂżytku niegodnym ludziom. WszakÂże bĂŞdziemy pomagaĂŚ bonae Causae w sposĂłb ukryty, jeÂśli BĂłg pozwoli nam i [nie] przeszkodzi. Albowiem nasz BĂłg nie jest Âślepy jak fortuna pogan, lecz jest ozdobÂą KoÂścioÂła i czciÂą ÂŚwiÂątyni. Nasza Philosophia nie jest niczym nowym, lecz czymÂś, co Adam otrzymaÂł po swym upadku i co uprawiali MojÂżesz i Salomon. ToteÂż nie naleÂży w niÂą wÂątpiĂŚ ani przeciwstawiaĂŚ jej innych opinii czy mniemaĂą; lecz widzÂąc, Âże prawda jest jedna, krĂłtka i zawsze toÂżsama ze sobÂą, a zwÂłaszcza Âże pozostaje w zgodzie z Iesu ex omni parte (49) i wszystkimi membris (50). A jako syn jest prawdziwym obrazem Ojca, tak teÂż ona jest obrazem Syna. I nie naleÂży mĂłwiĂŚ: Hoc per Philosophiam verum est, sed per Theologiam falsum (51), lecz tam, gdzie Platon, Arystoteles, Pitagoras i inni utrafili w rzecz samÂą, gdzie zaÂś decydowali Henoch, Abraham, MojÂżesz i Salomon, zwÂłaszcza zaÂś gdzie zgadza siĂŞ [to] z wielkÂą i cudownÂą ksiĂŞgÂą, BibliÂą, wszystko to siĂŞ zbiega i tworzy sphera, czyli globus, ktĂłrej omnes partes sÂą rĂłwnie dalekie od centro, o czym obszerniej i dokÂładniej mowa bĂŞdzie na chrzeÂścijaĂąskiej Collation. Co siĂŞ zaÂś tyczy (zwÂłaszcza w naszej epoce) bezboÂżnego i przeklĂŞtego zÂłotorĂłbstwa, ktĂłre zyskaÂło takÂą przewagĂŞ, to pod jego barwami wielu zbiegÂłych wartych kata ÂłajdakĂłw dopuszcza siĂŞ wielkich Âłajdactw, i naduÂżywa wiary, ktĂłrÂą im dajÂą. RĂłwnieÂż w naszych czasach osoby skromne uwaÂżajÂą, Âże mutatio metallorum (52) stanowi najwyÂższy apex i fastigium (53) w filozofii. CaÂłym ich zamiarem i pragnieniem jest, by szanowaĂŚ i czciĂŚ takiego Boga, ktĂłry mĂłgÂłby wytwarzaĂŚ wielkie masy zÂłota, i to w obfitoÂści, oni teÂż w nieprzemyÂślanych modlitwach majÂą nadziejĂŞ przekonaĂŚ o tym WszechwiedzÂącego Boga, znajÂącego serca ludzi. Tak wiĂŞc oÂświadczamy niniejszym publicznie, Âże postĂŞpowanie takie jest faÂłszywe i Âże prawdziwi Philosophis sÂą innego zdania, maÂło sobie ceniÂąc sporzÂądzanie zÂłota, co jest dla nich tylko parergon (54), gdyÂż znajÂą jeszcze tysiÂąc lepszych rzeczy. I powiadamy razem z naszym ukochanym Ojcem C.R.C.: Pfuj, aurum, nisi quantum aurum (55), gdyÂż ten, dla kogo otwarta jest caÂła natura, nie cieszy siĂŞ tym, Âże moÂże robiĂŚ 0 (56), czy teÂż, jak powiada Chrystus, Âże posÂłuszne mu sÂą diabÂły, lecz Âże widzi otwarte niebo, AnioÂłĂłw BoÂżych wstĂŞpujÂących i zstĂŞpujÂących, i Âże jego imiĂŞ zapisano w KsiĂŞdze ÂŻycia. ÂŚwiadczymy rĂłwnieÂż, Âże pod nazwÂą chemii sporzÂądzono wiele ksiÂąg i obrazĂłw Comtumeliam gloriae Dei (57), ktĂłre wymienimy w stosownej porze i ludziom czystego serca damy ich Catalogum. I prosimy uczonych mĂŞÂżĂłw, by zatroszczyli siĂŞ o te ksiĂŞgi, albowiem wrĂłg nigdy nie spoczywa, lecz sieje swe chwasty, aÂż silniejszy je wypleni. Tak wiĂŞc zgodnie z wolÂą i Âżyczeniem Fr. C.R.C., my, jego bracia, raz jeszcze prosimy wszystkich uczonych Europy, by przeczytali tĂŞ naszÂą Famam (rozesÂłanÂą w piĂŞciu jĂŞzykach) i ÂłaciĂąskÂą Confessio, by zechcieli, dobrze przemyÂśliwszy naszÂą propozycjĂŞ zbadaĂŚ swe sztuki najdokÂładniej i najbystrzej, i baczyli na nasz czas z caÂłÂą pilnoÂściÂą, a nastĂŞpnie pisemnie w druku ujawnili swe wÂątpliwoÂści juÂż to Communicatio Consilio, juÂż to singulatim (58). A chociaÂż w tym czasie nie wymieniamy ani naszych imion, ani naszych zebraĂą, niemniej z pewnoÂściÂą dotrze do nas iuditium kaÂżdego, w jakimkolwiek wyraziÂłby jÂą jĂŞzyku.

Nikt teÂż nie zawiedzie siĂŞ, kto poda swe imiĂŞ, lecz porozumie siĂŞ z jednym z nas, juÂż to ustnie, juÂż to na piÂśmie. A to stwierdzamy jako pewne, Âże ktokolwiek powaÂżnie i z caÂłego serca zwrĂłci ku nam swĂłj afekt, ten odniesie stÂąd korzyÂśĂŚ w majÂątku, na ciele i duszy, lecz kto jest faÂłszywego serca czy teÂż poÂżÂąda jedynie pieniĂŞdzy, ten wprawdzie nie bĂŞdzie w stanie w Âżaden sposĂłb nam zaszkodziĂŚ, lecz sam popadnie w caÂłkowitÂą zgubĂŞ. RĂłwnieÂż nasza budowla – choĂŚby widziaÂło jÂą z bliska sto tysiĂŞcy ludzi – pozostanie na wieki nietkniĂŞta, niezniszczalna i ukryta przed bezboÂżnym Âświatem.

Sub umbra alarum tuarum, Jehova (59).

