ZÂłapano pierwsze czÂąstki ciemnej materii

[MichaÂł-AnioÂł]

Dzisiejsze "Science" publikuje wyniki eksperymentu, który mo¿e wstrz¹sn¹Ì naszym obrazem Wszechœwiata. W sztolniach starej kopalni fizycy z³apali pierwsze cz¹stki ciemnej materii, hipotetycznego tworzywa galaktyk. Jest jednak jedna szansa na cztery, ¿e siê pomylili
Detektory ciemnej materii o Âśrednicy 76 mm i gruboÂści 10 mm sÂą schÂłodzone prawie do temperatury zera bezwzglĂŞdnego


Ju¿ w grudniu gruchnê³y plotki o tym, ¿e w sztolniach kopalni Soudan w stanie Minnesota fizycy odkryli coœ wa¿nego. W XIX wieku poszukiwacze z³ota znaleŸli w tym miejscu bogate pok³ady rudy ¿elaza. Wydobywano je a¿ do lat 60. zesz³ego wieku, a w latach 80. Uniwersytet Minnesoty ulokowa³ w kopalni swoje laboratorium. Gruba warstwa ska³ nad stropem os³ania je przed deszczem promieniowania kosmicznego i cz¹steczek rozproszonych w ziemskiej atmosferze. Fizycy badali tam trwa³oœÌ protonów - cz¹stek, które stanowi¹ sk³adniki j¹der atomowych i wed³ug obecnej wiedzy nigdy siê nie rozpadaj¹.

Siedem lat temu rozpoczĂŞli zaÂś eksperyment CDMS, czyli polowanie na czÂąstki tajemniczej ciemnej materii.
Nie mamy pojêcia czym ona jest, nie widziano jej na Ziemi, ale - jak wynika z obserwacji astronomicznych - musi ona wype³niaÌ ca³y kosmos. Ba, wed³ug oszacowaù jest jej szeœÌ razy wiêcej ni¿ tej normalnej materii z³o¿onej z protonów, neutronów i elektronów, która buduje zarówno nasze cia³a, jak i wszystkie otaczaj¹ce nas rzeczy.

Ciemny Warkocz Bereniki

Na jej pierwszy Âślad wpadÂł w roku 1933 r. astrofizyk Fritz Zwicky, ktĂłry mierzyÂł prĂŞdkoÂści poruszania siĂŞ galaktyk w gromadzie Coma w konstelacji Warkocza Bereniki.

Ka¿dy, kto krêci³ siê na karuzeli w weso³ym miasteczku, wie, ¿e gdyby siode³ko urwa³o siê z ³aùcucha, to zamiast krêciÌ siê w ko³o, polecia³oby w sin¹ dal. W gromadzie galaktyk takim ³aùcuchem jest si³a grawitacji. Z pomiarów Zwicky'ego wynika³o jednak, ¿e galaktyki obracaj¹ siê tak szybko, ¿e ju¿ dawno powinny siê urwaÌ z uwiêzi grawitacji, a ca³a gromada rozlecieÌ. Chyba ¿e ich masa - a wiêc i wi¹¿¹ca je si³a grawitacji - s¹ du¿o wiêksze, ni¿ to widaÌ w teleskopach.

Przez teleskopy widaĂŚ tylko gwiazdy, ktĂłre ÂświecÂą. Hipotetyczna, dodatkowa masa w galaktykach byÂła niewidoczna. Nazwano jÂą wiĂŞc ciemnÂą materiÂą. Nie traktowano jej jednak powaÂżnie, byÂła ledwie astronomicznÂą ciekawostkÂą.

Po raz kolejny daÂła ona o sobie znaĂŚ w roku 1950. Wtedy, trzy tygodnie po urodzeniu pierwszego dziecka, swoje wyniki pomiarĂłw ruchu gwiazd ogÂłosiÂła Vera Rubin, 22-letnia studentka Cornell University w Kalifornii (zrazu prĂłbowaÂła dostaĂŚ siĂŞ do Princeton, ale jej nie przyjĂŞto, bo ta uczelnia nie przyjmowaÂła wtedy do swego astrofizycznego programu kobiet).

