Czas - jedno z podstawowych pojĂŞĂŚ

[MichaÂł-AnioÂł]

Czas - jedno z podstawowych pojêÌ filozoficznych; wielkoœÌ fizyczna okreœlaj¹ca kolejnoœÌ zdarzeù oraz odstêpy czasowe miêdzy zdarzeniami.Mo¿e byÌ rozumiany jako:

    * chwila, punkt czasowy,
    * odcinek czasu,
    * trwanie,
    * zbiĂłr wszystkich punktĂłw i okresĂłw czasowych.

W fizyce klasycznej jest samodzieln¹ wielkoœci¹ niezale¿n¹ od innych wielkoœci biegn¹c¹ w takim samym rytmie w ca³ym wszechœwiecie. W mechanice relatywistycznej czas stanowi czwart¹ wspó³rzêdn¹ czasoprzestrzeni, jego up³yw zale¿y od obserwatora i jest ró¿ny dla ró¿nych obserwatorów.
Jednym z tematĂłw dyskusji filozofĂłw i naukowcĂłw byÂł miĂŞdzy innymi spĂłr o absolutny bÂądÂź wzglĂŞdny charakter czasu.Jak pisaÂł Heidegger w swoim Sein und Zeit, czas
nie "jest" obecny ani w podmiocie, ani teÂż w przedmiocie; nie jest wewnÂątrz bytu
, ani na jego zewn¹trz i "jest" on "wczeœniej" od wszelkiej subiektywnoœci oraz obiektywnoœci, poniewa¿ stanowi warunek mo¿liwoœci nawet dla owego "wczeœniej". Jak wiêc czas w ogóle "jest"? Wedle pitagorejczyka Parona czas jest czymœ nieuporz¹dkowanym, gdy¿ powoduje on utratê pamiêci, zapominanie. W tym sensie czas jest bardziej przyczyn¹ giniêcia, ni¿ powstawania (Arystoteles "Fizyka" 222b). Dla samego Filozofa czas by³ jedynie iloœci¹ ruchu, odliczaniem poszczególnych momentów 'teraz' ze wzglêdu na 'wczeœniej' i 'póŸniej'. Œw. Augustyn przeprowadza w XI ksiêdze Confessiones gruntown¹ analizê czasu, w której dokonuje refleksji nad struktur¹ bytow¹ cz³owieka jako istoty "zanurzonej" w czasie, ale jednoczeœnie dowodzi, i¿ czas jest nam dany
w poznaniu jako rozci¹g³oœÌ samego umys³u (distentio animi). Zdaniem Kanta (estetyka transcendentalna) czas i przestrzeù s¹ apriorycznymi formami naszej zmys³owoœci. Maj¹ one swoje Ÿród³o w podmiocie i stosuj¹ siê do wszystkich zjawisk (tzn. zmys³y dostarczaj¹ wra¿eù ju¿ ukszta³towanych czasoprzestrzennie). Czas (i przestrzeù) ukazuj¹ siê nam w doœwiadczeniu
jako realne, jednak podczas transcendentalnej analizy okazuj¹ siê "byÌ" idealne - staj¹ siê niczym, gdy chcemy je rozwa¿aÌ niezale¿nie od doœwiadczenia. Z kolei Bergson dokonuje istotnego rozró¿nienia pomiêdzy matematycznym, dyskretnym czasem (nauka) rozbitym na chwile i pojmowanym w sposób przestrzenny, a czasem "rzeczywistym", czystym dzianiem siê, ci¹g³oœci¹, która dana nam jest w introspekcyjnym doœwiadczeniu. W koncepcji Husserla strumieù czasu ogl¹dany w swym czystym przep³ywie staje siê to¿samy z sam¹ œwiadomoœci¹ (transcendentaln¹ i absolutn¹). Ostateczne Ÿród³o czasu stanowi tym samym œwiadomoœÌ, która uobecnia siê sobie samej - bêd¹c Ÿród³em czasu jest Ÿród³em wszelkiego istnienia nadaj¹c mu sens. "Ja jestem" = istnieje strumieù œwiadomoœci, w nim Ja objawia siê sobie samemu za poœrednictwem i pod postaci¹ czasu. Wed³ug Newtona istnieje tylko jeden, uniwersalny i wszechobejmuj¹cy czas - p³ynie on w jednostajnym tempie i nic nie wywiera na niego wp³ywu. Jest wiêc absolutny i obiektywnie jednakowy w ca³ym wszechœwiecie. Teoria wzglêdnoœci Einsteina wprowadzi³a do fizyki nowe pojêcie czasu. Okaza³o siê, ¿e posiada on elastyczn¹ naturê relatywn¹, zale¿n¹ od obserwatora. Potrafimy mierzyÌ czas z dok³adnoœci¹ do prawie niewyobra¿alnych jego czêœci (jedna sekunda oznacza 9192631770 "uderzeù" atomu cezu), ale pozostaje nadal jedynym ezoterycznym wymiarem czasoprzestrzeni. Znamy tylko nieliczne czynniki maj¹ce na niego wp³yw np. prêdkoœÌ, masa - grawitacja.Ciekawostka : zgodnie z teori¹ wzglêdnoœci, zegar le¿¹cy na powierzchni Ziemi powinien chodziÌ wolniej, ni¿ zegar umieszczony np. na szczycie wie¿y. S¹ to oczywiœcie minimalne ró¿nice.
Jednostki czasu:

    * sekunda (jednostka podstawowa w SI i CGS)
    * minuta = 60 sekund
    * kwadrans = 15 minut
    * godzina = 60 minut
    * doba (dzieĂą) = 24 godziny
    * tydzieĂą = 7 dni
    * miesiÂąc = 28, 29, 30 lub 31 dni
    * kwartaÂł = 3 miesiÂące
    * rok = 12 miesiĂŞcy = 365 lub 366 dni
    * dekada = ~10 dni w odniesieniu do miesiÂąca albo 10 lat w odniesieniu do wieku
    * wiek = 100 lat
    * millenium (tysiÂąclecie) = 1000 lat


Ludziom do rachuby czasu sÂłuÂży kalendarz lub klepsydra, a do odmierzania zegar lub stoper
http://www.zgapa.pl/zgapedia/Czas.html

[MichaÂł-AnioÂł]

Jonathana Quintina
ÂŻyjemy w niezwykÂłych czasach; ÂświadczÂą o tym wzrastajÂące energie i przyspieszajÂące tempo. Przyrost ludzkiej populacji jest oszaÂłamiajÂący. W 1970 roku na Ziemi byÂło 3,9 miliarda ludzi; obecnie jest ich okoÂło 6,8 miliarda. KaÂżdego dnia rodzi siĂŞ kolejne 200 000 osĂłb. W ciÂągu 40 lat prawie podwoiliÂśmy populacjĂŞ!

Obecnie na planecie Âżyje wiĂŞcej ludzi niÂż suma tych wszystkich, ktĂłrzy Âżyli tutaj wczeÂśniej. ByĂŚ moÂże czeka nas jakieÂś wielkie wydarzenie?

Czasy, w których ¿yjemy, znane s¹ pod ró¿nymi nazwami - "Przyspieszenie", "Wielka Zmiana Epok", "Czas Wielkiego Oczyszczenia", "Zachwyt", "Apokalipsa", "Dzieù S¹du", itd. Czasy te by³y od dawna zapowiadane przez ró¿ne tradycje - staro¿ytnych Majów, Inków, Hopi, Navajo, Egipcjan, Sumerów, Dogonów i Aborygenów, a tak¿e przez wiêkszoœÌ wielkich religii.

Istnieje wiele scenariuszy dotycz¹cych nadchodz¹cych wydarzeù, pocz¹wszy od totalnych kataklizmów, a skoùczywszy na œwicie Z³otej Ery Oœwiecenia. Wielu wyznawców ró¿nych religii wierzy, ¿e tylko oni zostan¹ ocaleni, inni zaœ zgin¹. S¹ tak¿e tacy, którzy wierz¹, ¿e przyjaŸnie nastawieni obcy interweniuj¹ i uratuj¹ nas; inni wierz¹, ¿e wrogo nastawieni obcy nas zniszcz¹.

Istnieje tak¿e mo¿liwoœÌ, ¿e nic siê nie stanie. Pamiêtacie Y2K [rok 2000]? G³ówna ró¿nica pomiêdzy Y2K i obecnymi wydarzeniami to niezaprzeczalne zmiany, które zasz³y na Ziemi od tamtego czasu.

Przyspieszenie prawdopodobnie rozpoczĂŞÂło siĂŞ w sierpniu 1987 roku, kiedy Ziemia wkroczyÂła w ogromne miĂŞdzygalaktyczne pole energii, znane jako Pas Fotonowy. Fotony to drobne czÂąsteczki ÂświatÂła, ktĂłre zachowujÂą siĂŞ jak noÂśniki energii elektromagnetycznej, zwanej energiÂą fal torsyjnych.

Pas Fotonowy jest ogromnym, toroidalnym pasmem ÂświatÂła [w ksztaÂłcie pÂączka], ktĂłre rozszerza siĂŞ poprzez DrogĂŞ MlecznÂą i dalej. Od roku 1987 pole magnetyczne sÂłoĂąca staÂło siĂŞ znacznie silniejsze, co zaowocowaÂło wiĂŞkszÂą aktywnoÂściÂą plam sÂłonecznych, promieniowania ultrafioletowego i wiatru sÂłonecznego.

Efekty s¹ odczuwalne w ca³ym Uk³adzie S³onecznym. Na przyk³ad pole magnetyczne Jowisza podwoi³o siê od roku 1992. GêstoœÌ atmosfery Marsa wzros³a o 200 procent od 1997. Na Saturnie nast¹pi³y dramatyczne zmiany pogody. Uran nawiedzany jest przez ogromne burze. Z kolei na Plutonie ciœnienie atmosferyczne wzros³o o 300 procent.

Na ziemi burze sÂłoneczne neutralizowaÂły sieci energetyczne i niszczyÂły satelity. NastÂąpiÂł ogromny wzrost aktywnoÂści sejsmicznej, owocujÂąc wulkanicznymi erupcjami, trzĂŞsieniami ziemi, powodziami, suszami, ekstremalnymi burzami, globalnym ociepleniem i spodziewanÂą zamianÂą biegunĂłw magnetycznych Ziemi.