P r z y p i s y t Âł u m a c z a i w y d a w c y

1 Stuleciu.
2 KsiĂŞgĂŞ natury.
3 Usposobienie.
4 KsiĂŞgĂŞ M[undi] = KsiĂŞgĂŞ ÂŚwiata.
5 ZatokĂŞ ArabskÂą.
6 Morze ÂŚrĂłdziemne.
7 UmysÂłĂłw.
8 Okresach wiekĂłw.
9 Sztuk.
10 WskazĂłwki.
11 WiekĂłw.
12 KoÂścioÂła.
13 Filozofii moralnej.
14 Aksjomaty. W angielskiej wersji Vaughana z 1652 r. mamy vero
Axiomata.
15 KulĂŞ.
16 Stowarzyszenie.
17 ZaÂłoÂżeniach.
18 TrĂłjkÂącie ognistym
19 Theophrastus Bombastus von Hohenheim, czyli Paracelsus (1493–1541), lekarz i alchemik
20 Usposobienie.
21 Przemiany metali.
22 Ze wszystkich czĂŞÂści tej sztuki.
23 SÂłownikiem.
24 Niech siĂŞ stanie.
25 Niech zginie.
26 Wiekach.
27 Tu: bÂłĂŞdy i sÂłaboÂści. Inaczej (i w zgodzie z kontekstem) wydanie angielskie 1652 podaje: image and pattern of all the world.
28 Obroty ÂŚwiata
29 Galia NarboĂąska, tj. Francja poÂłudniowa.
30 PrzysiĂŞgĂŞ wiary i milczenia.
31 Bogate Âśrodki pieniĂŞÂżne
32 Po 120 latach otworzĂŞ.
33 To kompendium WszechÂświata za Âżycia uczyniÂłem moim grobem.
34 Jezus jest mi wszystkim.
35 Nigdzie nie ma prĂłÂżni.
36 Jarzmo prawa.
37 WolnoÂśĂŚ Ewangelii.
38 Nienaruszona chwaÂła Boga.
39 SÂłownik Theophrustusca Paracelsusce z Hohenheim
40 Opis podrĂłÂży.
41 ÂŻywot (BiografiĂŞ).
42 Ziarno zÂłoÂżone w piersi Jezusa.
43 Z wyboru Fr. C.H., gÂłowa Bractwa.
44 Zrodzeni z Boga, umieramy w Jezusie, odradzamy siĂŞ przez Ducha ÂŚwiĂŞtego.
45 MaÂłego ÂŚwiata = mikrokosmosu.
46 Boska i ludzka.
47 Zwrotani i Ceremoniani
48 CzwartÂą monarchiĂŞ.
49 Jezusem ze wszystkich stron.
50 CzÂłonkami.
51 To co prawdziwe jest dla filozofii, faÂłszywe wszakÂże dla teologii.
52 Przemiana metali.
53 Szczyt i wierzchoÂłek
54 DzieÂło poboczne.
55 ZÂłoto.
56 Symbol sÂłoĂąca i zÂłota.
57 Przepojonych ChwaÂłÂą Boga
58 JuÂż to uchwaÂłÂą Rady, juÂż to indywidualnie
59 W cieniu twych skrzydeÂł, Jehowo!

P r z y p i s a u t o r a
* C.Ros.C. wywodziÂł siĂŞ ze szlachetnej i sÂławnej niemieckiej rodziny R.C.: byÂł mĂŞÂżem dopuszczonym do misteriĂłw i tajemnic nieba i ziemi przez boskie objawienia, wnikliwe poznanie i niestrudzony wysiÂłek swego Âżycia. W swych podrĂłÂżach do Arabii i Afryki zebraÂł skarb przewyÂższajÂący skarby KrĂłlĂłw i Cesarzy, ale widzÂąc, Âże nie odpowiada on jego czasom, zachowaÂł go strzeÂżonym dla potomnoÂści tak, by mogÂła go odkryĂŚ, i wyznaczyÂł lojalnych i wiernych spadkobiercĂłw swych sztuk, jak rĂłwnieÂż swego imienia. ZbudowaÂł mikrokosmos odpowiadajÂący we wszystkich swych ruchach makrokosmosowi, a wreszcie zarysowaÂł to kompendium rzeczy przeszÂłych, obecnych i przyszÂłych. A potem, przekroczywszy sto lat Âżycia, choĂŚ nie drĂŞczony przez Âżadne choroby, ktĂłrych ani nie czuÂł w swym wÂłasnym ciele, ani ktĂłrym nie pozwalaÂł atakowaĂŚ innych, lecz wezwany przez Ducha BoÂżego, wÂśrĂłd ostatnich uÂściskĂłw swych braci oddaÂł swÂą oÂświeconÂą duszĂŞ Bogu, swemu StwĂłrcy, Ukochany Ojciec, miÂłujÂący Brat, wierny Nauczyciel, lojalny Przyjaciel. ByÂł ukrywany przez swych uczniĂłw przez 120 lat.

CONFESSIO FRATERNITATIS

Przedmowa
Do spragnionego MÂądroÂści Czytelnika
“Konfesji – Wyznania”

Oto masz, Âłaskawy Czytelniku, trzydzieÂści siedem powodĂłw naszego zamysÂłu i intencji, ktĂłre zawiera “Konfesja”, a ktĂłre teÂż moÂżesz, wedÂług upodobania, znaleÂźĂŚ w niej i wzajemnie skonfrontowaĂŚ, jak rĂłwnieÂż rozwaÂżyĂŚ, czy sÂą doÂśĂŚ waÂżne, by ciĂŞ poruszyĂŚ i przywieÂśĂŚ na naszÂą stronĂŞ.

Wprawdzie potrzeba niemaÂło staraĂą, aby stwierdziĂŚ istnienie tego, czego jeszcze siĂŞ nie widzi, kiedy jednak rzecz raz juÂż wyjdzie na jaw, to nie wÂątpcie, Âże sÂłusznie wstydziĂŚ siĂŞ trzeba bĂŞdzie takich domysÂłĂłw i przypuszczeĂą.

JednakÂże podobnie jak teraz, caÂłkiem pewnie, swobodnie i bez jakiegokolwiek zagroÂżenia, papieÂża w Rzymie nazywamy Antychrystem, co tu uwaÂża siĂŞ za grzech Âśmiertelny i za co, jako za zbrodniĂŞ gÂłĂłwnÂą, we wszystkich miejscach musielibyÂśmy zapÂłaciĂŚ Âżyciem. A zatem wiemy z pewnoÂściÂą, Âże nadejdzie jeszcze czas, kiedy to, co teraz trzymane jest w tajemnicy, gÂłosiĂŚ bĂŞdziemy swobodnie i jawnie, donoÂśnym gÂłosem, i wyznawaĂŚ przed kaÂżdym to, czego nasz Âłaskawy Czytelnik pragnie wraz z nami, by staÂło siĂŞ jak najrychlej.