M³oda studentka obserwowa³a gwiazdy poruszaj¹ce siê wokó³ Wielkiej Mg³awicy Andromedy, du¿ej s¹siedniej galaktyki. Spodziewa³a siê, ¿e podobnie jak planety w Uk³adzie S³onecznym - gwiazdy bardziej oddalone od œrodka galaktyki poruszaj¹ siê wolniej, ni¿ te dalsze. Ze zdziwieniem jednak odkry³a, ¿e prêdkoœÌ tych bli¿szych i tych dalszych gwiazd jest taka sama. W innych galaktykach podobnie. Wszystko wskazywa³o na to, ¿e ruchem gwiazd nie rz¹dzi widoczna, œwiec¹ca materia, lecz du¿o masywniejszy ob³ok nieznanej, ciemnej materii, w którym galaktyki s¹ zanurzone.

AÂż do lat 60. ustalenia Very Rubin pozostawaÂły niezauwaÂżone. Dzisiaj 82-letnia astrofizyk ma wielkie szanse doczekaĂŚ Nagrody Nobla, bo jeÂśli w kopalni Soudan rzeczywiÂście znaleziono pierwsze czÂąstki ciemnej materii, byÂłoby to piĂŞknym zwieĂączeniem pracy, ktĂłrÂą wÂłaÂśnie ona rozpoczĂŞÂła.

CzÂąstki duchy

Teraz, ju¿ w wiêkszoœci modeli ewolucji Wszechœwiata ciemna materia odgrywa kluczow¹ rolê - to ona mia³a najpierw tworzyÌ potê¿ne w³ókna i grona, które u³atwi³y œwiec¹cej materii sformowanie galaktyk i gromad. S³owem, wszystko to, co przez teleskopy widzimy w kosmosie, mo¿na porównaÌ do œwiecide³ek rozwieszonych na rozleg³ym rusztowaniu z ciemnej materii.

Ale z czego jest z³o¿ona ta substancja? Jak jej dotkn¹Ì? To jedna z najwiêkszych zagadek astrofizyki, która od lat nie mo¿e doczekaÌ siê rozwi¹zania. Niektórzy nawet twierdz¹, ¿e nie ma ¿adnej nieznanej materii, a wszystkie obserwacje ruchu galaktyk i gwiazd bêd¹ do siebie pasowaÌ, jeœli tylko odpowiednio zmodyfikujemy prawo ci¹¿enia.

W wielu eksperymentach na caÂłym Âświecie szuka siĂŞ jednak czÂąstek, ktĂłre byÂłyby skÂładnikiem ciemnej masy. Bo jeÂśli wszystkie galaktyki sÂą zanurzone w tej nieznanej materii, to takÂże Droga Mleczna wraz z naszÂą planetÂą. Skoro zaÂś do tej pory tych czÂąstek nie znaleÂźliÂśmy, to znaczy, Âże przenikajÂą przez nas i nasze przyrzÂądy niczym duchy. To dlatego ochrzczono je mianem WIMP, co jest angielskim skrĂłtem od "sÂłabo oddziaÂłujÂące masywne czÂąstki", co znakomicie oddaje naszÂą skÂąpÂą o nich wiedzĂŞ.

PoniewaÂż sÂą to obiekty materialne, od czasu do czasu powinno dochodziĂŚ do ich zderzeĂą ze znanymi nam atomami. Fizycy umieszczajÂą wiĂŞc detektory gdzieÂś pod grubÂą warstwÂą ziemi - Âżeby odsiaĂŚ zwykÂłe promieniowanie z atmosfery i kosmosu - i wypatrujÂą takich rzadkich kolizji.

Maj¹ nadziejê, ¿e powtórzy siê historia z neutrinem (elementarn¹ cz¹stk¹ materii), które wpierw wymyœli³ s³ynny fizyk Wolfgang Pauli po to, ¿eby ratowaÌ prawo zachowania energii w rozpadach promieniotwórczych beta. Hipotetyczne neutrino mia³o zabieraÌ czêœÌ energii, której brakowa³o w bilansie tej j¹drowej reakcji. Nikt go jeszcze nie odkry³, bo - sugerowa³ Pauli - nie ma ³adunku elektrycznego oraz bardzo s³abo oddzia³uje z materi¹. Przez ponad ÌwierÌ wieku szukano tej cz¹stki i dopiero w 1956 r. dostrze¿ono jej œlad w detektorach.

Przez jakiœ czas wydawa³o siê, ¿e to neutrina mog¹ zwiêkszaÌ masê galaktyk i wyjaœniÌ zagadkê ciemnej materii. Kilkanaœcie lat temu ustalono jednak, ¿e maj¹ one na to zbyt ma³¹ masê.