Przez tysi¹ce lat ziemskie "bicie serca", znane jako rezonans Schumanna (http://pl.wikipedia.org/wiki/Rezonans_Schumanna), rezonowa³o z czêstotliwoœci¹ 7,8 Hz (cykli na sekundê). Od momentu wkroczenia w Pas fotonowy w 1987 roku owa czêstotliwoœÌ wzros³a do 12,9 Hz.

Wszystko wskazuje na to, ¿e aktywnoœÌ galaktyczna wci¹¿ wzrasta, oddzia³ywuj¹c na wszystko w naszym Uk³adzie S³onecznym, ³¹cznie z nami. Jesteœmy bezpoœrednio powi¹zani z Ziemi¹ i istniejemy jako jej czêœÌ. Jesteœmy jak dziecko w ³onie matki - wszystko, co dzieje siê matce, odciska na dziecku energetyczne piêtno.

Wp³yw galaktycznej aktywnoœci na ludzkoœÌ jest ogromny. Objawia siê poprzez upadaj¹ce banki, korporacje, koœcio³y i rodziny, oraz wypalenie indywidualnej jednostki. WiêkszoœÌ ludzkoœci jest przyt³oczona strachem, bólem, g³odem i chorobami. Szerz¹ siê chciwoœÌ, korupcja, materializm, uzale¿nienia, zanieczyszczenia i ignorancja - powoduj¹c powszechne poczucie oddzielenia, zagubienia i strachu.

Dodajcie do tego proliferacjĂŞ i elektromagnetyczne skaÂżenie atmosfery przez satelity, komputery, telefony komĂłrkowe, ÂświetlĂłwki, telewizory i wiele innych urzÂądzeĂą - wszystkie przyczyniajÂą siĂŞ do rzeczy takich jak niepokĂłj, depresja i rak.

Aby utrzymywaÌ te problemy, spo³eczeùstwo skonstruowane jest tak, abyœmy czuli siê represjonowani. Œwiatowy gabinet cieni, znany jako Illuminati, d¹¿y do globalizacji i Nowego Porz¹dku Œwiatowego. Owa agenda kontroluje rzeczy takie jak ropa, banki, wojska i kartele narkotykowe, a tak¿e mass media - z powodu tych ostatnich wiêkszoœÌ ludzi nie jest œwiadoma aktualnych, globalnych przemian cywilizacyjnych.

G³ówne bronie rz¹dz¹cych to strach, propaganda i konsumpcjonizm. Utrzymywanie ludzi w strachu i poczuciu niebezpieczeùstwia poprzez negatywne newsy, parali¿uj¹ce d³ugi, wojny, przemoc, niezdrow¹ ¿ywnoœÌ, alkohol, narkotyki, szczepionki i kontrolê umys³ów, to tylko niektóre ze œrodków s³u¿¹cych do kontroli mas.

Nasze cia³a odpowiadaj¹, wytwarzaj¹c adrenalinê i hormony stresu, co powoduje z³oœÌ, irytacjê, wrogoœÌ, bezsilnoœÌ i depresjê. D³ugoterminowo mo¿e to spowodowaÌ os³abienie systemu odpornoœciowego i prowadziÌ do ró¿nych chorób.

Dalsze pogarszanie sytuacji to problem, który istnieje od bardzo d³ugiego czasu - ¿yjemy w niezgodzie z natur¹. W rezultacie utraciliœmy po³¹czenie z ¿yciowymi si³ami witalnymi oraz rytmami i cyklami uniwersalnego porz¹dku. Utraciliœmy duchowe po³¹czenie z Ziemi¹ i œwiatem, w którym ¿yjemy.

Wszystko to przewidziano w staroÂżytnym kalendarzu MajĂłw. Znajdujemy siĂŞ obecnie w koĂącowym okresie trzynastego baktuna (okres 394 lat) majaĂąskiego kalendarza. Majowie opisujÂą ten cykl jako "triumf materializmu", w ktĂłrym postĂŞpuje zapomnienie i zatracenie poczucia jednoÂści z naturÂą.

Wiele rzeczy przyczyniÂło siĂŞ do takiego stanu, na przykÂład:

- kalendarz gregoriaĂąski
- zegar mechaniczny
- wspó³czesna technologia
- nastawienie "czas to pieniÂądz"

Weszliœmy w ten cykl majaùskiego kalendarza w 1618 roku, nied³ugo po ustanowieniu dwunastomiesiêcznego kalendarza gregoriaùskiego (1582), a tak¿e po dopracowaniu mechanicznego zegara (ok. 1600). Wed³ug Valuma Votana, majaùskiego proroka, te dwa instrumenty zamanifestowa³y siê jako czasowy b³¹d ludzkoœci - poprzez pod¹¿anie za tymi sztucznymi urz¹dzeniami staliœmy siê oddzieleni od reszty natury.

Kalendarze mogÂą nas zarĂłwno dostroiĂŚ do czasu, jak i zaburzyĂŚ jego poczucie. Postrzeganie czasu jest zintegrowane ze ÂświadomoÂściÂą. Kiedy jesteÂśmy oddzieleni od naturalnych cykli dnia i nocy, na przykÂład poprzez brak snu lub sztuczne oÂświetlenie, doÂświadczamy zmian w ÂświadomoÂści.

Kalendarz gregoriaùski oddziela nas od naturalnych cykli, poniewa¿ nie opiera siê na nauce lub naturze. To sztuczny kalendarz, który musi byÌ dostosowywany do cykli s³onecznych co cztery lata. Jest po³¹czony z rolnictwem i zosta³ stworzony do dostarczania "linii czasowych" dla corocznych czynnoœci.

Kalendarz gregoriaĂąski jest linearny, ale czas i WszechÂświat sÂą geometryczne, wielowymiarowe i spiralne. Kalendarz gregoriaĂąski jest aktualnie standartem, poniewaÂż zostaÂł narzucony wszystkim podbitym paĂąstwom Imperium Rzymskiego - i kontynuowany poprzez postĂŞpujÂący imperializm europejskich paĂąstw.

Zegar mechaniczny jest podobnym, sztucznym tworem - i ugruntowaÂł koncepcjĂŞ, Âże czas jest bardziej linearny niÂż biologiczny. ZredukowaÂł czas do staÂłych odstĂŞpĂłw, oddzielajÂąc nas od harmonicznych cykli natury. Zegar zmieniÂł nasze postrzeganie czasu z jakoÂściowego na iloÂściowe i zmusiÂł do funkcjonowania w innym rytmie.

W prawdziwym czasie istnieje jedynie "wieczne teraz", które ca³y czas posuwa siê naprzód. W naszej sekwencyjnej rzeczywistoœci rozpoznajemy przesz³oœÌ, teraŸniejszoœÌ i przysz³oœÌ. Lecz istnieje jedynie teraŸniejszoœÌ - przysz³oœÌ odesz³a, a przysz³oœÌ nie istnieje.

Trzeci g³ówny czynnik, który spowodowa³ zboczenie z kursu, to rewolucja przemys³owa zwiastuj¹ca nadejœcie "nowoczesnej technologii", która pog³êbi³a nasz¹ izolacjê od symbiotycznych relacji z natur¹. Natura zosta³a zredukowana do wymiernych, podstawowych zasobów; coœ zewnêtrznego, co trzeba podbiÌ, wykorzystaÌ, zanieczyœciÌ i zatruÌ. Cywilizacja utraci³a kontakt ze swoim otoczeniem i wzajemnymi oddzia³ywaniami natury.

Czwarty czynnik to pieni¹dze. Postawa zwi¹zana z nimi oddziela nas bardziej od kosmicznego porz¹dku, ³¹cz¹c czas z zyskiem materialnym. Wp³yw ten jest prawdopodobnie najbardziej destrukcyjny ze wszystkich.

Pozornie sprawy maj¹ siê niezbyt dobrze dla ludzkoœci, jednak¿e s¹ powody, aby ¿ywiÌ nadziejê. Nastêpuje masowe, duchowe przebudzenie i po³¹czenie z wy¿szymi wibracjami. Wy¿sza edukacja jest coraz szerzej dostêpna, aby sprostaÌ potrzebom rosn¹cych rzesz ludzi poszukuj¹cych samoœwiadomoœci i bardziej znacz¹cych celów w ¿yciu.

Nowe spo³ecznoœci i struktury socjalne, oparte na zasadach partnerstwa, wspó³tworzenia, wspó³pracy i zrównowa¿onego rozwoju, mno¿¹ siê. Nastêpuje renesans naturalnych metod leczenia, wliczaj¹c w to sztukê, muzykê i œwiêt¹ geometriê.

Narasta fala szczególnie uzdolnionych dzieci, ucieleœniaj¹cych kwintesencjê ludzkiej natury. Uczucia i wyra¿enia mi³oœci, piêkna, entuzjazmu i wspó³czucia s¹ obfite; narasta podniecenie zwi¹zane z nadejœciem œwitu Z³otej Ery Oœwiecenia.

JakoœÌ i intencja naszej œwiadomoœci zdecyduj¹ o kierunku, jaki przybior¹ sprawy. Œwiat jest energi¹, która przybiera okreœlone formy poprzez myœli tych, którzy uczestnicz¹ w tym œwiecie. Nasza œwiadomoœÌ jest naszym energetycznym wk³adem w œwiat. £¹czy siê ze œwiadomoœciami wszystkich innych, tworz¹c pole masowej œwiadomoœci, znane jako œwiadomoœÌ kolektywna.

Œwiat, którego doœwiadczamy dzisiaj, jest wynikiem naszej kolektywnej œwiadomoœci. Je¿eli pragniemy nowego œwiata, wszyscy musimy wzi¹œÌ udzia³ w jego tworzeniu. Ka¿dy z nas, jako cz¹stka kolektywnej œwiadomoœci, posiada bosk¹ odpowiedzialnoœÌ za wspieranie i wniebowst¹pienie ludzkiej rasy.

Od kataklizmu do oÂświecenia, od wojny Âświatowej do Âświatowego pokoju, od podziaÂłu do fragmentacji - los planety leÂży w naszych rĂŞkach. KaÂżdy jest waÂżny. KaÂżdy, kto inkarnowaÂł w tym okresie, ma duchowÂą pracĂŞ do wykonania, polegajÂącÂą na rĂłwnowaÂżeniu planety.