Confessio Fraternitatis czyli Wyznanie
Chwalebnego Bractwa wielce czcigodnego RĂłÂżo-KrzyÂża
napisane dla uczonych Europy

RozdziaÂł 1

Co o naszej Konfraterni, czyli Bractwie, doszÂło do uszu wszystkich i zostaÂło niniejszym ujawnione dziĂŞki wspomnianej Famie, tego nikt nie powinien uwaÂżaĂŚ za nieprzemyÂślane, zuchwaÂłe czy zmyÂślone, tym mniej jednak przyjmowaĂŚ za wypÂływajÂące i powstaÂłe z naszego konceptu.

PAN Jehowa jest tym, ktĂłry (kiedy oto Âświat niemal osiÂągnÂąÂł kres swych trudĂłw i po skonczonym periodo 1, czyli obiegu, znowu spieszy do swego poczÂątku) odwraca bieg natury i to, co dotÂąd byÂło szukane z wielkim trudem i w nieustannej pracy, teraz ujawnia tym, ktĂłrzy nie baczÂą lub nawet o tym nie myÂślÂą, innym jednak, ktĂłrzy tego pragnÂą, z wÂłasnej woli ofiarowuje, a tym, ktĂłrzy tego nie pragnÂą, poniekÂąd narzuca, Âżeby poboÂżnym zÂłagodziĂŚ wszelkÂą uciÂąÂżliwoÂśĂŚ Âżycia ludzkiego i uratowaĂŚ przed gwaÂłtownoÂściÂą zmiennej fortuny, Âżeby jednak zÂłym pomnoÂżona i powiĂŞkszona zostaÂła ich zÂłoÂśĂŚ i naleÂżne im kary.

Jakkolwiek nie moÂżna nas podejrzewaĂŚ o najmniejsze kacerstwo ani o jakiekolwiek wystĂŞpowanie i przedsiĂŞwziĂŞcie przeciwko wÂładzy Âświeckiej, gdyÂż potĂŞpiamy bluÂźnierstwa zarĂłwno Wschodu, jak i Zachodu (rozumiemy przez to Mahometa i papieÂża), skierowane przeciwko naszemu PANU Jezusowi Chrystusowi, a najwyÂższej gÂłowie Cesarstwa Rzymskiego z dobrÂą wolÂą przedkÂładamy i ofiarujemy nasze modlitwy, tajemnice i wielkie skarby zÂłota.

JednakÂże uznaliÂśmy za rzecz wskazanÂą i dobrÂą, Âżeby ze wzglĂŞdu na uczonych dodaĂŚ coÂś jeszcze do tego i lepiej wyjaÂśniĂŚ, czy w Famie nie ma czegoÂś nadto gÂłĂŞbokiego i ukrytego, i wyraÂżonego zbyt niejasno, lub teÂż, czy z jakichÂś przyczyn coÂś nie zostaÂło w ogĂłle opuszczone, z nadziejÂą, Âże tym samym uczeni bĂŞdÂą nam bardziej przychylni i Âże uczynimy ich bardziej skwapliwymi i chĂŞtnymi dla naszych zamysÂłĂłw.

RozdziaÂł 2

OtĂłÂż gdy chodzi o zmianĂŞ i ulepszenie filozofii, to wyjaÂśniliÂśmy (o ile jest to obecnie konieczne), Âże jest caÂłkiem chora i wadliwa; ba, nie wÂątplimy – chociaÂż wiĂŞkszoÂśĂŚ [uczonych] faÂłszywie twierdzi, Âże jest (nie wiem jak) zdrowa i mocna – iÂż mimo to dogorywa i przemija.

JednakÂże podobnie jak w tym samym miejscu, w ktĂłrym wybuchÂła nowa niezwykÂła choroba, natura odkrywa lekarstwo na niÂą, tak teÂż w tak licznych chorobach i paraxysmis 2 filozofii pojawia siĂŞ kilka wÂłaÂściwych ÂśrodkĂłw, dla naszej ojczyzny dostatecznie dobrych, aby dziĂŞki nim ponownie ozdrowiaÂła i caÂłkiem nowa pojawiÂła siĂŞ Âświatu, ktĂłry teraz ma ulec odnowie.

Nie mamy jednak Âżadnej innej filozofii niÂż ta, ktĂłra jest caput & summa 3, fundamentem i treÂściÂą wszelkich fakultetĂłw, nauk i sztuk, ktĂłra teÂż, kiedy widzimy nasze seculum, zawiera wiele z teologii i medycyny, maÂło wszakÂże z mÂądroÂści jurysdycznej, pilnie bada niebo i ziemiĂŞ, czy teÂż – by powiedzieĂŚ o tym krĂłtko objawia i gÂłosi [jednego] CzÂłowieka. A wszyscy uczeni, ktĂłrzy bratersko dadzÂą siĂŞ nam poznaĂŚ i zgÂłoszÂą siĂŞ do nas, znajdÂą u nas wiĂŞcej cudownych tajemnic niÂż dotychczas mogli ich poznaĂŚ, uwierzyĂŚ w nie i je wyraziĂŚ.

RozdziaÂł 3
StÂąd teÂż, aby tu krĂłtko ukazaĂŚ nasz poglÂąd, musimy z caÂłÂą pilnoÂściÂą postaraĂŚ siĂŞ o to, Âżeby nie dziwiono siĂŞ naszym zaproszeniem i napomnieniem, lecz Âżeby kaÂżdy wiedziaÂł, iÂż chociaÂż nie maÂło cenimy takie arcana 4 i tajemnice, to jednak uwaÂżamy za wÂłaÂściwe, Âżeby ich znajomoÂśĂŚ i wiedza o nich staÂła siĂŞ wspĂłlnÂą i objawiona byÂła wielu.
Albowiem trzeba nauczaĂŚ i wierzyĂŚ, Âże ta nasza nieoczekiwana i dobrowolna ofiara zrodzi u ludzi wiele rĂłÂżnych myÂśli, ktĂłrym nie byÂły jeszcze znane miranda sextae aetatis 5 lub ktĂłrzy z racji biegu Âświata cenili rzeczy przyszÂłe na rĂłwni z obecnymi, a wszelkiego rodzaju niedogodnoÂści tego czasu unieoÂżliwiÂły im ÂżyĂŚ w Âświecie i poruszaĂŚ siĂŞ inaczej niÂż Âślepcy, ktĂłrzy nawet w jasny dzieĂą nie potrafiÂą niczego rozrĂłÂżniaĂŚ i poznawaĂŚ jak tylko dotykajÂąc rzeczy i je chwytajÂąc.