W mroku kosmosu musi siĂŞ wiĂŞc kryĂŚ coÂś wiĂŞcej.

Sensacja na trzy czwarte

Dlatego tak¹ sensacj¹ w œwiecie fizyków by³y grudniowe plotki, ¿e to coœ uda³o siê z³apaÌ w kopalni Soudan. Mieœci siê tam 30 niewielkich detektorów - 11 z kryszta³ów krzemu, a 19 z germanu. Maj¹ kszta³t kr¹¿ka o œrednicy 76 mm i gruboœci 10 mm, sch³odzone s¹ do temperatury bliskiej zera bezwzglêdnego. Przed naturalnym promieniowaniem ziemskich ska³ chroni¹ je os³ony z o³owiu, a przed promieniami z kosmosu - blisko 800-metrowa warstwa ziemi nad stropem sztolni.

WIMP-y powinny bez problemu przenikaĂŚ przez te wszystkie osÂłony i od czasu do czasu - jak kule bilardowe - zderzaĂŚ siĂŞ z jÂądrami atomĂłw germanu lub krzemu. Minimalnie wzroÂśnie wtedy temperatura krysztaÂłu i uwolniÂą siĂŞ Âładunki elektryczne, a precyzyjne czujniki to zarejestrujÂą.

Pierwsza faza eksperymentu trwa³a od lipca 2007 r. do wrzeœnia 2008 r., potem przyst¹piono do analizy wskazaù czujników, mozolnie eliminuj¹c fa³szywe sygna³y i zak³ócenia. Przypomina³o to trochê szukanie ig³y w stogu siana. W grudniu zesz³ego roku kilku cz³onków zespo³u niemal równoczeœnie zapowiedzia³o seminaria w najwiêkszych oœrodkach badaù j¹drowych œwiata - w Fermilabie pod Chicago, w akceleratorze SLAC w Stanfordzie, w oœrodku CERN pod Genew¹. W internetowych blogach znanych fizyków pojawi³y siê œmia³e spekulacje, a magazyn "Discovery" pisa³, ¿e "w powietrzu czuÌ by³o podniecenie".

Jak siê okaza³o, by³y powody do ca³ego zamieszania. Detektory w Soudan zarejestrowa³y bowiem dwa zderzenia, które z du¿ym prawdopodobieùstwem mo¿na przypisaÌ cz¹stkom ciemnej materii. Sensacja? Sukces? Nie do koùca. Analiza b³êdów pokaza³a, ¿e jest 23-proc. prawdopodobieùstwo, i¿ te wskazania s¹ jednak fa³szywe (a wiêc by³o to zderzenie ze zwyk³ym elektronem czy fotonem promieniowania gamma, które jakoœ przedar³y siê przez zapory).

Z drugiej strony sÂą aÂż trzy na cztery szanse na to, Âże w sieci fizykĂłw wpadÂły pierwsze czÂąstki ciemnej materii. Z naukowego punktu widzenia, to jednak za maÂło, by ogÂłosiĂŚ odkrycie i za wczeÂśnie, by otwieraĂŚ korki od szampana.

Ale eksperyment trwa, do polowania w³¹czaj¹ siê te¿ inne zespo³y na œwiecie. Za rok, dwa ju¿ powinniœmy mieÌ pewnoœÌ - twierdz¹ fizycy.

ÂŹrĂłdÂło: Gazeta Wyborcza

[MichaÂł-AnioÂł]

Ciemna materia i ciemna energia - ta niepoznana czêœÌ wszechœwiata, niewykryte nadal cz¹stki, dla których nie ma zadowalaj¹cej teorii od lat niepokoj¹ umys³y naukowców. W zrozumienie tego fenomenu w³o¿ono wiele wysi³ku a tymczasem okazuje siê, ¿e byÌ mo¿e wcale go nie ma... Tak sugeruj¹ na podstawie swoich badaù student Utane Sawangwit i profesor Tom Shanks z Uniwersytetu Durham.

