Estetyka pitagorejczyków.
Jedna z my¶li filozoficznych pitagorejczyków mia³a podstawowe znaczenie dla estetyki : my¶l, ¿e
¶wiat jest zbudowany matematycznie. "Przej±wszy siê matematyk±, zaczêli jej zasady uwa¿aæ za
zasady wszelkiego bytu" (Arystoteles) . Stwierdzili matematyczn± prawid³owo¶æ w akustyce,
zaobserwowawszy, ¿e struny d¼wiêcz± harmonijnie lub dysharmonijnie w zale¿no¶ci od tego, jaka
jest ich d³ugo¶æ. D¼wiêcz± harmonijnie, je¶li d³ugo¶æ ich odpowiada prostym stosunkom
liczbowym. Przy stosunku 1:2 daj± oktawê, 2:3 - kwintê, gdy za¶ d³ugo¶æ ich ma siê do siebie jak 1
: 2/3 : 1/2. to powstaje akord C,G c, który nazywali "harmonijnym". Zagadkowe wiêc zjawisko
harmonii t³umaczyli wiêc proporcj±, miar±, liczb± : harmonia polega na matematycznym stosunku
sk³adników. Harmonia by³a dla nich w³asno¶ci± kosmosu i rozwa¿ali j± w ramach kosmologii.
Terminem "piêkno " siê nie pos³ugiwali, lecz terminem "harmonia". Harmonia , pisa³ Filolaos - jest
zjednoczeniem rzeczy ró¿norodnych i zmieszanych, zestrojeniem ró¿nie nastrojonych". Harmonia
znaczy³a etymologicznie tyle, co zestrój, zjednoczenie; oznacza³a zgodno¶æ, jedno¶æ sk³adników. I
przede wszystkim dla tej jedno¶ci by³a dla pitagorejczyków czym¶ dodatnim i piêknym w szerokim,
greckim znaczeniu. Filolaos pisa³ : "Rzeczom niepodobnym, niepokrewnym, ró¿norodnym
potrzebna jest harmonia, aby je utrzymywa³a w ³adzie". Harmoniê mieli nie tylko jako rzecz cenn± i
po¿yteczn± , lecz równie¿ za obiektywn±, za w³asno¶æ rzeczy. Po drugie, ¿e w³asno¶ci± rzeczy,
która stanowi o jej harmonii, jest ich prawid³owo¶æ, regularno¶æ, ³ad. Po trzecie, harmonia nie jest
w³asno¶ci± poszczególnej rzeczy, lecz prawid³owym uk³adem wielu rzeczy, wielu czê¶ci. Po
czwarte, ¿e harmonia jest uk³adem ilo¶ciowym, matematycznym, ¿e zale¿y od liczby, miary i
proporcji.
Doszukiwanie siê prawid³owo¶ci w ¶wiecie i stosowanie jej w sztuce by³o naturaln± sk³onno¶ci±
Greków, ale filozofia pitagorejska jeszcze j± wzmocni³a, wpajaj±c przekonanie, ¿e prawid³owo¶æ
matematyczna daje gwarancjê harmonii.
W przekonaniu, ¿e wszech¶wiat jest zbudowany harmonijnie, pitagorejczycy dali mu nazwê
"kosmosu" , czyli ³adu. Tym samym wprowadzili motyw estetyczny do kosmologii. Na temat ³adu i
harmonii kosmicznej snuli dalekosiê¿ne spekulacje. Za³o¿ywszy, ¿e ka¿dy ruch prawid³owy wydaje
harmonijny d¼wiêk, s±dzili, ¿e wszech¶wiat ca³y d¼wiêczy, wydaje muzykê sfer, symfoniê, której
je¶li nie s³yszymy, to dlatego, ¿e d¼wiêczy stale. S±dzili równie¿, ¿e kszta³t ¶wiata musi byæ
prawid³owy i harmonijny; taki jest kszta³t kulisty, wiêc ¶wiat musi byæ kulisty.
W psychologii twierdzili analogicznie, ¿e dusze s± doskona³e wtedy, gdy zbudowane s±
harmonijnie to znaczy maj± w³a¶ciw± proporcjê czê¶ci.
Ca³y text znajdziesz tutaj
http://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:DQ_vZA-rpxMJ:www.filozofia-moja.republika.pl/pitagorejczycy.pdf+Pitagorejczycy&hl=pl&gl=pl&pid=bl&srcid=ADGEESg13ya1De_uNS2ActxDNFtJZZUagCR062OWYzmSlgiQLNP-nRVAZUoazS2fgJ9XpNztvQtt6gV7cSXYrzccMTBapa6ppqHf8Pzg_IuepX2w_RzOjSshvCvekEyFLFReIIl_2Z8P&sig=AHIEtbSKtVEWE_kSYSOwU_ekdFvG3KlNGQ