RozdziaÂł 4

OtĂłÂż co siĂŞ tyczy pierwszej czĂŞÂści, uwaÂżamy, Âże meditationes 6, poznanie i badania dokonywane przez naszego ukochanego Ojca Chrystiana, dotyczÂące tego wszystkiego, co od poczÂątku Âświata rozum ludzki odkryÂł, wymyÂśliÂł, wydaÂł, ulepszyÂł i aÂż do dzisiaj rozgÂłosiÂł i rozkrzewiÂł juÂż to z boskiego objawienia, juÂż to przez usÂługĂŞ anioÂłĂłw i duchĂłw, juÂż to dziĂŞki swej wnikliwoÂści, juÂż to dziĂŞki Âżmudnej obserwacji, ĂŚwiczeniom i doÂświadczeniom, sÂą tak wyborne, wspaniaÂłe i wielkie, Âże gdyby nawet miaÂły zginÂąĂŚ wszystkie ksiĂŞgi, a za zrzÂądzeniem WszechmogÂącego Boga nastÂąpi zagÂłada i zginie, to jednak potomnoÂśĂŚ jedynie dziĂŞki temu byÂłaby zdolna poÂłoÂżyĂŚ nowy fundament i zbudowaĂŚ nowy zamek, czyli twierdzĂŞ prawdy, co byĂŚ moÂże nie byÂłoby tak trudne, jak wtedy, gdybyÂśmy zaczynali od zniszczenia i opuszczenia starego i zrujnowanego gmachu, i juÂż to poszerzenia jego dziedziĂąca, juÂż to wpuszczenia doĂą ÂświatÂła, czy teÂż zmiany jego oddrzwi, schodĂłw i innych rzeczy zgodnie z naszym zamiarem.

Kto jednak nie moÂże tego przyjÂąĂŚ, Âżeby raczej zostaÂło to objawione kaÂżdemu niÂż zachowane i oszczĂŞdzone na wyznaczony czas przyszÂły?

Dlaczego nie mielibyÂśmy caÂłym sercem spoczÂąĂŚ i pozostaĂŚ w jedynej prawdzie (ktĂłrej ludzie szukajÂą na tylu bezdroÂżach i krĂŞtych drogach), gdyby tylko spodobaÂło siĂŞ Bogu zapaliĂŚ nam szĂłste candelabrium i pozwoliĂŚ mu ÂświeciĂŚ? CzyÂż nie byÂłoby dobrze, gdybyÂśmy nie musieli siĂŞ troszczyĂŚ i obawiaĂŚ o gÂłĂłd, ubĂłstwo, chorobĂŞ i staroÂśĂŚ?

CzyÂż nie byÂłoby rzeczÂą wybornÂą, gdybyÂś mĂłgÂł zawsze ÂżyĂŚ tak, jak gdybyÂś ÂżyÂł od poczÂątku Âświata i miaÂł ÂżyĂŚ jeszcze dalej aÂż do jego koĂąca?

CzyÂż nie byÂłoby wspaniale, gdybyÂś mĂłgÂł mieszkaĂŚ w jakimÂś miejscu, w ktĂłrym ani ludy, ktĂłre mieszkajÂą nad rzekÂą Ganges in India 7, nie mogÂłyby ukrywaĂŚ przed tobÂą niczego, ani te, ktĂłre ÂżyjÂą w Peru, nie mogÂłyby swych rad zachowaĂŚ przed tobÂą w tajemnicy?

CzyÂż nie byÂłoby rzeczÂą wybornÂą, gdybyÂś mĂłgÂł czytaĂŚ w jedynej ksiĂŞdze, a czytajÂąc jÂą rozumiaÂł i zachowywaÂł w pamiĂŞci wszystko, co moÂżna by znaleÂźĂŚ, co bĂŞdzie znalezione i co kiedykolwiek mogÂło zostaĂŚ znalezione we wszystkich innych ksiĂŞgach?

JakÂże byÂłoby miÂło, gdybyÂś mĂłgÂł ÂśpiewaĂŚ tak, ÂżebyÂś zamiast kamiennych skaÂł mĂłgÂł dobywaĂŚ same perÂły i kamienie szlachetne, zamiast dzikich zwierzÂąt przywabiaÂł do siebie duchy, a zamiast piekielnego Plutona poruszaÂł potĂŞÂżnych ksiÂąÂżÂąt tego Âświata?

O ludzie, zrzÂądzenia BoÂże sÂą caÂłkiem inne, albowiem w obecnym czasie BĂłg postanowiÂł pomnoÂżyĂŚ i powiĂŞkszyĂŚ liczbĂŞ [czÂłonkĂłw] naszego Bractwa, co podjĂŞliÂśmy z takÂą radoÂściÂą, z jakÂą uzyskaliÂśmy te wielkie skarby bez naszej zasÂługi, ba, bez jakiejkolwiek nadziei czy pragnienia ich, i z takÂą wiernoÂściÂą zamierzamy zabraĂŚ siĂŞ do dzieÂła, Âże nawet wspĂłÂłczucie i litoÂśĂŚ dla naszych wÂłasnych dzieci, ktĂłre niektĂłrzy z nas majÂą w naszym Bractwie, nie odwiedzie nas od tego, poniewaÂż wiemy, Âże te niespodziewane dobra nie mogÂą byĂŚ ani dziedziczone, ani bez rĂłÂżnicy ofiarowane kaÂżdemu.