Istnieje wiele pogl¹dów dotycz¹cych tego, co "ujawni siê" do roku 2011, 2012 (zwiastuj¹cego koniec majaùskiego kalendarza), oraz póŸniej. Prawda jest taka, ¿e niezale¿nie od wszystkich przepowiedni, przewidywaù, projekcji, channelingów, nawracaù, hipotez i teroii, nikt tak do koùca nie wie co siê stanie. Czas poka¿e.

Pewnym jest, Âże jesteÂśmy w trakcie niezmierniego waÂżnego, przeksztaÂłcajÂącego okresu. JesteÂśmy kolektywnie zamieszani w przejÂście ze starego, umierajÂącego Âświata do nowego, rodzÂącego siĂŞ wÂłaÂśnie. KtĂłrÂą drogĂŞ obierzemy?

M¹droœÌ natury to "dobre miejsce". M¹droœÌ natury oferuje najlepszy przyk³ad tego, jak ¿yÌ. Mo¿emy uczyÌ siê od S³oùca, Ziemi, Ksiê¿yca i gwiazd. Mo¿emy uczyÌ siê od wiatru wiej¹cego nam w twarz, od wody, drzew i kwiatów... Wszystkie one s¹ wcieleniem m¹droœci natury i ekspresj¹ si³, które je stworzy³y.

Je¿eli zwrócimy siê ku p³yn¹cym si³om natury, zamiast spogl¹daÌ na to, co zosta³o daleko w tyle, wszyscy bêdziemy ¿yli w harmonii. Nie ma lepszego sposobu powrotu do naturalnego czasu ni¿ powrót do natury; niestety, wspó³czesne spo³eczeùstwo dalekie jest od takiego myœlenia.

JednakÂże, nawet bez wyglÂądania za okno moÂżemy zrozumieĂŚ zasady natury i prawa kreacji. JeÂżeli nie moÂżemy ÂżyĂŚ w naturze, moÂżemy przynajmniej studiowaĂŚ jej prawa poprzez ÂświĂŞtÂą geometriĂŞ.

http://kodczasu.pl/viewtopic.php?p=34406&sid=63dc99b093ece8df9a48efb6175e320e#34406

[MichaÂł-AnioÂł]

Badaniem rytmĂłw biologicznych zajmujÂą siĂŞ stosunkowo mÂłode dziedziny nauki zwane chronobiologiÂą i chronofarmakologiÂą. PoniewaÂż dotychczas nie powstaÂł ich odpowiednik na gruncie psychologii, pozwolĂŞ sobie przedstawiĂŚ nie skrĂŞpowany konwencjÂą przeglÂąd wybranych slajdĂłw „chronopsychologii”. ByĂŚ moÂże kiedyÂś powstanie z tego peÂłna opowieœÌ.

Nasz¹ podró¿ rozpoczniemy w¹tkiem kosmologicznym...

 

Zegary Kosmosu

Cykle wystêpuj¹ce u cz³owieka pe³ni¹ równie¿ funkcjê zegarów biologicznych. Chocia¿ wiêkszoœÌ z nich synchronizowana jest impulsami p³yn¹cymi z otoczenia, to zachowuj¹ du¿¹ dok³adnoœÌ nawet jeœli pozbawi siê cz³owieka dop³ywu tych impulsów. Na przyk³ad wiele osób potrafi budziÌ siê o okreœlonej godzinie z kilkusekundowym wyprzedzeniem w stosunku do maj¹cego zadzwoniÌ alarmu. Jedynym wyjaœnieniem alternatywnym do postrzegania pozazmys³owego, jest uznanie istnienia precyzyjnych zegarów wewnêtrznych. Najbardziej znanym zegarem biologicznym jest oczywiœcie rytm oko³odobowy (cirkaradialny). Nazwa tego rytmu oznacza dos³ownie, ¿e jest to rytm o d³ugoœci oko³o jednej doby - gdyby pozostawiÌ cz³owieka bez dop³ywu informacji o porze dnia okaza³oby siê, ¿e jego doba wyd³u¿y³aby siê mniej wiêcej do 25,2 godziny. Taki cz³owiek budzi³by siê ka¿dego dnia o godzinê póŸniej i o godzinê póŸniej by zasypia³. Po odrzuceniu teorii lenistwa, obecnie nikt nie ma pewnoœci co do pod³o¿a ró¿nicy d³ugoœci miêdzy rytmem dnia/nocy i odpowiadaj¹cym mu rytmem cirkaradialnym. (ChoÌ wiadomo, ¿e u³atwia to ¿ycie osobom zmieniaj¹cym strefy czasowe). Ze wzglêdów praktycznych równie dobrze poznane s¹ hormonalne rytmy miesiêczne, kluczowe w biologii kobiety, ale wystêpuj¹ce równie¿ u mê¿czyzny.

PrzejdÂźmy jednak na mniej wydeptany grunt. Hipotez ³¹czÂących cykle kosmosu z biologicznymi nie powinno siĂŞ wkÂładaĂŚ miĂŞdzy bajki a teorie konspiracji. ChociaÂż nie potrafimy wykazaĂŚ zwiÂązku przyczynowo-skutkowego miĂŞdzy fazami ksiĂŞÂżyca a cyklem miesiĂŞcznym kobiety to nikt nie zaprzeczy, Âże taki w ogĂłle nie istnieje. KierujÂąc siĂŞ teoriÂą ewolucji musimy zaÂłoÂżyĂŚ maksymalne dostrojenie organizmu do promieniowania kosmosu (w efekcie tysiĂŞcy lat rozwoju gatunku). PoniewaÂż promieniowanie to pulsuje i nie jest bynajmniej obojĂŞtne dla czÂłowieka, wynika z tego wniosek, Âże i czÂłowiek powinien podobnie „pulsowaĂŚ”. NiektĂłrzy badacze przyznajÂą, Âże wpÂływ cykli plam sÂłonecznych na koniunkturĂŞ spoÂłecznÂą i gospodarczÂą jest prawie pewny, ich wÂątpliwoÂści dotyczÂą skali zjawiska (nawiasem mĂłwiÂąc Ăłw 11 letni, odwieczny rytm wszedÂł wÂłaÂśnie w fazĂŞ niÂżu - w  Âświetle tej teorii nie jest przypadkiem narastajÂący obecnie, wieloaspektowy kryzys Âświatowy). Innym kosmicznym rytmem jest pulsowanie pola magnetycznego Ziemi. Jest to tak zwany rezonans Schumanna, oscylujÂący w przedziale 8-9 Hz (oscylacji na sekundĂŞ).  StosujÂąc kryteria opisu obecnej wiedzy naleÂży uznaĂŚ za przypadek, Âże okoÂło 9 Hz jest uznawane przez neuropsychologiĂŞ za idealnÂą czĂŞstotliwoœÌ pracy mĂłzgu: optymalne przyswajanie informacji, relaks i najwyÂższÂą kreatywnoœÌ. Obecnie najlepszÂą hipotezÂą tÂłumaczÂącÂą ten ewentualny zwiÂązek jest rezonans miĂŞdzy ciaÂłem czÂłowieka a otaczajÂącym go wszechÂświatem. MĂłwiÂąc ogĂłlnie - stan dostrojenia ukÂładu dwĂłch wspó³istniejÂących obiektĂłw zwykle jest teÂż stanem optymalnym (moÂże za wyjÂątkiem konstrukcji mostu i kolumny maszerujÂących po nim ÂżoÂłnierzy). Jak widaĂŚ „Âślepy zegarmistrz” poj¹³ to i w trakcie rozwoju gatunku montowaÂł poszczegĂłlne ukÂłady zgodnie z muzykÂą wszechÂświata.

 

Proponowana literatura: Robert O. Becker, Gary Selden: „Elektropolis - elektromagnetyzm i podstawy Âżycia” PAX, 1994

 

Granice poznania

MĂłwiÂąc o sprawach zwiÂązanych z makrokosmosem nie wolno zapominaĂŚ o tym co dzieje siĂŞ w skali mikro. Przyznam, Âże jest to byĂŚ moÂże nawet bardziej fascynujÂące, poniewaÂż wÂłaÂśnie ta skala najbardziej ociera siĂŞ o granicĂŞ ÂświadomoÂści i poznania.

Gdyby kilkanaœcie lat temu wspomnieÌ neurobiologowi o 40 Hertzach, to prawdopodobnie odes³a³by on delikwenta do specjalisty z dziedziny elektroniki. Dzisiaj, takie has³o rzucone na sympozjum naukowym wywo³a wœród neuropsychologów ¿ywe poruszenie. Ka¿dy zapewne wie, ¿e mózg jest uk³adem aktywnym zarówno elektrycznie jak i chemicznie. Obserwacja jego dzia³ania przy u¿yciu aparatury EEG doprowadzi³a do sformu³owania nastêpuj¹cego wniosku - tam gdzie jest œwiadomoœÌ, tam pojawiaj¹ siê równie¿ elektryczne oscylacje neuronów kory mózgowej rzêdu 40 Hz. Jest to niebywa³y k¹sek dla tych naukowców, którzy rzucili wyzwanie zagadce œwiadomoœci, stanowi bowiem jedyny, znany przejaw jej funkcjonowania na poziomie neurologicznym. Mo¿emy przypuszczaÌ, ¿e ten specyficzny rytm taktuje pracê umys³u podobnie jak zegar kwarcowy w komputerze, co w obu przypadkach umo¿liwia komunikacjê rozleg³ej sieci elementów.