Hipoteza istnienia ciemnej materii wziê³a siê z niespójnoœci danych na temat tempa rozszerzania siê wszechœwiata z wyliczeniami - szacowana na podstawie oddzia³ywania grawitacyjnego masa materii we wszechœwiecie nie zgadza³a siê z iloœci¹ zaobserwowan¹. Rozbie¿noœÌ by³a tak du¿a, ¿e wymaga³a uzupe³nienia braku jak¹œ teori¹. Dane wskazuj¹ na istnienie wiêkszej iloœci materii ni¿ mo¿emy zaobserwowaÌ, zatem istnieje jakaœ niewidoczna dla nas materia, która oddzia³uje jedynie grawitacyjnie. Dane uzyskane z badaù metod¹ soczewkowania grawitacyjnego potwierdzi³y jej istnienie i nawet pozwoli³y okreœliÌ jej rozk³ad w obserwowanym kosmosie. Mimo to istnienie czegoœ, czego nie sposób dotkn¹Ì, nawet przy pomocy przyrz¹dów, niepokoi uczonych, zw³aszcza fizyków.


ZawartoœÌ ciemnej materii i ciemnej energii w ogólnej masie Wszechœwiata wg danych WMAPKliknij aby powiêkszyÌZawartoœÌ ciemnej materii i ciemnej energii w ogólnej masie Wszechœwiata wg danych WMAP
© NASA/WMAP Science Team

Podobnie powstaÂła hipoteza ciemnej energii, ktĂłra ma odpowiadaĂŚ za niewytÂłumaczalne przyspieszanie rozszerzania siĂŞ wszechÂświata. MiaÂłaby ona wywoÂływaĂŚ ujemne ciÂśnienie, czyli grawitacjĂŞ odpychajÂącÂą.

Dane na temat iloÂści tej „ciemnej strony" uzyskano na podstawie obserwacji rozkÂładu mikrofalowego promieniowania tÂła - czyli promieniowania pozostaÂłego po Big Bangu i poczÂątkowych stadiach ewolucji wszechÂświata. Dane dostarczone przez satelitĂŞ WMAP, pozwoliÂły oceniĂŚ, Âże wszechÂświat skÂłada siĂŞ w 74% z ciemnej energii i 22% z ciemnej materii, podczas gdy znana nam materia stanowi jedynie 4% jego masy (tylko 0,4% przypada na galaktyki, reszta to miĂŞdzygalaktyczny gaz).
CiemnoœÌ, widzê, ciemnoœÌ...

 

Utane Sawangwit i prof. Tom Shanks, badajÂąc dane WMAP na temat mikrofalowego promieniowania tÂła, czyli inaczej promieniowania reliktowego, doszli do wniosku, Âże sÂą one o wiele bardziej niedokÂładne, niÂż sÂądzono. PorĂłwnujÂąc dane pochodzÂące z satelity WIMP z danymi z radioteleskopĂłw wykazali, Âże WIMP mocno „wygÂładza" obraz, zatem „zmarszczki" na generowanej przez niego mapie rozkÂładu promieniowania sÂą zafaÂłszowane. W rzeczywistoÂści wiĂŞc nie sÂą rozmiaru czterech stopni kÂątowych, a duÂżo mniejsze. Nie sposĂłb oczywiÂście w tej chwili oceniĂŚ dokÂładnie ich rozmiaru, ale im mniejszy ich rozmiar rzeczywisty, tym mniejsze prawdopodobieĂąstwo, Âże tajemnicza ciemna materia w ogĂłle istnieje.

Obserwowane przez nas fotony promieniowania reliktowego na swojej drodze przebiegaj¹ przez olbrzymie klastry galaktyk. Wchodz¹c na obszar klastra œwiat³o ulega zabarwieniu niebieskiemu (zmienia siê d³ugoœÌ jego fali, przesuwa siê w kierunku niebieskiego koùca widma), zaœ opuszczaj¹c go czerwienieje (przesuwa siê w drug¹ stronê). Efekty te powinny siê znosiÌ, ale poniewa¿ galaktyki przyspieszaj¹, poruszaj¹c siê coraz szybciej, efekty te nie znosz¹ siê ca³kowicie. Dlatego minimalnie wy¿sza obserwowanego temperatura fotonu oznacza, ¿e przeszed³ on przez galaktyczne klastry.

Jednak najnowsze badania, oparte na przeanalizowaniu miliona galaktyk w projekcie Sloan Digital Sky Survey, nie wykaza³y wcale takiego zjawiska. Jak mówi Utane Sawangwit, jeœli dalsze badania galaktyk potwierdz¹ te wyniki, oznacza to podanie w w¹tpliwoœÌ nie tylko istnienia ciemnej materii, ale tak¿e standardowego modelu Wszechœwiata, który mia³a wspieraÌ.