RozdziaÂł 5
OtĂłÂż gdyby byÂł ktoÂś, kto z drugiej strony chciaÂłby skarÂżyĂŚ siĂŞ na naszÂą roztropnoÂśĂŚ, Âże nasze skarby ofiarujemy kaÂżdemu tak szczodrze i bez jakiejkolwiek rĂłÂżnicy, a nie raczej ludziom poboÂżnym, uczonym, mĂŞdrcom czy zgoÂła osobom ksiÂąÂżĂŞcym. Nie przeczymy temu, poniewaÂż coÂś takiego nie jest rzeczÂą maÂłÂą ani ÂłatwÂą, wszakÂże mĂłwimy, Âże nasze arcana i tajemnice ÂżadnÂą miarÂą nie bĂŞdÂą sprawÂą publicznÂą i ogĂłlnie znanÂą. Jakkolwiek Fama rozeszÂła siĂŞ w piĂŞciu jĂŞzykach i objawiona zostaÂła kaÂżdemu, to jednak po czĂŞÂści bardzo dobrze wiemy, Âże grube, nierozumne i stupida ingenia9 nie przyjmjÂą ich ani teÂż nie bĂŞdÂą siĂŞ wielce o nie troszczyĂŚ, a my teÂż szanujemy i uznajemy godnoÂśĂŚ tych, ktĂłrzy zostanÂą przyjĂŞci do naszej Konfraternii, nie z ludzkiej troskliwoÂści, lecz na mocy naszej rewelacji i objawienia. ToteÂż jeÂśli niegodni po tysiÂąckroĂŚ krzyczÂą i woÂłajÂą, czy teÂż mieliby siĂŞ nam nastrĂŞczaĂŚ i ofiarowywaĂŚ po tysiÂąckroĂŚ, to jednak BĂG nakazaÂł naszym uszom, Âżeby Âżadnego z nich nie sÂłuchaÂły, ba, BĂłg tak otoczyÂł nas swoimi chmurami, Âże nam, jego sÂługom, nie moÂże byĂŚ zadany ani wyrzÂądzony Âżaden gwaÂłt; toteÂż nikt nie moÂże nas ujrzeĂŚ ani poznaĂŚ, chyba Âżeby miaÂł orli wzrok.
FamĂŞ trzeba byÂło sporzÂądziĂŚ w mowie ojczystej kaÂżdego, poniewaÂż nie powinni byĂŚ oszukani i pozbawieni tej wiedzy ci, ktĂłrych (jakkolwiek byli nieuczeni) BĂłg nie wykluczyÂł ze szczĂŞÂśliwoÂści tego Bractwa, ktĂłre bĂŞdzie podzielone w pewnym gradus 9, jak ci, ktĂłrzy mieszkajÂą w mieÂście DAMCAR w Arabii, majÂą caÂłkiem inny porzÂądek i Âład od innych ArabĂłw. Albowiem rzÂądzÂą nimi tylko mÂądrzy i rozumni ludzie, ktĂłrzy za pozwoleniem krĂłla ustanawiajÂą szczegĂłlne prawa; na ten wzĂłr naleÂży ustanowiĂŚ rzÂąd w Europie (jego opis daÂł nam nasz Ojciec Chrystian), kiedy najpierw dokonane zostanie i stanie siĂŞ to, co ma staĂŚ siĂŞ najprzĂłd. I oto nasza trÂąba rozbrzmi gÂłoÂśnym dÂźwiĂŞkiem jawnie i z wielkim haÂłasem, kiedy to, o czym teraz tylko nieliczni przebÂąkujÂą i do czego robiÂą w podobieĂąstwach i obrazach potajemne aluzje jako do rzeczy przyszÂłej, bĂŞdzie swobodnie i jawnie gÂłoszone, i wypeÂłni caÂłÂą ziemiĂŞ. Wielu poboÂżnych ludzi, w ten sam sposĂłb potajemnie i rozpaczliwie naruszyÂło tyraniĂŞ papieÂża, ktĂłrego pĂłÂźniej z caÂłÂą powagÂą i wielkim zapaÂłem w Niemczech strÂącono z jego stolca i podeptano nogami. Jego ostateczny upadek odÂłoÂżono do naszych czasĂłw, kiedy rĂłwnieÂż zostanie podrapany gwoÂździami, a jego oÂślemu rykowi poÂłoÂży kres nowy gÂłos i ryk [pewnego] Lwa. O czym wiemy i co jest jawne i znane wielu uczonym w Niemczech, jak dostatecznie o tym ÂświadczÂą ich pisma i potajemne congratulationes 10.

RozdziaÂł 6

MoglibyÂśmy tu ukazaĂŚ i przedstawiĂŚ to, co wydarzyÂło siĂŞ w czasie od Anno 1378, w ktĂłrym to roku urodziÂł siĂŞ nasz ukochany Ojciec Chrystian, aÂż do dzisiaj, kiedy moglibyÂśmy opowiedzieĂŚ, jakie zmiany widziaÂł w Âświecie przez sto i szeÂśĂŚ lat swego Âżycia i poÂżegnawszy naszych braci, opuÂściÂł ich podobnie jak nas samych. Ale krĂłtkoÂśĂŚ [wykÂładu], ktĂłrej przestrzegamy, tym razem nie pozwoli nam daĂŚ tej relacji aÂż nadejdzie stosowniejszy czas. Teraz niech to wystarczy tym, ktĂłrzy nie gardzÂą naszymi Âświadczeniami, gdyÂż pokrĂłtce zetknĂŞli siĂŞ z nimi, co przygotowuje im drogĂŞ do bliÂższego zapoznania siĂŞ i stowarzyszenia z nami.

JednakÂże komu pozwolono ujrzeĂŚ te wielkie litery i characteres 11, ktĂłre BĂłg PAN zapisaÂł w cudownej kreacji nieba i ziemi, ten przez przemianĂŞ rzÂądĂłw, ktĂłre od czasu do czasu zmieniano i odnawiano, jest juÂż nasz, chociaÂż jeszcze sam o tym nie wie. I jak wiemy, nie bĂŞdzie gardziÂł naszym zaproszeniem i wezwaniem, nie powinien teÂż lĂŞkaĂŚ siĂŞ Âżadnego oszustwa, albowiem obiecujemy i powiadamy otwarcie, Âże nikt nie powinien zawieÂśĂŚ szczeroÂści i nadziei tego, kto pod pieczĂŞciÂą milczenia da siĂŞ nam poznaĂŚ i zapragnie naszej spoÂłecznoÂści.

WszakÂże faÂłszywym obÂłudnikom i tym, ktĂłrzy szukajÂą czegoÂś innego niÂż mÂądroÂści, otwarcie powiadamy i zaÂświadczamy, Âże nie moÂżemy byĂŚ poznani przez nich i im zdradzeni; tym mniej bĂŞdÂą oni w stanie wyrzÂądziĂŚ nam krzywdĂŞ wbrew woli Boga, lecz z pewnoÂściÂą spotkajÂą ich wszelkie kary, o ktĂłrych mĂłwi Fama. Ich bezboÂżne ciosy utrafiÂą w nich samych, a nasze skarby pozostanÂą nienaruszone, aÂż nadejdzie Lew, ktĂłry zaÂżÂąda ich, przyjmie i wykorzysta je do potwierdzenia i ustanowienia swego krĂłlestwa.