Gdyby zaÂś przeÂłoÂżyĂŚ jednostkĂŞ czĂŞstotliwoÂści 40 Hz na dÂługoœÌ cyklu, wĂłwczas otrzymalibyÂśmy okoÂło 25 milisekund. Jak pokazujÂą z innej strony badania behawioralne (zachowania) jest to rĂłwnie istotna liczba. Skoro 25 milisekund liczÂą sobie rytmy biologiczne taktujÂące ÂświadomoœÌ (lub na odwrĂłt), to powinniÂśmy oczekiwaĂŚ ÂśladĂłw tychÂże rytmĂłw w zachowaniu czÂłowieka i jego percepcji otoczenia. PowĂłd dla ktĂłrego Âświadomie nie zdajemy sobie z nich sprawy jest taki, Âże to wÂłaÂśnie z nich ÂświadomoœÌ siĂŞ skÂłada. Szczegó³owe badania pokazaÂły jednak, Âże percepcja czasu i otoczenia sÂą daleko mniej ciÂągÂłe i obiektywne niÂż moÂżemy sÂądziĂŚ. Znanych jest wiele dowodĂłw na istnienie 25 milisekundowych cykli pracy umysÂłu. BodÂźce wzrokowe prezentowane w odstĂŞpie czasowym mniejszym od 20-30 msek odbierane sÂą przez ÂświadomoœÌ jako jednoczesne. Dla wyjÂścia z okna jednoczesnoÂści potrzeba kilku dodatkowych milisekund, natomiast dla ustalenia kolejnoÂści bodÂźcĂłw niezbĂŞdny jest czas wyÂższy niÂż 30 msek. ÂŚwiadomoœÌ moÂżna wiĂŞc przedstawiĂŚ jako punkt w czasie o „szerokoÂści” 25 msek, a to dlatego, Âże nasze neurony synchronizujÂą siĂŞ na takiej wÂłaÂśnie czĂŞstotliwoÂści. Z powodĂłw przedstawionych ograniczeĂą, czÂłowiek moÂże odebraĂŚ i rozró¿niĂŚ maksymalnie 30 ró¿nych bodÂźcĂłw w ciÂągu sekundy. Opisana wÂłaÂściwoœÌ percepcji wzrokowej jest wykorzystywana przy projekcji filmĂłw. Zamiast nagrywaĂŚ kaÂżdÂą milisekundĂŞ akcji wystarczy sfotografowaĂŚ jÂą co 30 msek, a czÂłowiek przy zachowaniu dobrej jakoÂści obrazu nie zorientuje siĂŞ, Âże jest oszukiwany. OczywiÂście postrzegamy zjawiska dziejÂące siĂŞ nawet szybciej niÂż 1 msek. Szybkie wibracje powietrza to przecieÂż nic innego jak dÂźwiĂŞk, natomiast jeszcze szybsze wibracje fal elektromagnetycznych dajÂą kolor - jest to jednak zupeÂłnie inna jakoœÌ odbioru.

Zjawiska zachodzÂące na tak krĂłtkich odcinkach czasu majÂą znacznie bardziej naukowe, niÂż praktyczne dla szarego czÂłowieka. Nie kaÂżdy z nas moÂże, lub musi skorzystaĂŚ z tego, Âże przy rozpoznawaniu obiektĂłw oddalonych do 15 metrĂłw od niego szybciej jest zastosowaĂŚ zmysÂł sÂłuchu, natomiast powyÂżej tej granicy przewagĂŞ zyskuje wzrok (wynika to z wolniejszej pracy ukÂładu wzrokowego niÂż sÂłuchowego, ale rĂłwnieÂż wiĂŞkszej prĂŞdkoÂści ÂświatÂła niÂż dÂźwiĂŞku). Nie kaÂżdy przecieÂż gra w squasha, lub prowadzi samochĂłd z prĂŞdkoÂściÂą 200 km/h. Jako ciekawostkĂŞ moÂżna takÂże potraktowaĂŚ fakt, iÂż decyzjĂŞ wyboru podejmujemy co 30 milisekund. Bardzo moÂżliwe jednak, Âże to wÂłaÂśnie te informacje przybliÂżajÂą naukĂŞ do zrozumienia istoty ÂświadomoÂści.

Z pewnoÂściÂą Âłatwo jest nam sobie wyobraziĂŚ, co moÂże siĂŞ wydarzyĂŚ w przeciÂągu trzech sekund. Cykl wyznaczany przez owe 3 sekundy jest jednak rĂłwnie zagadkowy. CzÂłowiek potrafi oszacowaĂŚ dÂługoœÌ trwania dowolnego bodÂźca, o ile nie jest on dÂłuÂższy niÂż 3 sekundy. Muzyk nie potrafi akcentowaĂŚ rytmu przekraczajÂącego 2,5-3 sekundy. PowyÂżej tej granicy zdolnoœÌ pamiĂŞtania, lub inaczej rozumienia po³¹czenia miĂŞdzy bodÂźcami jest zaburzona. Czas spaja wiĂŞc tylko te wraÂżenia, ktĂłre sÂą od siebie w odlegÂłoÂści maksymalnie 3 sekundy. JeÂśli jednak pomiĂŞdzy dwoma odlegÂłymi zdarzeniami istnieje trzecie to skojarzenie moÂże powstaĂŚ niejako poÂśrednio - tak najczĂŞÂściej wyglÂąda proces pamiĂŞciowy. Tekst ulubionej piosenki pamiĂŞtamy dlatego, Âże poszczegĂłlne sÂłowa ³¹czÂą siĂŞ w ÂłaĂącuch pamiĂŞciowy. ZauwaÂżmy teraz, Âże jeÂśli bĂŞdziemy bez przerwy wymawiaĂŚ sÂłowo KUBA, wĂłwczas co okoÂło 2-3 sekundy zmieni siĂŞ ono w BAKU, i na odwrĂłt. Podobny efekt powstanie, gdy skoncentrujemy wzrok na kostce Neckera (narysowana na pÂłaszczyÂźnie siatka szeÂścianu - dwa przesuniĂŞte wzglĂŞdem siebie kwadraty, ktĂłrych wierzchoÂłki poÂłaczone sÂą krawĂŞdziami). NiezaleÂżnie od naszej woli, a nawet wbrew niej, szeÂścian zmienia perspektywĂŞ rĂłwnieÂż co okoÂło 3 sekundy. W ten sposĂłb poznaliÂśmy drugie oblicze rytmu 3 sekundowego. Jedna z hipotez tÂłumaczy to jako „mĂŞczenie” siĂŞ ÂśladĂłw pamiĂŞciowych. W przykÂładzie z powtarzanym sÂłowem, neurony odpowiadajÂące za KUBA sÂą jak gdyby sprawne co 3 sekundy ustĂŞpujÂąc cyklicznie miejsca BAKU. Analogicznie wyglÂąda sytuacja z kostkÂą Neckera. Zjawisko to jest wykorzystywane w systemach przyspieszonej nauki jĂŞzykĂłw obcych. Powtarzanie s³ówek co 3-4 sekundy jest efektywniejsze niÂż klepanie ich non-stop.

 

Proponowana literatura: Ernst Poppel: „Granice ÂświadomoÂści”  PIW, 1989

 

90 minut

Kolejnym, zagadkowym obszarem w którym poszukamy œladów cykli ¿ycia jest sen. Ju¿ oko³o 50 lat temu stosunkowo proste metody umo¿liwi³y naukowcom obserwacjê aktywnoœci mózgu w czasie, gdy zarówno cia³o jak i œwiadomy umys³ œpi¹. Analizuj¹c wykresy fal mózgowych oraz ruchy oczu œpi¹cego Kleitman i Aserinski wykazali, ¿e stan snu nie jest jednorodny, lecz charakteryzuje siê naprzemiennym wystêpowaniem stadiów, które nazwali REM i NREM. Do niedawna uto¿samiano sen REM z marzeniami sennymi, lecz obecnie wiadomo, ¿e oprócz snów wizualnych wystêpuj¹ równie¿ sny racjonalne, obecne w fazie NREM. Przegl¹daj¹c setki metrów zapisu EEG Kleitman dostrzeg³ pewn¹ regu³ê - 90 minutow¹ cyklicznoœÌ wystêpowania faz snu REM. Poniewa¿ podczas snu REM aktywnoœÌ mózgu jest doœÌ podobna do wystêpuj¹cej w stanie czuwania badacz ten wysnu³ hipotezê, i¿ odkryty przez niego 90 minutowy cykl jest pozosta³oœci¹ starego filogenetycznie cyklu aktywnoœci i odpoczynku. Formu³uj¹c tak œmia³e przypuszczenie Kleitman by³ bardzo blisko prawdy.

BRAC, czyli Basic Rest-Activity Cycle zosta³ nieoczekiwanie odnaleziony u dalekich krewnych cz³owieka - delfinów butelkonosych. AktywnoœÌ ¿yciow¹ delfinów mo¿na opisaÌ na dwa sposoby: nigdy nie œpi¹, albo zawsze œpi¹. Jak to jest mo¿liwe? Otó¿ co 45 minut (30-60 minut) ich jedna pó³kula mózgowa budzi siê, zaœ druga zasypia. W ten sposób delfiny butelkonose radz¹ sobie z zagro¿eniami œrodowiska w którym ¿yj¹. Silne pr¹dy morskie, ostre ska³y i drapie¿niki nie stanowi¹ problemu dla istoty, która jest zawsze czujna i gotowa. Jest prawdopodobne, ¿e u cz³owieka oscylacje podczas snu s¹ analogiczne do tych, które zaobserwowano u delfinów. Poniewa¿ cz³owiek jest bardziej uzale¿niony od rytmu dnia i nocy ni¿ zwierzêta zamieszkuj¹ce toù morsk¹, rytm BRAC musia³ u niego ust¹piÌ rytmowi oko³odobowemu.

Mog³oby siê wydawaÌ, ¿e rozbie¿noœÌ pomiêdzy aktywnoœci¹ pó³kul mózgowych u delfinów i snu REM, NREM u cz³owieka poddaje pod w¹tpliwoœÌ sens analogii. Kolejne badania i eksperymenty pokaza³y jednak, ¿e podczas snu REM bardziej aktywna jest prawa pó³kula, natomiast w trakcie NREM aktywna jest pó³kula lewa. Na przyk³ad osoby wybudzone w fazie REM wykonywa³y lepiej zadania przestrzenne ni¿ werbalne. Uwa¿a siê, ¿e pó³kula prawa przetwarza i magazynuje dane wizualne, podczas gdy lewa odpowiada za informacje werbalne (jest to uproszczony podzia³!). W fazie REM banki pamiêci wizualnej s¹ bardziej aktywne, tote¿ zadania przestrzenne s¹ wykonywane sprawniej. Potwierdzaj¹ to równie¿ eksperymenty z pozbawieniem okreœlonej fazy snu. Ich istot¹ jest za³o¿enie, i¿ pozbawiaj¹c cz³owieka mo¿liwoœci uporz¹dkowania informacji podczas snu uniemo¿liwiamy tym samym uczenie siê. Faktycznie - w efekcie deprywacji ze snu REM, badani nie byli w stanie przyswoiÌ sobie informacji prezentowanych do pó³kuli prawej.