Kolejne badania promieniowania reliktowego przynosiÂły coraz dokÂładniejsze daneKliknij aby powiĂŞkszyĂŚKolejne badania promieniowania reliktowego przynosiÂły coraz dokÂładniejsze dane
© NASA, Public Domain

ChoĂŚ na temat ciemnej materii powstaÂło juÂż wiele hipotez i podejmowane sÂą prĂłby jej zarejestrowania, fizycy teoretycy zapewne odetchnÂą z ulgÂą, kiedy nie bĂŞdÂą musieli gÂłowiĂŚ siĂŞ nad czymÂś niewidocznym i niezbadanym. Rezygnacja z tej hipotezy usunie takÂże niektĂłre problemy teoretyczne, na przykÂład zwiÂązane z tworzeniem siĂŞ gwiazd, na ktĂłry to proces ciemna materia musiaÂłaby wpÂływaĂŚ.

Jak jednak podsumowuje prof. Shanks, jeszcze nie jest przes¹dzone, czy ciemna materia istnieje, czy te¿ nie. ByÌ mo¿e nowe, dok³adne wyniki wyeliminuj¹ koniecznoœÌ jej istnienia, a mo¿e jedynie zmieni¹ proporcje. ByÌ mo¿e przes¹dz¹ o tym dane z europejskiego satelity PLANCK, który rejestruje dok³adniejsz¹ mapê rozk³adu promieniowania resztkowego.


Autor: Artur Jurgawka

ÂŹrĂłdÂło: Royal Astronomical Society
http://kopalniawiedzy.pl/ciemna-materia-ciemna-energia-mikrofalowe-promieniowanie-tla-promieniowanie-reliktowe-WMAP-PLANCK-Utane-Sawangwit-Tom-Shanks-Durham-University-10628.html

[percepcja]

Tak siê ³ata dziury w teorii Big Bang - stawia siê hipotezy w stylu ciemna energia i ciemna materia, które niewiele wyjaœniaj¹, ale uzyskuje siê zgodnoœÌ z doœwiadczeniem.

[Echnaton]

Naukowcy blisko czÂąstki Boga

ZrobiliÂśmy ogromny krok w kierunku wyjaÂśnienia, jak powstawaÂł wszechÂświat - oznajmili w poniedziaÂłek naukowcy pracujÂący przy Wielkim Zderzaczu HadronĂłw. SwĂłj optymizm opierajÂą na tym, Âże ten najwiĂŞkszy akcelerator czÂąsteczek, ktĂłre zderzajÂą siĂŞ w podziemnym laboratorium umiejscowionym w Szwajcarii, dochodzi do swej maksymalnej mocy.

- Zderza siĂŞ teraz ze sobÂą po sto tysiĂŞcy czÂąsteczek na sekundĂŞ - wyjaÂśnia fizyk Andriej Golutwin, jeden z zatrudnionych przy tym najwiĂŞkszym i najdroÂższym eksperymencie naukowym na kuli ziemskiej.

(LHC) jest najwiêkszym na œwiecie akceleratorem cz¹stek (hadronów). Znajduje siê w Europejskim Oœrodku Badaù J¹drowych CERN w pobli¿u Genewy. Jego g³ówne elementy umieszczono w tunelu o d³ugoœci 27 km po³o¿onym na g³êbokoœci od 50 do 175 m pod ziemi¹. Wyniki zderzeù hadronów rejestruj¹ dwa du¿e detektory cz¹stek elementarnych.

Uruchomienie Zderzacza nastÂąpiÂło 10 wrzeÂśnia 2008 r. Wtedy to wpuszczono wiÂązkĂŞ protonĂłw w kierunku zgodnym z ruchem wskazĂłwek zegara, a nastĂŞpnie powtĂłrzono eksperyment z wiÂązkÂą biegnÂącÂą w przeciwnÂą stronĂŞ.

Nie podejrzewano jednak, Âże bardzo szybko trzeba bĂŞdzie ten eksperyment przerwaĂŚ, bo nastÂąpiÂła awaria, a po niej kolejna. Nie brakowaÂło gÂłosĂłw, Âże to kara dla naukowcĂłw, ktĂłrzy bawiÂą siĂŞ w Pana Boga, Âże prowadzÂą eksperymenty mogÂące doprowadziĂŚ do zagÂłady Âżycia na Ziemi.