RozdziaÂł 7
A zatem musimy tu zauwaÂżyĂŚ i daĂŚ kaÂżdemu do poznania, iÂż BĂłg z pewnoÂściÂą i istotnie postanowiÂł, Âżeby Âświatu, przed jego upadkiem, ktĂłry wkrĂłtce nastÂąpi, posÂłaĂŚ i doÂświadczyĂŚ takiej prawdy, ÂświatÂłoÂści, Âżycia i wspaniaÂłoÂści, jakie miaÂł pierwszy czÂłowiek, Adam, w raju i jakie utraciÂł lekkomyÂślnie, a jego potomstwo nastĂŞpnie zostaÂło wtrÂącone w nĂŞdzĂŞ i wygnane.
BĂŞdÂą wiĂŞc musiaÂły ustÂąpiĂŚ i ustaĂŚ wszelka sÂłuÂżalczoÂśĂŚ, faÂłsz, kÂłamstwa i ciemnoÂśĂŚ, ktĂłre stopniowo, wraz z obrotami wielkiego globu ziemskiego wkradÂły siĂŞ do wszystkich sztuk, dzieÂł i paĂąstw ludzi i w duÂżym stopniu je zaciemniÂły. ToteÂż potem powstaÂła tak niezliczona liczba wszelkich faÂłszywych opinii i kacerstw, ktĂłre teÂż najmÂądrzejszym ludziom niemal utrudniÂły delectum 12, czyli wybĂłr, a nie Âłatwo mogÂły byĂŚ rozrĂłÂżnione, poniewaÂż z jednej strony wskutek powaÂżania dla filozofĂłw i ludzi uczonych, z drugiej zaÂś przez prawdziwÂą eksperiencjĂŞ i doÂświadczenie zostali powstrzymani i zmyleni. Z tym wszystkim – kiedy raz juÂż zostanie zniesione i usuniĂŞte, a na jego miejsce ustanowi siĂŞ sÂłusznÂą i prawdziwÂą reguÂłĂŞ – pozostanie okazaĂŚ wdziĂŞcznoÂśĂŚ tym, ktĂłrzy doÂłoÂżyli do tego staraĂą. Ale samo to dzieÂło bĂŞdzie przypisane bÂłogosÂławieĂąstwu naszego seculum.

OtĂłÂż podobnie wyznajemy, Âże wielu wybornych ludzi swymi pismami niesie niemaÂłÂą pomoc przyszÂłej reformacji, toteÂż nie pragniemy, by przypisywano nam ten honor, jakby dzieÂło takie tylko nam byÂło nakazane i powierzone, lecz wyznajemy i zaÂświadczamy otwarcie, wraz z PANEM Chrystusem, Âże gdyby miaÂło zabraknÂąĂŚ egzekutorĂłw i wykonawcĂłw boskiego zrzÂądzenia, kamienie podjĂŞÂłyby siĂŞ tego zadania.

RozdziaÂł 8

ZaprawdĂŞ, BĂG PAN wysÂłaÂł juÂż kilka poselstw, ktĂłre ÂświadczyÂły o jego woli, a mianowicie kilka nowych gwiazd, jako to te, ktĂłre pojawiÂły siĂŞ i sÂą widziane w gwiazdozbiorach Serpentario i Cygno 13, ktĂłre jako potĂŞÂżne signacula 14 wielkiego zrzÂądzenia Boga wszystkim poÂświadczajÂą i dajÂą poznaĂŚ jak on pozwala, Âżeby jego tajemne i ukryte pisma i characteres przyniosÂły poÂżytek wszystkiemu, co czÂłowiek wynajduje. ChociaÂż wielka ksiĂŞga natury jest otwarta dla wszystkich ludzi, to jednak tylko niewielu potrafi czytaĂŚ jÂą i rozumieĂŚ.

Jak ludziom dano do sÂłyszenia dwa organy, podobnie teÂż do widzenia – dwa, i do wÂąchania – dwa, lecz tylko jeden do mĂłwienia, tak teÂż nadaremno oczekuje siĂŞ czy wymaga mowy od uszu lub rozrĂłÂżniania gÂłosĂłw i dÂźwiĂŞkĂłw od oczu. IstniaÂły wszakÂże secula 15, czyli epoki, ktĂłre widziaÂły, jak teÂż takie, ktĂłre sÂłyszaÂły, wÂąchaÂły i smakowaÂły. Teraz jednak pozostaÂło jeszcze to, Âże w krĂłtkim czasie honor oddany bĂŞdzie takÂże jĂŞzykowi, a dziĂŞki niemu to, co dawniej widziano, sÂłyszano i wÂąchano, teraz w koĂącu zostanie wypowiedziane, kiedy Âświat odeÂśpi juÂż swe obÂżarstwo i opilstwo zaczerpniĂŞte z kielicha trucizny i snu, a nowowschodzÂącemu SÂłoĂącu radoÂśnie i wesoÂło wyjdzie naprzeciw z otwartym sercem, odkrytÂą gÂłowÂą i obnaÂżonymi stopami.