W 1979 roku, w dwadzieÂścia lat po odkryciach Kleitmana, badacze Armitage i Klein odnaleÂźli 90 minutowe oscylacje w czuwaniu i codziennej aktywnoÂści czÂłowieka. Idea eksperymentu byÂła niezwykle prosta. Przez peÂłny dzieĂą, co 15 minut naleÂży przeprowadzaĂŚ testy werbalne i przestrzenne sprawdzajÂące wydajnoœÌ kolejno lewej i prawej pó³kuli. Analiza spektralna Fouriera, sÂłu¿¹ca do odnajdywania cykli w zaszumionych informacjach, wykryÂła cykle o dÂługoÂściach okoÂło 4 godzin, 40 minut i wÂłaÂśnie 90 minut. ChociaÂż badania Armitage’a byÂły na zmianĂŞ kwestionowane, obalane i potwierdzane w ciÂągu nastĂŞpnych kilku lat, to nadal stanowiÂą mocny argument przemawiajÂący za istnieniem 90 minutowego cyklu pó³kulowego. TrudnoÂści w precyzyjnym wykryciu rytmĂłw w stanie czuwania wi¹¿¹ siĂŞ z niespokojnÂą aktywnoÂściÂą mĂłzgu spowodowanÂą wykonywaniem przez czÂłowieka rozmaitych czynnoÂści. Tak wiĂŞc to co jest we Âśnie doskonale widoczne, w stanie czuwania moÂże byĂŚ ledwie dostrzegalne.

InterpretujÂąc wyniki otrzymane w stanie czuwania poprzez analogiĂŞ ze snem, naleÂży rĂłwnieÂż pamiĂŞtaĂŚ o nierĂłwnomiernoÂści dÂługoÂści faz REM i NREM. Cykle REM sÂą zazwyczaj krĂłtsze od NREM, co oznacza, Âże prawa pó³kula jest w cyklu ultradobowym mniej aktywna niÂż lewa. To spostrzeÂżenie sensownie spaja kolejne elementy ukÂładanki. Wiadomo, Âże „udziaÂł” REM w ogĂłlnym czasie snu czÂłowieka jest najwiĂŞkszy w okresie niemowlĂŞctwa, zaÂś z upÂływem lat maleje, aby w wieku 50-60 lat osiÂągn¹Ì minmalny poziom. Badacze zagadnieĂą zwiÂązanych z pó³kulami mĂłzgowymi uwaÂżajÂą rĂłwnieÂż, Âże w dzieciĂąstwie przewagĂŞ w kontrolowaniu zachowania ma pó³kula prawa, ktĂłra ustĂŞpuje póŸniej dominacji lewej. Po raz kolejny widzimy zgodnoœÌ miĂŞdzy fazami snu i aktywnoÂściÂą pó³kul mĂłzgowych.

 

Proponowana literatura: Ernst L. Rosii: „Hipnoterapia - psychobiologiczne mechanizmy uzdrawiania” Zysk i S-ka, 1995

 

Tao

ZastanĂłwmy siĂŞ teraz nad konsekwencjami wystĂŞpowania zmiennej aktywnoÂści pó³kul u czÂłowieka. PoniewaÂż obie pó³kule mĂłzgowe sÂą wyspecjalizowane do wykonywania okreÂślonych zadaĂą, to dla osiÂągniĂŞcia harmonijnego funkcjonowania muszÂą ze sobÂą wspó³pracowaĂŚ. Sytuacja w ktĂłrej jedna z nich jest pogr¹¿ona we Âśnie, podczas gdy druga pracuje byÂłaby nie do pomyÂślenia. Po zÂłagodzeniu skali tego zjawiska sensownie brzmi stwierdzenie, Âże pó³kula bardziej aktywna umoÂżliwia „zÂłapanie oddechu” i odpoczynek, stanowiÂący substytut snu dla drugiej.  Niestety naturalna aktywnoœÌ umysÂłu najczĂŞÂściej mija siĂŞ z aktywnoÂściÂą ktĂłrÂą umysÂłowi narzucamy. Powodem sÂą obowiÂązki pÂłynÂące z otoczenia, ale rĂłwnieÂż cele, ktĂłre sztywno ustalamy nie uwzglĂŞdniajÂąc swoich moÂżliwoÂści psychofizycznych. ZnajÂąc potrzebĂŞ organizmu do „subtelnego” odpoczynku powinniÂśmy mu to umoÂżliwiĂŚ wykorzystujÂąc te zasoby, ktĂłre w danej chwili sÂą najbardziej aktywne.

Jednostki lekcyjne nie przez przypadek licz¹ sobie 45 minut w szkole i 90 minut na studiach, tyle bowiem wynosz¹ cykle efektywnej koncentracji na jednym zadaniu. Równie wa¿na jest jakoœÌ pobudzenia, tak wiêc szkolny rozk³ad zajêÌ powinien byÌ skonstruowany w taki sposób, aby przedmioty humanistyczne wystêpowa³y naprzemiennie z abstrakcyjnymi. Jak na obecne warunki panuj¹ce w szkolnictwie jest to zbyt idealistyczny pomys³. Ponadto wa¿ne by³oby dopasowanie lekcji do aktualnego pobudzenia pó³kulowego ucznia. W grupie 30 osobowej by³oby to do zrealizowania tylko przy za³o¿eniu, ¿e rytm 90 minutowy jest identyczny u ka¿dego ucznia, a wiêc kolejne cykle s¹ trwale przypisane okreœlonym porom dnia. Jak na razie nie przeprowadzono badaù testuj¹cych tak¹ hipotezê.

Mimo, Âże do pewnego stopnia jesteÂśmy ograniczeni obowiÂązkami narzucanymi nam z zewnÂątrz, to jednak istnieje duÂży margines swobody naszego dziaÂłania. Od nas rĂłwnieÂż zaleÂży, czy bĂŞdziemy dziaÂłali zgodnie z odwiecznym rytmem, czy teÂż wbrew niemu. LiczÂąca sobie tysiÂące lat chiĂąska doktryna Tao jest ponadczasowym wezwaniem do dziaÂłania zgodnie z naturalnymi potrzebami. Lao Tsy, czyli autor Tao Te King - podstawowego tekstu taoistycznego, definiuje podstawowy charakter wszystkich zjawisk jako cyklicznoœÌ. RĂłwnieÂż czÂłowiek podlega temu prawu, jednak w odró¿nieniu od materii nieoÂżywionej i zwierzÂąt, ÂświadomoœÌ pozwala mu decydowaĂŚ o wÂłasnym postĂŞpowaniu. Tak wiĂŞc zaleÂżnie od podejmowanych dziaÂłaĂą czÂłowiek moÂże byĂŚ „na fali”, lub moÂże „wypaœÌ z obiegu”.

IstotÂą filozofii Tao jest stan „wu-wei” - specyficznie pojmowana biernoœÌ, lub inaczej „nie czynienie”. Tak naprawdĂŞ biernoœÌ nie oznacza tutaj apatii i bezruchu. CzytajÂąc pisma taoistyczne dochodzi siĂŞ do wniosku, iÂż sednem wu-wei jest dziaÂłanie, ale bez uÂżycia siÂły - dziaÂłanie zgodnie z naturalnÂą si³¹. Jest to wiĂŞc nie czynienie niczego, co byÂłoby niezgodne z rytmem. Jak pisze Lao Tsy „Âświat naleÂży do tych, ktĂłrzy pozwalajÂą mu pÂłyn¹Ì lekko, zgodnie z jego naturalnym porzÂądkiem”. KtoÂś kto dziaÂła spontanicznie ma gwarancjĂŞ Lao Tsego, Âże dziaÂła zgodnie z rytmem, a wiĂŞc nie marnuje energii. KrĂłtko mĂłwiÂąc - nie naleÂży robiĂŚ czegoÂś na co siĂŞ nie ma ochoty, lub jak mawiaÂł kontrowersyjny Aleister Crowley „CzyĂą swojÂą wolĂŞ!”

Wspó³czeœni zwolennicy Taoizmu mog¹ mieÌ dzisiaj zastrze¿enia, co do uniwersalnoœci jego przekazu. W obecnej erze techniki i szybkiego ¿ycia osi¹gniêcie wu-wei jest prawdopodobnie du¿o trudniejsze ni¿ w czasach, gdy Taoizm siê rodzi³. Nic wiêc dziwnego, ¿e w tak zastraszaj¹cym tempie wzrasta iloœÌ zaburzeù psychicznych i ogólna dezorientacja wspó³czesnego cz³owieka.

 

Proponowana literatura: Lao Tsy „Droga”

 

Pó³kule mózgowe

Kolejny krok w dziedzinie poznania rytmu 90 minutowego postawiÂła Debra Werntz (rok 1981). PokazaÂła ona, Âże rytmom dominacji pó³kul mĂłzgowych odpowiadajÂą podobne zmiany w cyklu oddychania nosem. Gdy prawe nozdrze jest bardziej „otwarte” niÂż lewe, wĂłwczas w lewej pó³kuli mĂłzgowej wystĂŞpuje aktywnoœÌ elektryczna ÂświadczÂąca o wiĂŞkszym pobudzeniu, i na odwrĂłt. DziĂŞki temu odkryciu kaÂżdy z CzytelnikĂłw moÂże juÂż w tej chwili przekonaĂŚ siĂŞ ktĂłra pó³kula jest u niego bardziej aktywna. Wystarczy przylepiĂŚ nos do szyby, a nastĂŞpnie wykonaĂŚ spokojny wydech przez nos. WielkoœÌ zaparowanego pola jest wskaÂźnikiem iloÂści wydychanego powietrza. Niestety u  wiĂŞkszoÂści z nas diagnoza jest bardziej skomplikowana - musimy bowiem wzi¹Ì pod uwagĂŞ niesymetrycznÂą budowĂŞ anatomicznÂą przegrĂłd nosowych, ktĂłra powoduje, Âże przez jednÂą dziurkĂŞ zawsze przepÂływa mniej powietrza. Cykl 90 minutowy najÂłatwiej jest zaobserwowaĂŚ po przebudzeniu w nocy. WĂłwczas jedna z dziurek moÂże byĂŚ caÂłkowicie zatkana.