19 wrzeœnia 2008 r. w czasie testów mocy, jeszcze bez wi¹zki protonów, nast¹pi³o zwarcie na wadliwie wykonanym po³¹czeniu elektrycznym miêdzy dwoma magnesami. Powsta³ - jak podejrzewano - ³uk elektryczny, co w efekcie doprowadzi³o do stopienia siê z³¹cza i rozszczelnienia magnesów. Nast¹pi³ wyciek ciek³ego helu do tunelu, a naprawienie awarii trwa³o 14 miesiêcy.

Nie by³ to koniec problemów, bo 3 listopada 2009 r. dosz³o do kolejnej awarii. Tym razem z powodu upuszczonego przez ptaka kawa³ka bagietki, który trafi³ do zewnêtrznych instalacji ch³odz¹cych. Spowodowa³o to przegrzanie olbrzymich magnesów. Na szczêœcie naukowcom doœÌ szybko uda³o siê przywróciÌ w³aœciw¹ temperaturê urz¹dzenia.

Zdaniem wielu naukowcĂłw LHC umoÂżliwi odkrycie bozonu Higgsa, czyli tzw. czÂąsteczki Boga. To czÂąsteczki tworzÂące tzw. ciemnÂą materiĂŞ. Aby je jednak uzyskaĂŚ, LHC musi rozpĂŞdziĂŚ dwie odrĂŞbne wiÂązki protonĂłw do bardzo duÂżej prĂŞdkoÂści w przeciwnych kierunkach, a nastĂŞpnie wprowadziĂŚ je na kurs kolizyjny.

Zderzenie tych wiÂązek ma nastÂąpiĂŚ w wyznaczonych miejscach, gdzie znajdujÂą siĂŞ detektory - dziĂŞki temu bĂŞdzie moÂżna obserwowaĂŚ efekty wywoÂłanych kolizji. Naukowcy majÂą nadziejĂŞ, Âże obserwacje te pozwolÂą im m.in. wyjaÂśniĂŚ, co dziaÂło siĂŞ w pierwszych chwilach istnienia wszechÂświata - tuÂż po Wielkim Wybuchu - wyjaÂśniĂŚ zagadkĂŞ masy wszechÂświata oraz istnienia w nim tzw. ciemnej materii i ciemnej energii, a takÂże zbadaĂŚ Âłamanie symetrii miĂŞdzy materiÂą a antymateriÂą.

Dlatego w³aœnie z uruchomieniem LHC wi¹¿¹ siê tak du¿e nadzieje nauki. Nie wszyscy jednak s¹ zadowoleni z tych eksperymentów. Zdaniem wielu powa¿nych naukowców jednym z efektów prowadzonych prób mo¿e byÌ tworzenie siê w LHC niewielkich czarnych dziur, które mog¹ stanowiÌ zagro¿enie dla naszej planety.

Ci, ktĂłrzy pracujÂą w CERN, nie traktujÂą powaÂżnie zarzutu, Âże mogliby doprowadziĂŚ do katastrofy. Mimo to sprawa trafiÂła nawet do sÂądu na Hawajach, ktĂłry miaÂł wstrzymaĂŚ te prĂłby, (co siĂŞ jednak nie udaÂło) oraz wykazaĂŚ, Âże efektem tych eksperymentĂłw bĂŞdzie pochÂłoniĂŞcie materii ziemskiej i koniec Âżycia na naszej planecie, co rĂłwnieÂż siĂŞ nie powiodÂło.

W CERN przekonujÂą bowiem, Âże zgodnie z wÂłasnoÂściami grawitacji opisanymi przez teoriĂŞ wzglĂŞdnoÂści Einsteina niemoÂżliwe jest wyprodukowanie mikroskopijnych czarnych dziur przez LHC. Nawet gdyby miaÂły one powstaĂŚ, to ich Âżywot bĂŞdzie niezwykle krĂłtki, rozpadnÂą siĂŞ i nie wyrzÂądzÂą Ziemi Âżadnych krzywd.