RozdziaÂł 9
Te characteres, litery i alfabet, jakie BĂłg tu i Ăłwdzie udzieliÂł w ÂŚwiĂŞtej Biblii, wdrukowaÂł je takÂże cudownemu stworzeniu nieba i ziemi, ba, wszelkim zwierzĂŞtom. I tak wiĂŞc, jak jakiÂś mathematicus 16 i astronom potrafi ujrzeĂŚ przyszÂłe zaĂŚmienia na dÂługo przed [ich pojawieniem siĂŞ], tak i my moÂżemy ujrzeĂŚ i rozpoznaĂŚ obscurationes 17 i zaciemnienia KoÂścioÂłĂłw, i to, jak dÂługo bĂŞdÂą trwaÂły. Z tych liter zapoÂżyczyliÂśmy nasze Magiczne Pisma i znaleÂźliÂśmy w nich i stworzyliÂśmy sobie nowy jĂŞzyk, w ktĂłrym zarazem wyraÂża siĂŞ i wyjaÂśnia natura wszystkich rzeczy. ToteÂż nic dziwnego, Âże nie jesteÂśmy tak wymowni w innych jĂŞzykach, o ktĂłrych wiemy, Âże ÂżadnÂą miarÂą nie da siĂŞ ich porĂłwnaĂŚ z jĂŞzykiem naszych praojcĂłw Adama czy Henocha i Âże wskutek babiloĂąskiego pomieszania [jĂŞzykĂłw] zostaÂły caÂłkowicie ukryte.
RozdziaÂł 10
Ale musimy powiedzieĂŚ, Âże na drodze naszego przedsiĂŞwziĂŞcia stojÂą jeszcze na drodze piĂłra pewnych orÂłĂłw. Napominamy przeto kaÂżdego, by pilnie i nieustannie czytaÂł ÂŚwiĂŞtÂą BibliĂŞ, albowiem ten, kto znajduje w niej caÂłe swe upodobanie, winien wiedzieĂŚ, Âże wytyczyÂła mu wspaniaÂłÂą drogĂŞ prowadzÂącÂą do naszej Konfraterni.
Albowiem podobnie, jak jest to caÂłÂą sumÂą i treÂściÂą naszej reguÂły, Âże kaÂżda litera, ktĂłra znajduje siĂŞ w Âświecie, powinna byĂŚ zachowana w pamiĂŞci i powaÂżana, tak teÂż sÂą nam niemal rĂłwni i blisko z nami spokrewnieni ci, ktĂłrzy tĂŞ jedynÂą ksiĂŞgĂŞ, ÂświĂŞtÂą BibliĂŞ, czyniÂą reguÂłÂą swego Âżycia i celem wszystkich swych studiĂłw; niech bĂŞdzie ona compendium 1 8 i treÂściÂą caÂłego Âświata. A nie tylko po to, by ciÂągle jÂą przytaczaĂŚ w takim stopniu, jakiego ona nie wymaga, lecz by jej wÂłaÂściwy sens umieĂŚ stosowaĂŚ i zwracaĂŚ do wszystkich epok i wiekĂłw Âświata. RĂłwnieÂż naszym zwyczajem nie jest (jak to siĂŞ na ogĂłÂł dzieje) prostytuowanie i pospolitowanie Pisma ÂŚwiĂŞtego; albowiem znajduje siĂŞ niezliczona iloÂśĂŚ jego interpretatorĂłw, z ktĂłrych pewni powoÂłujÂą siĂŞ na niÂą i przekrĂŞcajÂą jÂą tak, by sÂłuÂżyÂła ich przekonaniom, niektĂłrzy jednak obmawiajÂą jÂą, wyszydzajÂą i w zÂłoÂśliwy sposĂłb przyrĂłwnujÂą do nosa z wosku, ktĂłry rĂłwnie dobrze moÂże sÂłuÂżyĂŚ theologis, philosophis, medicis i mathematicis 19: przeciw czemu jawnie zaÂświadczamy, Âże od poczÂątku Âświata nie dano ludziom wyborniejszej, lepszej, cudowniejszej i bardziej zbawiennej ksiĂŞgi niÂż wÂłaÂśnie ÂŚw. Biblia. BÂłogosÂławiony jest ten, kto jÂą posiada, jeszcze bardziej bÂłogosÂławiony, kto jÂą pilnie czyta, wszakÂże najbardziej bÂłogosÂławiony jest ten, kto jÂą gruntownie przestudiowaÂł, a ten, kto jÂą wÂłaÂściwie rozumie, jest najbardziej podobny i najbliÂższy Bogu.
RozdziaÂł 11

To zaÂś, co w Famie powiedziano o przeklinaniu i wstrĂŞcie wobec oszustĂłw [w dziedzinie] przemiany metali oraz o najskuteczniejszym lekarstwie Âświata, to naleÂży to rozumieĂŚ tak, Âże tego wybornego daru Boga nie zniszczymy ani nie pomniejszymy. PoniewaÂż jednak nie zawsze niesie on ze sobÂą poznanie natury i nie zawsze w dostatecznym stopniu uczy o transformacji metali i o [owym] lekarstwie, czy jeszcze o niezliczenie wielu innych tajemnicach i cudach natury, przeto sÂłuszne jest, Âżeby staraĂŚ siĂŞ najwiĂŞcej osiÂągnÂąĂŚ rozumu i nauki filozofii, a zatem wybornych ingenia nie przyciÂągaĂŚ do tynktury metali wczeÂśniej niÂż uprzednio wyĂŚwiczÂą siĂŞ w poznaniu natury. Musi byĂŚ chyba nieroztropnym i gÂłupim czÂłowiekiem ten, kto zaszedÂł tak daleko, Âże nie moÂże mu zaszkodziĂŚ Âżadne ubĂłstwo, niedola czy choroba, ba, kto stoi wyÂżej niÂż inni ludzie, panuje nad tym, co innych ludzi drĂŞczy, budzi w nich lĂŞk i ich trapi, a jednak kto ponownie zwraca siĂŞ ku rzeczom bÂłahym, buduje domy, prowadzi wojny i na wszystkie sposoby pyszni siĂŞ, poniewaÂż ma niewyczerpane ÂźrĂłdÂło zÂłota i srebra.
Bogu jednak podoba siĂŞ co innego, albowiem wywyÂższa on poniÂżonych, pysznych wszakÂże poniÂża pogardÂą; tym natomiast, ktĂłrzy sÂą cisi i maÂłomĂłwni, posyÂła ÂświĂŞte AnioÂły, by z nimi rozmawiaÂły, ale gadajÂących po prĂłÂżnicy wypĂŞdza na pustyniĂŞ i na puszczĂŞ. Co jest sÂłusznÂą zapÂłatÂą dla rzymskiego kusiciela, ktĂłry swe bluÂźnierstwa przeciwko Chrystusowi wypluwa ze siebie na caÂłe gardÂło, i to jeszcze w jasny dzieĂą. W Niemczech jego wszystkie obrzydliwoÂści i obmierzÂłe sztuczki zostaÂły wyjawione, choĂŚ jego kÂłamstwa nie ustajÂą, aby dopeÂłniÂła siĂŞ miara jego grzechĂłw i doczekaÂł siĂŞ kary. Przeto przyjdzie kiedyÂś czas, Âże zatka siĂŞ pysk tej Âżmiji, a jej potrĂłjna korona bĂŞdzie zniszczona, jak o tym wyraÂźniej i obszerniej mĂłwiĂŚ bĂŞdziemy w naszym zgromadzeniu.
RozdziaÂł 12

Na koniec naszej Konfesji musimy jeszcze z caÂłÂą powagÂą przypomnieĂŚ ÂżebyÂście odsunĂŞli od siebie, jeÂśli nie wszystkie, to jednak wiĂŞkszoÂśĂŚ ksiÂąg faÂłszywych alchemikĂłw, ktĂłrzy uwaÂżajÂą za Âżart i krotochwilĂŞ, kiedy juÂż to naduÂżywajÂą ÂŚwiĂŞtej PrzeÂświetnej TrĂłjcy wykorzystujÂąc jÂą do rzeczy niepotrzebnych, juÂż to za pomocÂą najdziwaczniejszych figur i niejasnych mĂłw oszukujÂą ludzi, a prostaczkĂłw pozbawiajÂą pieniĂŞdzy. KsiĂŞgi takie sÂą dziÂś zbyt czĂŞsto wydawane i wychodzÂą na ÂświatÂło dzienne; w nich zaÂś amfiteatralnoÂśĂŚ i do pokuszenia wystarczajÂąco dowcipny histrion 20 i komediant sÂą wrĂŞcz znakomici. WrĂłg ludzkiej pomyÂślnoÂści miesza je z dobrymi nasionami w tym celu, Âżeby trudniej byÂło uwierzyĂŚ prawdzie, ktĂłra jest niepozorna, prosta i naga, kÂłamstwo zaÂś wspaniaÂłe, okazaÂłe, pyszne i zdobne szczegĂłlnym pozorem boskiej i ludzkiej mÂądroÂści.