KorzystajÂąc z tej reguÂły jesteÂśmy w stanie, w prosty sposĂłb okreÂśliĂŚ jakie cechy osobowoÂści (wyznaczone przez aktywnoœÌ pó³kul) przewaÂżajÂą w danej chwili. DziĂŞki wieloletnim eksperymentom naukowcom udaÂło siĂŞ z grubsza ustaliĂŚ jak wyglÂąda podziaÂł pracy pó³kul u czÂłowieka. Na poczÂątek zajmijmy siĂŞ sferÂą intelektualnÂą. Prawa pó³kula odpowiada za myÂślenie wizualne, peryferyczne postrzeganie pola widzenia, holistycznoœÌ, kreatywnoœÌ, bezczasowoœÌ natomiast lewa to myÂślenie werbalne, koncentracja na szczegó³ach, linearnoœÌ, umiejscowienie w czasie i dziaÂłania manualne. Osobom znajÂącym jĂŞzyk japoĂąski dopowiem, Âże prawa „czyta” alfabet Kanji, natomiast lewa alfabet Kana.

Skoncentrujmy siĂŞ na sferze emocji. Postaram siĂŞ przekonaĂŚ Czytelnika, Âże prawa pó³kula odpowiada za tak zwane „zÂłe” emocje, natomiast lewa jest neutralna, lub pozytywna. Co wiĂŞcej u  wielu ludzi jedna z nich bardziej dominuje niÂż druga, co powoduje mniejsze, lub wiĂŞksze ukierunkowanie rozwoju osobowoÂści.

Okreœlenia takie jak prawoœÌ, czyjaœ prawica, lub dwie lewe rêce, pojawiaj¹ce siê nawet w Piœmie Œwiêtym, œwiadcz¹ o wiêkszej sympatii jak¹ cz³owiek darzy praw¹ stronê ni¿ lew¹. Wczesne badania neurologiczne wykaza³y, ¿e lewa strona (cia³a i przestrzeni wzrokowej) jest kontrolowana przez pó³kulê praw¹, a wiêc jak wynika z tego gorsz¹, lub ustêpuj¹c¹ lewej.

Skutki dominacji jednej z pó³kul ujawniaj¹ siê ju¿ w wieku niemowlêcym. Amerykaùskie badania pokaza³y, ¿e u niemowl¹t p³aczliwych i nieznoœnych du¿o bardziej aktywna jest pó³kula prawa ni¿ lewa, czego nie stwierdzono u niemowl¹t spokojnych. Zgodnie z innymi badaniami ma³e dzieci sprawiaj¹ce k³opoty wychowawcze; kapryœne i wiecznie niezadowolone, wyrasta³y póŸniej na jednostki okreœlane przez psychoanalizê jako neurotyczne.

W wieku dojrzaÂłym globalna aktywacja pó³kul wywiera rĂłwnie silny wpÂływ na Âżycie czÂłowieka. Podczas jednego ze swych eksperymentĂłw Richard Davidson porĂłwnaÂł ochotnikĂłw o najwiĂŞkszej aktywnoÂści lewego pÂłata czoÂłowego z piĂŞtnastoma osobami, u ktĂłrych najwyÂższÂą aktywnoœÌ przejawiaÂł pÂłat prawy. Ci drudzy wykazywali w testach osobowoÂści wyraÂźnie negatywne postawy - „pasowali idealnie do stworzonych przez Woody Allena komicznych, ale nieszczĂŞÂśliwych postaci panikarzy postrzegajÂących najdrobniejsze niepowodzenie jako straszliwÂą katastrofĂŞ, bojaÂźliwych i Âłatwo wpadajÂących w przygnĂŞbienie, podejrzliwych i traktujÂących Âświat jako miejsce peÂłne piĂŞtrzÂących siĂŞ wszĂŞdzie trudnoÂści”.

Mo¿na dowieœÌ, ¿e zadaniem prawej pó³kuli jest percepcja bólu i odczytywanie zagro¿enia. W eksperymencie polegaj¹cym na bolesnej stymulacji komór nosowych strumieniem CO2, stwierdzono dwukrotnie wiêksz¹ aktywacjê prawej pó³kuli. W innym eksperymencie grupie osób wyœwietlano filmy zawieraj¹ce treœci zagra¿aj¹ce (negatywne), a po przerwie filmy o treœci pozytywnej. Metoda prezentacji tachioskopowej pozwala³a na wyœwietlanie filmu tylko do jednej, wybranej pó³kuli. Okaza³o siê, ¿e subiektywne odczucie emocji by³o najwiêksze przy ekspozycji filmu negatywnego do pó³kuli prawej. Podobne wyniki otrzymano w eksperymencie z ods³uchiwaniem s³ów o znaczeniach negatywnych i pozytywnych, przypuszcza siê wiêc, ¿e specjalizacj¹ prawej jest interpretacja sygna³ów œwiadcz¹cych o zagro¿eniu jednostki. Na przyk³ad pacjenci z fizycznym uszkodzeniem prawej pó³kuli nie potrafi¹ odczytaÌ emocji z twarzy i g³osu drugiej osoby. Z kolei pacjenci o uszkodzonej (czyli nie funkcjonuj¹cej) lewej pó³kuli robi¹ to nad wyraz dobrze, co wiêcej - interpretuj¹ œwiat jako pe³en niebezpieczeùstw i zagro¿eù.

Percepcja i interpretacja bodÂźcĂłw sÂłuÂży do oceny sytuacji. Drugim etapem jest reakcja obronna - stres aktywujÂący organizm zastrzykiem adrenaliny, bÂądÂź prowokujÂący do ucieczki lĂŞk. Za wymienione tutaj niepo¿¹dane emocje odpowiada autonomiczny ukÂład sympatyczny. W ostatnich latach eksperymenty pokazaÂły, Âże prawa pó³kula w jakiÂś sposĂłb poÂśredniczy w kontroli ten ukÂładu. PrzykÂładowo uszkodzenia prawej pó³kuli powodowaÂły „rozluÂźnienie” dziaÂłania ukÂładu sympatycznego, a wiĂŞc obniÂżaÂły lĂŞkowoœÌ jednostki. W pewnym eksperymencie badano wpÂływ stresu egzaminacyjnego na dziaÂłanie mĂłzgu. ZauwaÂżono wyraÂźne przesuniĂŞcie dominacji prawego oka na lewe, co jest interpretowane jako prze³¹czenie trybu dziaÂłania mĂłzgu na prawÂą pó³kulĂŞ podczas przeÂżywania stresu. Podane argumenty przekonujÂą, jak sÂądzĂŞ, Âże negatywne emocje sÂą w wiĂŞkszym stopniu kontrolowane przez pó³kulĂŞ prawÂą niÂż lewÂą.

PrzypuszczaĂŚ moÂżna, Âże nierĂłwnowaga dominacji pó³kul istotnie wpÂływa na podejÂście do Âżycia, oraz realizacjĂŞ ukrytego potencjaÂłu czÂłowieka. Jest to jeden z powodĂłw dla ktĂłrych Tao - Âżycie zgodne z naturÂą przestaje byĂŚ uniwersalne. Osoba lĂŞkliwa z natury moÂże mieĂŚ duÂże moÂżliwoÂści, ktĂłre z powodu obronnego stylu Âżycia nigdy siĂŞ nie ujawniÂą. Z drugiej strony jednostka pozbawiona skrupu³ów i „sumienia” nie zawaha siĂŞ przed realizacjÂą pragnieĂą stojÂących w sprzecznoÂści z interesami innych ludzi.

JesteÂśmy do pewnego stopnia uwarunkowani wrodzonÂą dominacjÂą pó³kul, co nie znaczy, Âże nie mamy na niÂą Âżadnego wpÂływu. Kiedy metodÂą badania przepÂływu krwi w mĂłzgu zbadano osoby po „intoksykacji etanolem” okazaÂło siĂŞ, Âże znacznie zredukowaÂł on przepÂływ krwi w prawej pó³kuli. TÂłumaczy to skutecznoœÌ alkoholu w usuwaniu smutku i zdenerwowania. WyjaÂśnia takÂże dlaczego alkoholik siĂŞga po kieliszek - w ten sposĂłb walczy z brakiem rĂłwnowagi ukÂładu nerwowego.

Istniej¹ mniej kontrowersyjne metody terapii. Znana nam ju¿ badaczka Werntz odkry³a równie¿, ¿e oddychanie tylko jednym nozdrzem powoduje wzrost aktywacji pó³kuli mózgowej le¿¹cej po przeciwnej stronie. W ten sposób pokaza³a, ¿e istnieje dwustronny wp³yw miêdzy pó³kulami a oddychaniem. Jej odkrycie nie by³o czymœ nowym w historii ludzkoœci.

 

Proponowana literatura: W. Budohoska, A. Grabowska „Dwie pó³kule - jeden mĂłzg”  WP, 1994

 

Kundalini

DuÂżo peÂłniejszÂą wiedzĂŞ o wzajemnych zaleÂżnoÂściach ciaÂła i psychiki posiedli juÂż kilka tysiĂŞcy lat temu wschodni mistycy. Zapisane w ÂświĂŞtych ksiĂŞgach techniki oddechowe, tworzÂące system Pranajamy, w precyzyjny sposĂłb opisywaÂły w jaki sposĂłb stany ÂświadomoÂści „pod¹¿ajÂą” za oddechem. Nie wnikajÂąc w szczegó³y tego niezwykle zÂłoÂżonego systemu chciaÂłbym przybliÂżyĂŚ czytelnikowi fundamentalne zasady na ktĂłrych opieraÂła siĂŞ joga. PomogÂą one zrozumieĂŚ podobieĂąstwa miĂŞdzy wspó³czesnÂą naukÂą i staroÂżytnÂą wiedzÂą o zdrowiu.

Zgodnie z systemem jogi nasze ciaÂło skÂłada siĂŞ z kilku poziomĂłw energetycznych, z ktĂłrych ciaÂło fizyczne jest przejawem energii najbardziej skondensowanej i „najmniej szlachetnej”. Funkcjonowanie organizmu umoÂżliwia wewnĂŞtrzny przepÂływ energii sieciÂą nadich oraz jej wchÂłanianie i magazynowanie w oÂśrodkach energetycznych nazwanych czakrami. W jodze istnieje peÂłny zwiÂązek miĂŞdzy ciaÂłem a umysÂłem. Blokada w przepÂływie energii na dowolnym poziomie ciaÂła powoduje okreÂślone efekty w psychice.