Nie rozwia³o to w¹tpliwoœci tych, którzy upieraj¹ siê, ¿e jest to wykonalne. Wielki Zderzacz Hadronów pojawi³ siê nawet w ksi¹¿ce "Anio³y i demony" Dana Browna jako urz¹dzenie produkuj¹ce antymateriê, która by³a wykorzystywana w walce z Watykanem. Specjaliœci CERN wypunktowali liczne nieœcis³oœci, krytykuj¹c ignorancjê wobec zasad fizyki i b³êdne opisywanie dzia³ania LHC, jednak nie przekona³o to niedowiarków.

http://media.wp.pl/kat,1022939,wid,12423162,wiadomosc.html?ticaid=1a702

[MichaÂł-AnioÂł]

Naj zabawniejsze w tym wszystkim jest to ¿e "przepracowanie" materia³ów z Cernu czy Hubble jest tak du¿o i¿ praktycznie nie ma mo¿liwoœci przeanalizowania tych informacji, s¹ to tak wielkie bazy danych ,a ludzi do analiz tego materia³u brak. z t¹d te wszystkie próby by analizowaÌ to za pomoc¹ internautów

[Echnaton]

Naj zabawniejsze w tym wszystkim jest to ¿e "przepracowanie" materia³ów z Cernu czy Hubble jest tak du¿o i¿ praktycznie nie ma mo¿liwoœci przeanalizowania tych informacji, s¹ to tak wielkie bazy danych ,a ludzi do analiz tego materia³u brak. z t¹d te wszystkie próby by analizowaÌ to za pomoc¹ internautów

Nie wiem, czy dobrze zrozumiaÂłem to jedno zdanie.
MyÂślĂŞ, Âże poniÂższy link kierowany dla dzieci przybliÂży troche podstawowe zaÂłoÂżenia inicjatywy CERN.
http://www.fuw.edu.pl/~ajduk/Public/whatiscern.html

Kto tu pracuje?

CERN zatrudnia prawie 3000 osób o ró¿nych uzdolnieniach i wykszta³ceniu - in¿ynierów, techników, rzemieœlników, administratorów, sekretarki, robotników, ...

Pracownicy CERN-u projektujÂą i budujÂą zÂłoÂżone CERN-owskie urzÂądzenia i zapewniajÂą ich sprawne dziaÂłanie. PomagajÂą przygotowaĂŚ, prowadziĂŚ i interpretowaĂŚ skomplikowane eksperymenty naukowe i wykonujÂą wiele prac zapewniajÂących sukces tej szczegĂłlnej organizacji.

OkoÂło 6500 naukowcĂłw, poÂłowa fizykĂłw czÂąstek na Âświecie, przyjeÂżdÂża do CERN-u prowadziĂŚ badania. SÂą oni przedstawicielami 500 uniwersytetĂłw i ponad 80 narodowoÂści.

_______________________

Trochê ludzi siê tam przewija. Pomijam œcis³¹ wspó³pracê wszystkich wiêkszych Uniwersytetów na œwiecie z tym oœrodkiem.
Nasze alternatywne treœci i filozofie stoj¹ w pewnym sensie w sprzecznoœci do d¹¿eù dzisiejszej nauki. Jednak ka¿dy otwarty umys³ powinien œledziÌ te poczynania, chocia¿by dlatego aby potem prowadziÌ konstruktywn¹ krytykê.

[MichaÂł-AnioÂł]

I mimo to juÂż  LHC zapewniÂło im prace na kilkanaÂście lat a przecieÂż caÂły czas pozyskujÂą nowe dane do analiz
 
Do rejestracji cz¹stek, pojawiaj¹cych siê w miejscach zderzeù, s³u¿¹ cztery zestawy detektorów - ATLAS, CMS, ALICE i LHCb - umieszczone w czterech miejscach na obwodzie akceleratora. Ka¿dy z nich jest zaprojektowany do wykrywania innego rodzaju cz¹stek i zjawisk. Razem bêd¹ dostarcza³y naukowcom 3 tys. GB (gigabajtów) danych dziennie,
http://fakty.interia.pl/nauka/news/w-akceleratorze-lhc-osiagnieto-rekordowa-energie,1458889

Wszystkie interpretacje zdarzeù maj¹cych miejsce we wnêtrzu pró¿niowego detektora wymagaj¹ miesiêcy badaù, a prace teoretyczne na ich podstawie bêd¹ tworzone jeszcze przez wiele lat. Zastanawiaj¹ce jest, ¿e przy ca³ej naszej elektroniczno-komputerowej wydajnoœci zderzanie ze sob¹ kilkuset cz¹stek atomów, wymaga od wszystkich tak d³ugiego i tak intensywnego badawczego poœwiêcenia.