Unikajcie tych ksiÂąg, ktĂłre zdajÂą siĂŞ wam dowcipne, i uciekajcie przed nimi, a zwrĂłĂŚcie siĂŞ do nas, ktĂłrzy nie szukamy waszych pieniĂŞdzy, lecz z dobrej woli ofiarujemy wam nasze wielkie skarby. Nie nastajemy na wasze dobra z wymyÂślonymi, kÂłamliwymi tynkturami, lecz pragniemy daĂŚ wam udziaÂł w naszych dobrach. Nie rozmawiamy z wami za pomocÂą przypowieÂści, lecz chĂŞtnie chcemy przywieÂśĂŚ was do skromnej, prostej i caÂłkiem zrozumiaÂłej interpretacji i wyjaÂśnienia tajemnic oraz do wiedzy o nich. Nie chcemy, ÂżebyÂście nas przyjĂŞli i uznali, lecz zapraszamy was do naszych bardziej niÂż krĂłlewskie domĂłw i paÂłacĂłw; [czynimy] to wszystko nie z powodu wÂłasnego widzimisiĂŞ, lecz (ÂżebyÂście to wiedzieli) z pobudki Ducha BoÂżego, napomniani przez Boga, wezwani przez naszego ukochanego Ojca w testamencie, ktĂłry pozostawiÂł, i skÂłonieni do tego przez stan i wolĂŞ obecnego czasu.

RozdziaÂł 13

CĂłÂż teraz sÂądzicie, drodzy ludzie, i jak siĂŞ czujecie, kiedy juÂż rozumiecie i wiecie, Âże wyznajemy Chrystusa szczerze i prawdziwie, papieÂża potĂŞpiamy, oddani jesteÂśmy prawdziwej filozofii, prowadzimy Âżycie chrzeÂścijaĂąskie, a do naszego stowarzyszenia codziennie powoÂłujemy, zapraszamy i prosimy jeszcze wielu innych ktĂłrym ukazaÂła siĂŞ ta sama ÂświatÂłoÂśĂŚ od Boga? Czy nie rozwaÂżycie, Âże pamiĂŞtajÂąc o darach, ktĂłre sÂą w was, jak teÂż dziĂŞki doÂświadczeniu, jakie macie w sÂłowie BoÂżym, poza pilnym rozwaÂżeniem niedoskonaÂłoÂści wszelkich sztuk i innych niestosownych rzeczy, w koĂącu moglibyÂście zaczÂąĂŚ z nami dÂąÂżyĂŚ do ulepszenia siĂŞ w tym [wszystkim], do uÂśmierzenia [gniewu] Boga i do uczciwego Âżycia w czasie, w ktĂłrym Âżyjecie?

Zaiste, jeÂśli bĂŞdziecie tak czyniĂŚ, uzyskacie stÂąd ten poÂżytek, Âże wszelkie dobra, ktĂłre natura tak cudownie rozsiaÂła we wszystkich stronach Âświata, kiedyÂś bĂŞdÂą wam uÂżyczone i przekazane a wszystko, co zaciemnia rozum ludzki i utrudnia jego dziaÂłanie, Âłatwo odrzucicie i usuniecie jak wszystkie eccentricos i epicyclos 21.

RozdziaÂł 14

WszakÂże istniejÂą ci przemÂądrzali ludzie, ktĂłrzy albo zostali zaÂślepieni blaskiem zÂłota, albo (wÂłaÂściwie mĂłwiÂąc) choĂŚ dziÂś sÂą wprawdzie poboÂżni, to jednak przez niespodziewany przypadek tylu dĂłbr mogliby ulec zepsuciu i oddaĂŚ siĂŞ prĂłÂżniactwu podejmujÂąc awanturnicze i peÂłne buty Âżycie. TychÂże prosimy, by swym niewczesnym wrzaskiem nie niepokoili nas w naszym rozwaÂżnym milczeniu duchowym. Niech siĂŞ zastanowiÂą, Âże chociaÂż mogÂłoby juÂż istnieĂŚ lekarstwo, ktĂłre leczy wszystkie choroby, jednakÂże ci, ktĂłrych BĂłg postanowiÂł drĂŞczyĂŚ chorobÂą i nie szczĂŞdziĂŚ im rĂłzg, nigdy nie zdobĂŞdÂą tego lekarstwa. A wiĂŞc w ten sposĂłb, jakkolwiek moglibyÂśmy wzbogaciĂŚ caÂły Âświat i uczyniĂŚ go uczonym, jak teÂż wybawiĂŚ go od niezliczonych boleÂści, nie moÂżemy jednak ujawniĂŚ siĂŞ i daĂŚ siĂŞ poznaĂŚ nikomu bez szczegĂłlnego zrzÂądzenia Boga; ba, niech nikt nawet nie myÂśli o tym, by mieĂŚ udziaÂł w naszych dobrodziejstwach bez zgody Boga i wbrew jego woli; wczeÂśniej straci swe Âżycie na szukaniu i Âśledzeniu nas niÂż nas znajdzie, to jest uzyska upragnionÂą szczĂŞÂśliwoÂśĂŚ Konfraterni RĂłÂżo-KrzyÂża.

P r z y p i s y t Âł u m a c z a
1 Okresie, obiegu.
2 Paroksyzmach, wstrzÂąsach.
3 poczÂątek i koniec.
4 tajemnica.
5 cuda szĂłstej epoki.
6 medytacje, rozwaÂżania.
7 w Indiach.
8 gÂłupie umysÂły.
9 stopieĂą
10 gratulacje.
11 litery, znaki magiczne.
12 wybĂłr.
13 gwiazdozbiory WĂŞÂża i ÂŁabĂŞdzia.
14 znaki.
15 wieki.
16 matematyk czyli astrolog.
17 zaciemnienia.
18 kompendium.
19 teologom, filozofom, medykom, matematykom.
20 odchylenia.
21 aktor.
22 epicykle.
przekÂład z niemieckiego Jerzy Prokopiuk, wspĂłÂłpraca Max Bojarski

ÂŹrĂłdÂło:
http://www.arsregia.pl/?m=artykul&id_artykulu=281