Najwa¿niejszy przep³yw energii dokonuje siê za poœrednictwem trzech kana³ów umiejscowionych wzd³u¿ krêgos³upa. Pingala jest kana³em w którym p³ynie energia s³oùca i aktywnoœci. Ida jest dok³adnym jej przeciwieùstwem, natomiast Sushumna ³¹czy w sobie obie energie. Jak wynika z przekazów ezoterycznych tylko Sushumna po³o¿ona jest centralnie w kanale krêgos³upa. Ida i Pingala wij¹ siê slalomem pomiêdzy czakrami a w okolicach mózgu dziel¹ siê na praw¹ i lew¹ stronê. Jedna z nich zasila energi¹ pó³kule lew¹ (Pingala), zaœ druga pó³kulê praw¹ (Ida). Lewa i prawa dziurka nosa po³¹czone s¹ kolejno z Id¹ i Pingal¹ tote¿ oddychanie wybran¹ dziurk¹ powoduje aktywacjê przeciwnej pó³kuli. Oczywiœcie w staro¿ytnej jodze nie by³o mowy o pó³kulach mózgowych. Zamiast tego mówi³o siê o aktywacji okreœlonych cech psychicznych, odpowiadaj¹cych jednak specjalizacji pó³kul. Dzisiaj okazuje siê, ¿e nasi przodkowie potrafili stworzyÌ system pasuj¹cy do wspó³czesnych koncepcji neuropsychologicznych jedynie w oparciu o introspekcjê i subiektywne doznania. Sunyata Saraswati radzi na przyk³ad zablokowaÌ prawe nozdrze, aby pos³ugiwaÌ siê intuicj¹ - praw¹ pó³kul¹. Inny jogin twierdzi, ¿e oddychanie lewym nozdrzem powoduje och³odzenie cia³a - w³aœnie prawa pó³kula kontroluj¹c uk³ad autonomiczny obkurcza naczynia krwionoœne. Jodze znana jest równie¿ pozycja otwieraj¹ca lewe nozdrze i zamykaj¹ca prawe. Zwana jest ona pozycj¹ tygrysa i jest to po prostu wygodny sposób le¿enia na prawym boku. Prawe nozdrze ulega wówczas przekrwieniu, natomiast lewe otwiera siê i nabiera powietrze.

Celem wykonywania technik jogi byÂło coÂś wiĂŞcej niÂż sterowanie dziaÂłaniem wybranej pó³kuli. Jak wiemy trzecim kanaÂłem przez ktĂłry pÂłynie energia jest Sushumna. Otó¿ Ida i Pingala zawierajÂą przeciwne energie, ktĂłre w efekcie mistycznego aktu jednoczÂą siĂŞ, by popÂłyn¹Ì wzdÂłuÂż Sushumny. PowstaÂła wĂłwczas siÂła nazwana jest Kundalini i jak wierzÂą jogini niesie ona ogromnÂą moc i ostateczne wyzwolenie. Oto jak pisze o Kundalini autorytet w zakresie kultury indyjskiej Mircea Eliade: „Teksty stale powracajÂą do tego motywu : trzymaj siĂŞ drogi Âśrodkowej, prawa i lewa sÂą puÂłapkami. Odcinaj dwa skrzydÂła zwane sÂłoĂącem i ksiĂŞÂżycem. Skoro ksiĂŞÂżyc i sÂłoĂące sÂą razem wymieszane, zasÂługa i przeciwieĂąstwo znikajÂą natychmiast. Droga prawa i lewa sÂą puÂłapkami”.

PrzekÂładajÂąc idee Kundalini na wspó³czesny jĂŞzyk moÂżna powiedzieĂŚ, Âże tylko rĂłwnowaga funkcjonowania pó³kul zapewni czÂłowiekowi harmonijny rozwĂłj. Przewaga prawej pó³kuli to droga zwÂątpienia i niepewnoÂści, przewaga lewej to Âżycie zÂłudzeniami. Kundalini, o ile istnieje, godzi te dwa przeciwieĂąstwa. Nie przez przypadek jednÂą z technik „budzenia” Kundalini jest naprzemienne oddychanie raz jednym, raz drugim nozdrzem - na poziomie neurologicznym odpowiada temu naprzemienna aktywacja prawej i lewej pó³kuli. Obecnie bardzo modne sÂą tak zwane „mind machines” - urzÂądzenia opierajÂące siĂŞ na biologicznym sprzĂŞÂżeniu zwrotnym, lub stereofonicznym efekcie dudnienia. SÂłu¿¹ one do synchronizacji pó³kul co oznacza (zintegrowane) dziaÂłanie caÂłego mĂłzgu na jednej fali.  Jest to rĂłwnowaga miĂŞdzy autonomicznym ukÂładem sympatycznym i parasympatycznym, jak rĂłwnieÂż miĂŞdzy kreatywnoÂściÂą a odtwarzaniem znanych wzorĂłw.

Czy¿by w ten sposób nauka po raz kolejny zrówna³a siê z mistyk¹? W jaki sposób mo¿na pogodziÌ synchronizacjê pó³kul z 90 minutowym cyklem dominacji? Na to i wiele innych pytaù dociekliwy Czytelnik bêdzie musia³ sam sobie odpowiedzieÌ. Moim celem by³o sprowokowanie do myœlenia, nie zaœ wyci¹ganie jednoznacznych wniosków.

 
Proponowana literatura: B.K.S Iyengar „ Pranajama - sztuka oddychania w jodze”  VIRYA, 1997
                                                                                                                   

Piotr LasoĂą, 14 paÂździernik 1998   

Aleister Crowley – Pranajama – Regulowanie Oddechu

   1. SpoczywajÂąc w jednej z pozycji, zamknij prawe nozdrze kciukiem prawej rĂŞki i zrĂłb wolny peÂłny wydech. Przez lewÂą dziurkĂŞ, odmierzajÂąc 20 sekund na zegarku. ZrĂłb wdech tÂą samÂą dziurkÂą, trwajÂący 10 sekund. ZmieĂą rĂŞce i powtĂłrz to samo z drugim nozdrzem. Kontynuuj praktykĂŞ przez godzinĂŞ.
   2. Kiedy stanie siĂŞ to dla ciebie Âłatwe, zwiĂŞksz dÂługoœÌ czasu do 30 i 15 sekund.
   3. Kiedy i to uda ci siĂŞ opanowaĂŚ, rĂłb 15 sekundowe wydechy, 15 sekundowe wdechy i 15 sekundowe zatrzymania oddechu.
   4. Kiedy moÂżesz z ÂłatwoÂściÂą i swobodÂą wykonywaĂŚ to ĂŚwiczenie przez ca³¹ godzinĂŞ wydychaj powietrze przez 40 sekund i wdychaj przez 20 sekund.
   5. NastĂŞpnie praktykuj wydychanie powietrza przez 20 sekund, wdychanie przez 10 sekund i zatrzymywanie przez 30 sekund. Kiedy bĂŞdzie to dla ciebie Âłatwe, przystÂąpisz do egzaminu, a po zdaniu go, otrzymasz bardziej skomplikowane i trudniejsze zadanie.
   6. Odkryjesz, Âże obecnoœÌ nawet niewielkiej iloÂści pokarmu w Âżo³¹dku, bardzo utrudnia praktykĂŞ.
   7. PamiĂŞtaj o tym by nie nadwyrĂŞÂżaĂŚ swoich mocy. SzczegĂłlnie waÂżne jest unikanie zadyszki, w trakcie ktĂłrej moÂżna by zrobiĂŚ gwaÂłtowny i szybki wydech.
   8. Staraj siĂŞ oddychaĂŚ g³êboko, w peÂłni i regularnie.
   9. PojawiÂą siĂŞ zapewne niezwykÂłe zjawiska. NaleÂży je dokÂładnie zanalizowaĂŚ i zapisaĂŚ.

LIBER E vel EXERCITIORUM – SUB FIGURA IX

[east]

Dalsze pogarszanie sytuacji to problem, który istnieje od bardzo d³ugiego czasu - ¿yjemy w niezgodzie z natur¹. W rezultacie utraciliœmy po³¹czenie z ¿yciowymi si³ami witalnymi oraz rytmami i cyklami uniwersalnego porz¹dku. Utraciliœmy duchowe po³¹czenie z Ziemi¹ i œwiatem, w którym ¿yjemy.

Z powyÂższym siĂŞ nie zgadzam ze wzglĂŞdu na poniÂższe 

JakoœÌ i intencja naszej œwiadomoœci zdecyduj¹ o kierunku, jaki przybior¹ sprawy. Œwiat jest energi¹, która przybiera okreœlone formy poprzez myœli tych, którzy uczestnicz¹ w tym œwiecie. Nasza œwiadomoœÌ jest naszym energetycznym wk³adem w œwiat. £¹czy siê ze œwiadomoœciami wszystkich innych, tworz¹c pole masowej œwiadomoœci, znane jako œwiadomoœÌ kolektywna.

WidaÌ wiêc tu wielk¹ polaryzacjê i wielk¹ rozpiêtoœÌ mo¿liwoœci. Trzeba umiejêtnie wybieraÌ i nie daÌ sobie wmówiÌ niemoc , nie daÌ siê ubezw³asnowolniÌ. Zw³aszcza , ze to my, zwykli ludzie mamy ³¹cznoœÌ z ca³¹ sieci¹ œwiadomoœci , a nie korporacje czy koncerny. Oni to zaledwie garstka w porównaniu z ludzkimi masami na tym Polu. Najwa¿niejsze teraz, aby ludzie obudzili siê z nieœwiadomoœci, aby kolektywna œwiadomoœÌ wezbra³a jak rzeka.

[MEM HEI SHIN]

 Jakiekolwiek twierdzenie, Âże czas to jedno z podstawowych pojĂŞĂŚ...to absurd.

  JeÂżeli ktoÂś w taki sposĂłb tytuÂłuje wÂątek, to ''ciĂŞÂżar'' spoczywa na twierdzÂącym.
 Dalej, oznacza to, Âże jeÂżeli ktoÂś tak myÂśli, jak pisze, to niech to udowodni !

Czas  Nie jest Âżadnym filozoficznym pojĂŞciem, lecz jest kolejnym, ontologicznym bytem, z ktĂłrym naleÂżaÂłoby siĂŞ dla swojego dobra jak najszybciej rozstaĂŚ.
RozstaÌ oznacza uœwiadomienie sobie psychologicznego wiêzienia o nazwie czas i przestrzeù, w kórym pogr¹¿one jest prawie 100% populacji.
Jak gÂłosi dzisiaj wiele szkó³ na caÂłym Âświecie - gdyby ludzie zrozumieli, a raczej zechcieli  zrozumieĂŚ, Âże istnieje tylko wieczne, bezczasowe TERAZ, ( a nie Âżaden czas),  to miliony ludzi wstaÂło by ze szpitalnych ³ó¿ek.

To tyle na temat czasu i innych ''wynalazkĂłw''.

[MichaÂł-AnioÂł]

Specjalnie podzieliÂłem zagadnienie czasu 
http://www.swietageometria.darmowefora.pl/index.php?topic=514.msg5903#new
http://www.swietageometria.darmowefora.pl/index.php?topic=987.0
http://www.swietageometria.darmowefora.pl/index.php?topic=986.0

[east]

MichaÂł-AnioÂł , a czy Ty rozumiesz, co wklejasz ?
Chodzi mi o taki na przyk³ad cytacik "Jako uzupe³nienie powy¿szej definicji oraz przedstawionych poni¿ej pozosta³ych stanowisk ontologicznych zak³adam realizm naukowy, zgodnie z którym nale¿y uznawaÌ istnienie tych bytów, do których w nieeliminowany sposób odnosz¹ siê nasze najlepsze teorie naukowe. Przez relacjonizm bêdê rozumia³ stanowisko okreœlone przez dwie tezy, z których pierwsza jest negacj¹ ontologicznej tezy substancjalizmu (SUB), druga zaœ g³osi, ¿e punkty czasoprzestrzeni nie s¹ w³asnoœciami lokalizacji zdarzeù. Tego typu podzia³ nie jest dychotomi¹, mo¿liwe jest bowiem stanowisko poœrednie pomiêdzy substancjalizmem i relacjonizmem - atrybutywizm - zgodnie z którym punkty czasoprzestrzeni s¹ w³asnoœciami lokalizacji zdarzeù. Atrybutywizm, jako stanowisko poœrednie, posiada pewne cechy wspólne z oboma pozosta³ymi stanowiskami. Z relacjonizmem ³¹czy go negowanie substancjalnoœci czasoprzestrzeni, z substancjalizmem zaœ odrzucenie mo¿liwoœci ograniczenia siê w opisie zjawisk do relacji (dwu- lub wiêcej cz³onowych) pomiêdzy zdarzeniami lub cia³ami."
http://www.swietageometria.darmowefora.pl/index.php?topic=514.msg5903#new

JeÂśli rozumiesz to ja CiĂŞ podziwiam.
Ja w tym nie widzĂŞ sensu i nawet nie chce mi siĂŞ tego rozumieĂŚ Rodzi siĂŞ pytanie  - w jakim celu ktoÂś takie teksty pÂłodzi

[MichaÂł-AnioÂł]

to jest Âżywy przykÂład nowo mowy naukowej ,jak chcesz mogĂŞ ci przetÂłumaczyĂŚ

[east]

daruj sobie przyjacielu  dzisiaj mi za gorÂąco na takie rozkminy

[MichaÂł-AnioÂł]

 ÂŻyjemy w  Âświecie, o  ktĂłrym sporo wiemy. JesteÂśmy jak paleontolodzy, ktĂłrzy rekonstruujÂą mastodonta na podstawie kawaÂłka golenia, albo jak archeolodzy, ktĂłrzy potrafiÂą wyobraziĂŚ sobie, jak wyglÂądaÂło dawno wymarÂłe miasto na podstawie paru starych kamieni. My korzystamy z  praw fizyki odsÂłanianych podczas badaĂą prowadzonych w  laboratoriach caÂłego Âświata. JesteÂśmy przekonani – choĂŚ nie potrafimy tego udowodniĂŚ – Âże istnieje tylko jedna sekwencja zdarzeĂą, ktĂłra odegrana wstecz moÂże prowadziĂŚ od obecnie obserwowanego Âświata do poczÂątku i  „jeszcze wczeÂśniej”. Aby poczÂątek mĂłgÂł siĂŞ zdarzyĂŚ, prawa przyrody musiaÂły istnieĂŚ, zanim jeszcze zacz¹³ siĂŞ czas. Tak twierdzimy, wierzymy w  to, ale czy potrafimy tego dowieœÌ? Nie. A  co z  tym: „przed poczÂątkiem czasu”? Teraz opuÂściliÂśmy dziedzinĂŞ fizyki i  wkroczyliÂśmy na obszar filozofii.
       PojĂŞcie czasu zwiÂązane jest z  sekwencjÂą zdarzeĂą. Zdarzenie okreÂśla punkt w  czasie. Dwa zdarzenia wyznaczajÂą przedziaÂł. Regularna sekwencja zdarzeĂą pozwala zdefiniowaĂŚ „zegar” – bicie serca, wychylenia wahadÂła, wschody i  zachody SÂłoĂąca. WyobraÂź sobie teraz sytuacjĂŞ, w  ktĂłrej nic siĂŞ nie dzieje. ÂŻadnego tykania, Âżadnych posiÂłkĂłw, Âżadnych wydarzeĂą. PojĂŞcie czasu nie ma w  tym sterylnym Âświecie Âżadnego znaczenia. W  takim wÂłaÂśnie stanie mĂłgÂł siĂŞ znajdowaĂŚ WszechÂświat „przed czasem”. Wielkie Wydarzenie – Wielki Wybuch – stanowiÂło potĂŞÂżny incydent, ktĂłry miĂŞdzy innymi daÂł poczÂątek czasowi.
       ChcĂŞ przez to powiedzieĂŚ, Âże jeÂśli nie moÂżemy zdefiniowaĂŚ zegara, to nie dysponujemy takÂże sposobem, by przypisaĂŚ jakiekolwiek znaczenie pojĂŞciu czasu. RozwaÂżmy kwantowÂą koncepcjĂŞ rozpadu czÂąstki, na przykÂład naszego starego znajomego – pionu. DopĂłki siĂŞ nie rozpadnie, nie sposĂłb zdefiniowaĂŚ czasu we wszechÂświecie pionu. Nic w  nim nie ulega zmianie. Jego struktura, jeÂśli w  ogĂłle na czymkolwiek siĂŞ znamy, jest identyczna i  niezmienna aÂż do chwili, gdy dojdzie do rozpadu w  akcie osobistego Wielkiego Wybuchu. PorĂłwnaj to z  naszym ludzkim doÂświadczeniem rozpadu osobnika gatunku Homo sapiens. Wierz mi, Âże jest mnĂłstwo oznak mĂłwiÂących o  tym, iÂż proces ten siĂŞ posuwa, a  nawet jest wyraÂźnie zaawansowany! Jednak w  Âświecie kwantowym pytania: „kiedy rozpadnie siĂŞ pion?” albo „kiedy nastÂąpiÂł Wielki Wybuch?”, nie majÂą Âżadnego sensu. Z  drugiej strony, moÂżemy zapytaĂŚ: jak dawno temu wydarzyÂł siĂŞ Wielki Wybuch?
       MoÂżemy prĂłbowaĂŚ wyobraziĂŚ sobie WszechÂświat sprzed Wielkiego Wybuchu: bezczasowy, pozbawiony jakichkolwiek cech, ale w  jakiÂś sposĂłb poddany prawom fizyki. DziĂŞki nim istnieje skoĂączone prawdopodobieĂąstwo, Âże WszechÂświat – podobnie jak skazany pion – ulegnie eksplozji, przeksztaÂłceniu, dozna zmiany stanu. MoÂżemy teraz dopracowaĂŚ metaforĂŞ, ktĂłrÂą umieÂściÂłem na poczÂątku tej ksi¹¿ki. Raz jeszcze porĂłwnajmy WszechÂświat z  okresu Samego PoczÂątku do wielkiego gÂłazu znajdujÂącego siĂŞ na wierzchoÂłku wyniosÂłej skaÂły, ale teraz Ăłw gÂłaz tkwi w  koleinie. WedÂług fizyki klasycznej jest to sytuacja stabilna, ale fizyka kwantowa dopuszcza zjawisko tunelowania – jeden z  dziwacznych efektĂłw, o  ktĂłrym mĂłwiÂłem w  czĂŞÂści piÂątej – dlatego gÂłaz wyskakuje z  koleiny, przemyka nad krawĂŞdziÂą urwiska i  spadajÂąc uwalnia swÂą energiĂŞ potencjalnÂą; w  ten sposĂłb stwarza znany nam Âświat. W bardzo spekulatywnych modelach rolĂŞ metaforycznego urwiska odgrywa nasz drogi i  kochany Higgs.
       KrzepiÂące jest, Âże podczas podró¿y do poczÂątku WszechÂświata potrafimy wyobraziĂŚ sobie brak czasu i  przestrzeni. Gdy czas i  przestrzeĂą zd¹¿ajÂą do zera, rĂłwnania, ktĂłrych uÂżywamy do opisu WszechÂświata, zaÂłamujÂą siĂŞ i  tracÂą znaczenie. W  tym momencie znajdujemy siĂŞ juÂż zupeÂłnie poza granicami nauki. MoÂże to i  dobrze, Âże czas i  przestrzeĂą przestajÂą cokolwiek znaczyĂŚ. DziĂŞki temu znikanie pojĂŞĂŚ odbywa siĂŞ gÂładko. Co pozostaje? OczywiÂście prawa fizyki.
       Podczas zmagaĂą ze wszystkimi eleganckimi nowymi teoriami dotyczÂącymi przestrzeni, czasu i  poczÂątku ogarnia czÂłowieka zniechĂŞcenie. W  przeciwieĂąstwie do wszystkich innych okresĂłw w  nauce – a  zwÂłaszcza po roku 1500 – wydaje siĂŞ, Âże teraz nie mamy szans, by eksperymenty i  obserwacje mogÂły przyczyniĂŚ siĂŞ do rozwiÂązania problemu, w  kaÂżdym razie nie w  ciÂągu kilku najbliÂższych dni. Nawet za czasĂłw Arystotelesa moÂżna byÂło (podejmujÂąc pewne ryzyko) policzyĂŚ zĂŞby w  pysku konia przed zabraniem gÂłosu w  debacie poÂświĂŞconej koĂąskiemu uzĂŞbieniu. Obecnie nasi koledzy dyskutujÂą nad zagadnieniem, co do ktĂłrego istnieje tylko jedna jedyna przesÂłanka: istnienie WszechÂświata. Tym sposobem doszliÂśmy do Âżartobliwego podtytuÂłu naszego wykÂładu: WszechÂświat jest odpowiedziÂą, ale niech nas licho porwie, jeÂśli wiemy, jak brzmi pytanie.
http://www.wiw.pl/fizyka/boskaczastka/Esej.asp?base=r&cp=1&ce=171